مهر افتخار بر پیشانی گــــــاز
مهدي مهرابي شرکت ملي گاز ايران در طول بيش از پنجاه سال فعاليت، همواره با فراز و نشيب هايي همراه بوده است، اما سال 93 را شايد بتوان نقطه عطف صنعت گاز برشمرد. سالي که با تدبير وزارت نفت، بند «ق» تبصره 2 قانون بودجه وارد ادبيات اجراي پروژه ها آن هم بدون دريافت اعتبار از بودجه دولتي شد.با بهره گيري از منابع قانوني، روند گازرساني به شهرهاي باقي مانده، روستاهاي بالاي 20 خانوار، صنايع و نيروگاه ها جاني تازه گرفت و با ورود گاز، فرآورده هاي نفتي که پيش از اين در اين واحدها مصرف مي شد، به بخش صادرات اختصاص يافت. با تداوم جايگزيني گاز با فرآورده هاي نفتي، افزون بر کاهش آلاينده هاي زيست محيطي و حفظ محيط زيست، شاهد ارزآوري از محل صادرات فرآورده ها هم بوديم.با تلاش کارکنان شرکت ملي گاز ايران در بيش از 50 سال فعاليت اين صنعت، اکنون گاز، بيش از 70 درصد از سهم سبد انرژي کشور را به خود اختصاص داده است و اين شرکت هم اکنون يکي از 10 شرکت بزرگ خاورميانه به شمار مي آيد.
صنعت گاز در طول بيش از 50 سال فعاليت به ويژه پس از انقلاب، شاهد ثبت رکوردهايي بيسابقه بوده است. آغاز پروژه گازرساني به پنج هزار روستا و بهره برداري از گازرساني به دو هزار و 800 روستا در طول يکسال، افزايش بي سابقه تحويل گاز به صنايع و نيروگاه ها، اجراي خطوط سراسري با بهره گيري از منابع مالي بخش خصوصي و... تنها بخشي از رکوردهاي اين صنعت در سال هاي گذشته به شمار مي آيد.
شركت ملي گاز ايران هم اکنون توان پالايش روزانه حدود 967 ميليون متر مکعب گاز طبيعي را دارد و بر اساس برآوردها با اجراي طرح هاي توسعه اي تا سال 1404 شمار پالايشگاه ها افزايش مي يابد و در صورت تحقق همه طرح هاي توسعه اي پالايشي در پايان برنامه ششم توسعه، مجموع ظرفيت پالايشي شركت ملي گاز ايران به بيش از يک ميليارد و 200 ميليون مترمكعب در روز بالغ مي رسد.
احداث 36 هزار کيلومتر خط لوله
انتقال گاز طبيعي از مبادي توليد و پالايشگاه ها تا مراكز مصرف از حساسيت و اهميتي بالا برخوردار است. تا پيش از سال 57، در مجموع 2 هزار و 900 کيلومتر خط لوله فشار قوي انتقال گاز اجرا شده بود و اين در حالي است که اين ميزان هم اکنون به بيش از 38 هزار و 747 کيلومتر رسيده است.
اين خطوط در قالب 10 منطقه عملياتي و با برخورداري از 81 ايستگاه تقويت فشار گاز فعال، توان انتقال روزانه حدود700 ميليون مترمكعب گاز را دارد.
14 مورد تاسيسات تقويت فشار گاز تا پيش از سال 57 نيز هم اکنون به 81 مورد رسيده است. توسعه خطوط انتقال و تاسيسات تقويت فشار گاز در حالي در 40 ساله گذشته شتابي چشمگير داشته که براساس برنامه هاي تعريف شده، در قالب سند چشم انداز 20 ساله، طول خطوط انتقالي از 38 هزار كيلومتر کنوني بايد به حدود 70هزار كيلومتر و بهره مندي از 140 ايستگاه تقويت فشار گاز افزايش يابد.
برخورداري 27 هزار روستا از سوخت پاک
در كنار سيستم به هم پيوسته وگسترده شبكه گاز رساني ايران در بخش هاي خانگي و تجاري كه بخش عمده اي از مجموع گاز طبيعي توليد و پالايش شده را مصرف مي كند، بخش هاي ديگري شامل نيروگا ه ها، صنايع عمده، صنايع پتروشيمي نيز هستند كه بخش قابل توجهي از گاز پالايش شده را به خود اختصاص مي دهند. هم اکنون سهم گاز طبيعي در سبد مصرف انرژي فسيلي كشور به بيش از70 درصد رسيده است و پيش بيني مي شود رشد سهم يادشده در آينده ادامه يابد.
