حاجت خواستن از خدا
پيامبر اکرم(ص) فرمودند:
الحوائجُ الي اللّه وأسبابها فَاطْلُبوها الي اللّه بهم فمن أعطاكموها فخذوها عن اللّه بصبر.
در اين حديث، نقش اسباب و علل طبيعي در مورد حوائج انسان به طور برجسته مورد توجه قرار گرفته است.كلمه «بهم» با ضمير جمع ذوي العقول اشاره به اين دارد كه بسياري از حوائج ما توسط انسان ها برآورده مي شود. لكن در عين آن كه انسان نيازهاي خود را از اسباب طبيعي (كه اكثراً انسان ها هستند) به دست مي آورد، بايد در وراي آنها ذات اقدس الهي را ببيند و از او بداند.رفتن سراغ اسباب بي توجه به خدا، كار ناقصي است و رفتن به در خانه خدا بي اعتنا به اسباب هم، كار ناقصي است، هر دو را بايد با هم جمع كرد و براي رسيدن به حوائج بايد از صبر كمك گرفت.
همکاري در امور منزل
در حکايتي درباره مرحوم آيه الله ميرزا جواد آقاي تهراني آمده است: همسر ايشان از سادات علويه بود. علاوه بر احترام زيادي كه آقا براي ايشان قائل بودند، هر وقت كه در خانه فرصت ياري مي کرد، يار و كمك حال ايشان بودند؛ اساساً ايشان به كسي زحمت نمي داد، مخصوصا امور شخصي را تا آنجا كه مي توانستند و قدرت و توان داشتند، خودشان انجام مي دادند، تا آنجا كه از همسر خود نمي خواستند كه مثلا لباس هايشان را بشويند، بلكه اين همسرشان بودند كه با توجه به اخلاق مرحوم آقا از ايشان مي خواستند كه لباس هايشان را براي شستن در اختيار ايشان بگذارند و باز هم به سادگي حاضر نمي شدند گاه نيز ديده مي شد كه جارو به دست گرفته و حياط منزل را جارو مي زنند و اين در حالي بود كه حتي راه رفتن با عصا برايشان مشكل بود.
فقر هنگام تحصيل
ابو نصر فارابى، فيلسوف بزرگ ايرانى، هنگام تحصيل از شدت فقر شب تا سحرگاهان را در كوچه مىگذراند و در روشنايى چراغ پاسبانان به مطالعه مىپرداخت.
ايمان كامل
«الْأيمانُ مَعْرِفَةٌ بِالْقَلْبِ وَ اقْرارٌ بِاللِّسانِ وَ عَمَلٌ بِالْأَرْكانِ.» نهج البلاغه – حكمت 218
ايمان، شناخت با قلب (عقل)، اقرار به زبان و عمل با اعضاي و جوارح است.
نكتهها و پيامها
1- اقرار زبانى كافى نيست؛ كسى كه با زبان به خدا اقرار كند و در عمل نيز به آن پايبند باشد، اما اعتقاد قلبى به آنچه گفته يا انجام داده است، نداشته باشد، مؤمن كامل به حساب نمىآيد.
2- اقرار زبانى هم لازم است، يعنى اگر كسى اعتقاد قلبى به خداوند دارد، اما با زبان اقرار نمىكند، مؤمن نيست، چنان كه بسيارى از مشركان مكه چنين بودند.
چنان كه درباره «كعب بن اسيد» از يهوديان بنى قريظه نقل شده است، هنگامى كه پيامبر (ص) خواست او را بكشد، گفت: «اگر يهود به من عيب نمىگرفت كه هنگام مرگ ترسيدهام، بى شك به تو ايمان مىآوردم و رسالتت را تصديق مىكردم، من بر دين يهود خواهم بود و بر اين دين زندگى مىكنم و مىميرم.»
3- كسى كه به وظايف و دستورات دين خود عمل نمىكند، گرچه با زبان اقرار كند و در قلب، اعتقاد داشته باشد، مؤمن حقيقى نخواهد بود.
چنان كه خداوند مىفرمايد:
مؤمنان، كسانى هستند كه هر گاه نام خدا برده شود، دلهايشان ترسان مى شود ... آنان كه نماز را بر پا مىدارند و از آنچه به آنها روزى دادهايم، انفاق مىكنند.
(آرى) مؤمنان حقيقى هستند.
به فکر آخرت با نردبان معرفت
«يَقُولُ يا لَيْتَنى قَدَّمْتُ لِحَياتى» «سوره فجر آيه 24»
(انسان در روز قيامت) گويد: اى كاش براى اين زندگى، چيزى پيش فرستاده بودم.
آرزوهاى بىفايده
انسانهاى مجرم و گناهكار و كسانى كه راه صحيح را در زندگى دنيا نپيموده و به سخنان انبيا (عليهم السلام) توجه و عمل نكردهاند، روز قيامت خود را دست خالى و بدون سرمايه مىبينند، جز تمنا و اى كاش گفتن راهى ندارند و اين آرزو كردن نيز جز حسرت، سودى براى آنها ندارد و چاره ساز درد آنها نخواهد بود. آنان گاه آرزو مىكنند كه به دنيا برگردند و به خدا و پيامبر ايمان آورند:
گويند: اى كاش به دنيا برمىگشتيم و آيات خدا را تكذيب نمىكرديم و از مؤمنان مىشديم.اى كاش ما، خدا و رسول او را اطاعت مىكرديم.
آنها چون درمىيابند كه ديگر راه بازگشتى وجود ندارد و تا ابد بايد در آتش و شكنجه بمانند، آرزوى نيستى و مرگ مىكنند. شخص كافر مىگويد: اى كاش من خاك شده بودم.
اى كاش مرگ به كار من پايان داده بود.سرانجام كه همه درها را به روى خود بسته مىبيند، مىگويد: اى كاش چيزى براى امروز خود پيش فرستاده بودم، يعنى عمل صالح و عبادتى انجام داده بودم يا مالى را در راه خدا خرج كرده بودم و امروز به كارم مىآمد؛ اما اين سخنان بيهوده است.
خداى متعال مىفرمايد: امروز چنان عذابى ببيند كه كسى مانند آن را نديده است.
حيات و زندگى حقيقى
مفسران از اين آيه استفاده كردهاند كه چنين شخصى مىگويد: «لِحَياتى» براى زندگىام و نمىگويد: «براى اين زندگىام» يا «براى زندگى آخرت» و اين اطلاق مىفهماند كه حيات حقيقى و واقعى همان حيات آخرت است و حيات دنيايى نسبت به آن قابل ذكر نيست، چنان كه اين معنا در آيه ديگرى نيز آمده است: زندگى دنيا جز سرگرمى و بازى نيست و به درستى كه حيات آخرت، زندگى است اگر بدانند.
پس در منطق قرآن، زندگى حقيقى آنجاست و پيام آيات اين است كه هر كس طالب سعادت خويش و داشتن زندگى راحت و توأم با سرور و رستگارى است، از هم اكنون بايد به فكر آنجا باشد و آنچه براى آن حيات لازم است، همچون عمل صالح و طاعت و بندگى خدا و اصلاح اعتقادات فراهم كند و از انجام هر گونه كار نيك دريغ نورزد.
يک شبهه ويک پاسخ
پرسش:موقع عبادت مثل نماز ودعا نمي دانم چه تصوري از خداوند بايد داشته باشم يعني چه وجودي را در نظر داشته باشم. پس چگونه مي توانم با خداوند ارتباط برقرار کنم؟
پاسخ: :حقيقت ذات نامحدود الهي براي ما كه موجوداتي محدود هستيم، قابل درك نيست. به همين جهت، در روايات آمده كه در ذات الهي تفكر نكنيد؛ بلكه در صفات خداوند تأمل كنيد.