تا کنون بيش از 345 هزار و 100 كيلومتر شبكه توزيع گاز شهري و روستايي اجرا و بيش از 11 ميليون و 460 هزار انشعاب در کشور نصب شده است كه وظيفه تامين گاز مورد نياز يکهزار و 135 شهر و 27 هزار و 197 روستا (26 ميليون و 550 هزار واحد مسكوني شهري و روستايي) را به عهده دارند. براساس پيش بيني ها، با تكميل عمليات گازرساني در استان سيستان و بلوچستان و تا پايان سند چشم انداز، همه جمعيت شهري و روستايي كشور از نعمت گاز طبيعي بهره مند مي شوند. گازرساني به اين تعداد شهر و روستا و در حالي است که تا پيش از سال انقلاب اسلامي در سال 57 تنها هشت شهر و يک روستا از گاز برخوردار بودند.
حضور در بازار جهاني
افزايش حضور ايران در مجامع مطرح بين المللي گاز، شرايطي فراهم کرد تا شرکت هاي فعال اين حوزه براي حضور در طرحهاي صنعت گاز با ايران وارد مذاکره شوند.مذاکره با شرکت هاي بزرگ فرانسوي از جمله توتال، تکنيپ، اشنايدر و وينچي انرژي، ديدار با اعضاي اتحاديه کارفرمايان فرانسه (MEDEF)، مذاکره با انجمن روابط بين الملل فرانسه (IFRI)، حضور چشمگير در کنفرانس جهاني گاز (WGC) و توسعه همکاري با اتحاديه بين المللي گاز (IGU)؛ تنها بخشي از فعاليت هاي صنعت گاز به شمار مي رود که در سال هاي گذشته باهدف توسعه فعاليت هاي بين المللي اجرايي شد.
تشکيل پنج کارگروه ميان شرکت ملي گاز ايران و شرکت گازپروم روسيه در بخش هاي تجارت گاز، تحقيق و توسعه، توليد و اجراي پروژه هاي مشترک و کاربري گاز، از ديگر فعاليت هاي صنعت گاز در اين بخش به شمار مي آيد. در اين مسير مذاکره با شرکت گاز دولتي هلند (GASUNIE)، شرکت هاي فرانسوي، KBC انگلستان و IBS آلمان و شرکت هايي از کره جنوبي را مي توان از ديگر فعاليت هاي بين المللي صنعت گاز در سال هاي گذشته برشمرد.
از سوي ديگر، دستيابي به مقام نخست ارائه بيشترين تعداد مقالات کنفرانس IGRC و انتخاب مديران ارشد صنعت گاز به عنوان رئيس کميته هاي کاري و پنل هاي تخصصي بيست و ششمين کنفرانس جهاني گاز، از ديگر دستاوردهايي بود که در تعامل بيشتر ايران با جامعه جهاني محقق شد.
قدرداني منتخب مردم از شرکت ملي گاز
توسعه چشمگير صنعت گاز در اين سال ها تا نقطه اي پيش رفت که 11 آذرماه سال 96، در نخستين سفر هيات دولت دوازدهم به استان سيستان و بلوچستان، دکتر حسن روحاني، رئيس جمهوري، از شرکت ملي گاز ايران به عنوان يکي از افتخارهاي دولت يازدهم قدرداني کرد. قدرداني رئيس جمهوري، به عنوان منتخب مردم از شرکت ملي گاز ايران، در تاريخ اين شرکت بي سابقه بوده است و شايد ايجاد رفاه، آسايش و تحقق برنامه هاي دولت در حوزه عدالت اجتماعي براي اهالي ايران زمين يکي از دلايل آن باشد. آنچه مسلم است براساس پيش بيني سازمان هاي بين المللي مرتبط با انرژي، گاز طبيعي تنها حامل انرژي موجود در عرصه مبادلات انرژي بوده است که همواره از ميانگين رشد بالا در دهه هاي اخير برخوردار بوده و تا چند دهه آينده نيز علاوه بر حفظ جايگاه ويژه خود در سبد انرژي مصرفي جهان، از رشدي بالاتر از رشد ميانگين پيش گفته برخوردار خواهد بود.
برهمين اساس، مديريت كلان انرژي کشور به استناد سند چشم انداز كشور در بخش گاز و همچنين با اطلاع کافي از موارد يادشده، متناسب با نيازهاي داخلي به تأمين انرژي مورد نياز کشور براي حفظ رشد و توسعه لازم، در تمام بخش هاي مربوط به وظايف و مأموريت هاي شرکت ملي گاز ايران به عنوان محور توسعه، شاهد رشدي به مراتب بيشتر از رشد ميانگين جهاني در اين عرصه هستيم.
با پايان 50 سال فعاليت صنعت گاز و توسعه گازرساني در بخش هاي مختلف کشور، هم اکنون افزون بر افزايش کيفي اجراي طرح هاي داخلي، برنامه ريزي براي حضور موثر در بازار جهاني در دستور کار قرار گرفته تا در سال هاي آينده، اين صنعت که به افتخار دولت بدل شده هر روز بيشتر از ديروز در داخل و خارج کشور بدرخشد و نهالي که سال 1344 کاشته شد، به درختي تنومند در عرصه بين المللي تبديل شود.