هرچند خواسته يا ناخواسته با هر تفكري در مورد خداوند تصويري ذهني يا وهمي از خداوند در نفس ما شكل مي گيرد كه صرف تحقق چنين تصويري در ذهن، خلاف شرع نيست، اما بايد بدانيم چنين خدايي كه ما در تصور و خيال خود مي آوريم، خدا نيست، بلكه مخلوق و ساخته ذهن ماست.
اصولاً خداوند در تصور و خيال ما در نميآيد و عقل نيز به ذات الهي راه نمييابد؛ چون لازمه آن، احاطه قوه محدود مدركه ما بر حقيقت نامتناهي خداوند است. خداي نامحدود در احاطه موجود محدود و عقل ناقص داخل نميشود.
همين امر، در كلمات پيشوايان دين هم وارد شده است كه فرمودند: «كلّما ميزتموه باوهامكم في ادقّ معانيه فهو مخلوق مثلكم مردود اليكم؛(2) هر چه در ذهن شما بيايد و آن را تصور كنيد، در باريكترين جلوهها و مفهومهايش، آن خدا نيست؛ بلكه او هم مخلوقي مثل شما است كه در وجودش احتياج دارد و برگشت وجود او به شماست.
در نتيجه به معناي دقيق كلمه هيچ گاه نمي توان تصوير ذهني درستي از خداوند داشت، اما اين موضوع به معناي عدم امكان مخاطب قرار دادن خداوند نيست، زيرا ما براي درك اصل وجود يك حقيقت و چگونگي آن به برخورداري از يك تصوير ذهني نياز نداريم؛ به عبارت روشن تر همان گونه كه ما از حقيقت «وجود» و «هستي» تصوير خاصي در ذهن نداريم و تنها با اعماق وجودمان آن را ادراك مي كنيم و مي توانيم درباره آن گفت وگو كنيم، در مورد ساير موجودات ناشناخته هم مي توانيم چنين وضعيتي داشته باشيم.
به علاوه نفس همين تصور ذهني ما از خدا به عنوان برترين موجود عالم كه قابل گنجايش در هيچ تصوير ذهني نيست و نمي توان آن را محدود در حدود مختلف دانست، خود منشا شكل گيري يك صورت ذهني از خداوند است، همان گونه كه ما از «نامحدود» و «بي انتها» مفهومي در ذهن داريم، مي توانيم در مورد خداوند به عنوان يگانه موجود بي انتها و غير قابل درك نيز ادراكي داشته باشيم و در مناجات ها به او توجه كنيم.
البته تذكر اين موضوع هم خالي از فايده نيست كه در عبادتي همچون نماز هم نياز به داشتن تصويري ذهني از خداوند براي مخاطب قرار دادن او نيست.
اصلاح الگوي مصرف انرژي نيازمند همکاري همه جانبه است
حجت الاسلام والمسلمين حاج علي اکبري، رئيس شوراي سياست گذاري ائمه جمعه کشور گفت: اصلاح الگوي مصرف انرژي نيازمند کوشش همه مسؤولان به خصوص فعالان حوزه ديني است.حجت الاسلام والمسلمين حاج علي اکبري، در ديدار با حسن منتظرتربتي، مديرعامل شرکت ملي گاز ايران ضمن اعلام آمادگي کامل ائمه جمعه و جماعات براي همکاري بيشتر با شرکت ملي گاز ايران و تشکر از اقدام هاي بسيار خوب اين شرکت و اثرهاي مثبت آن در ايجاد آرامش و رفاه مردم افزود: بايد دستاوردها و خدماتي که اين شرکت بعد از انقلاب به مردم ارائه داده است، تشريح و تفاوت هاي آن با پيش از انقلاب با استفاده از آخرين فناوري ها ارائه شود.وي ادامه داد: ظرفيت نماز جمعه کشور نيز براي بيان کردن چنين مطالبي بسيار خوب است؛ از اين رو افتخار مي کنيم که در نماز جمعه ها زحمات فرزندان انقلاب و سربازان گمنام آباداني کشور را براي مردم بيان کنيم.اين مقام مسؤول گفت: بيان دستاوردهاي اين صنعت و چگونگي استخراج، توليد، انتقال و توزيع براي مردم، همچنين چگونگي وضعيت سوخت در قبل و بعد از انقلاب منجر به شکر از خداي متعال مي شود و قطعا افزايش درست و بهينه از اين نعمت الهي را در جامعه در پي دارد.امام جمعه موقت تهران تصريح کرد: بعضي از مردم در مصرف انرژي، روش هاي نادرستي را در پيش گرفته اند و يا به اجبار از تجهيزات غير استاندارد و با بهره وري پايين استفاده مي کنند که اصلاح اين امر به تلاش همه مسؤولان ( آموزش و پرورش، صدا و سيما و رسانه ها و...) و ما که در حوزه دين فعاليت مي کنيم نياز دارد.رئيس شوراي سياست گذاري ائمه جمعه کشور افزود: کساني که در حوزه دين فعاليت مي کنند، با فرهنگ سازي مناسب در خصوص استفاده صحيح از انرژي مي توانند کمک شاياني را براي بالا بردن افزايش اطلاعات عمومي مردم در استفاده ايمن و بهينه از انرژي ايفا کنند. وي گفت: آگاه سازي مردم براي استفاده صحيح از انرژي در نماز جمعه ها فرصت خوبي است و در هر جهتي که در اين زمينه کار شود، اميد آفرين و اثر بخش است.
.
شهيد البرز امامي
شهيد البرز امامي از سال 1359 وارد شرکت ملي نفت ايران شد. حضور پرشور او در محل کار و کمک و ياري به ضعيفان و نيازمندان از خصوصيات بارز او و زبانزد همکاران بود. با وجود بمباران هاي مکرر بعثي ها، روي تاسيسات نفتي هرگز به تعطيل کردن کار و معطل ماندن فرآيند توليد نفت درآن سالهاي بحراني رضايت نمي داد و سرانجام با جانفشاني هاي فراوان در همان عرصه خدمت بر اثر بمباران هوايي دشمن به شهادت رسيد و نامش جاودانه شد. برادر شهيد درباره خصوصيات اخلاقي شهيد مي گويد: «سفارش وي به نزديكان، دينداري و حفظ ارزش هاي اسلامي بود و از همه مي خواست تا انسان هاي ضعيف را دستگيري کند و خود نيز به اين كار مبادرت مي كرد.وي حضرت اميرالمؤمنين (ع) را الگوي خود قرار داده و هرگز در بجا آوردن نماز و روزه كوتاهي نمي كرد».
زلال احکام
پرسش: اگر در وسط نماز، کسي به انسان سلام کند، چطور بايد پاسخ او را بدهد؟
پاسخ: بايد فوري مثل سلامي که به او شده جواب بدهد، به گونه اي که سلام مقدم باشد، مثلاً اگر به او گفت: « سلام عليکم» در جواب بگويد: «السَلام عَلَيکم» يا «سَلامُ عَلَيکم» و نبايد بگويد: «عَلَيکم السَلام».
پرسش: اگر کسي به ما گفته باشد هر چه پشت سر من غيبت کنيد، اشکال ندارد، در اين شرايط غيبت حرام است؟
پاسخ: حتي در فرض سؤال، غيبت حرام است.
کتاب نقش نماز در حل مشکلات
کتاب «نقش نماز در حل مشکلات» در چهار فصل به طرح مباحثي نظير جايگاه نماز در قرآن و روايات، نقش نماز در زندگي فردي، نقش نماز در استحکام اجتماعي و نقش نماز در حل مشکلات اخروي مي پردازد. اين کتاب به کوشش موسسه فرهنگي انتشاراتي «ستاد اقامه نماز» به چاپ رسيده و در دسترس علاقه مندان قرار گرفته است.