در گفت و گوي «مشعل» با رئيس اچ اس اي پژوهشگاه صنعت نفت مطرح شد

افزایشآموزشاچ اس ای

سميه راهپيما-توجه به حفظ سلامت و زندگي انسان ها و به تبع آن بهره وري افزون تر سازمان ها با استقرار و حفظ ونظام مديريت اچ اس اي محقق مي شود، که اين مهم، يکي از اصول توسعه پايدار بوده و در جوامع پويا به عنوان ارزش شناخته مي شود. اثر بخشي اچ اس اي تنها زماني به چشم مي آيد که رويکرد پيشگيرانه در مورد حوادث، بيماري هاي شغلي و آسيب هاي زيست محيطي اتخاذ شود. از آنجا که پژوهشگاه صنعت نفت با مساحت تقريبي 30 هکتار داراي اماکن و فضاهاي اداري و آزمايشگاهي متعددي است، نياز به رويکرد پيشگيرانه و مديريت ريسک خطرات بيش از پيش احساس مي شود. بر اساس آمار ارائه شده از سوي اچ اس اي پژوهشگاه صنعت نفت، در شش ماه نخست امسال حدود 90 کميته ارزيابي ريسک پروژه ها،940 مورد بررسي نتايج معاينات دوره اي کارکنان و بيش از 950 مجوز انجام کار ايمن و بازديدهاي مرتبط در بخش هاي خدمات آزمايشگاهي و پايلوتي، خدمات عمومي و خدمات فني و مهندسي صادر شده و اين واحد به عنوان متولي نظام مديريت بهداشت، ايمني و محيط زيست با رسالت حفظ سرمايه هاي انساني و مادي عهده دار يکي از مهمترين مسئوليت ها در پژوهشگاه است. در اين زمينه، هفته نامه «مشعل» گفت و گويي با مجتبي جليلي، رئيس اچ اس اي، مديريت بحران و پدافند غيرعامل پژوهشگاه صنعت نفت انجام داده که مشروح آن را در ادامه مي خوانيد.

 چه همكاري هايي با واحد اچ اس اي شركت هاي نفت، گاز، پالايش و پخش و پتروشيمي داريد؟

متقاضيان عمده پروژه هاي پژوهشگاه، شركت ملي نفت و زيرمجموعه هاي مرتبط، مديريت اکتشاف، پالايش و پخش، پتروشيمي و شركت ملي گاز ايران هستند و در اين زمينه واحد اچ اس اي همواره با مجموعه اچ اس اي متقاضيان پروژه تعامل داشته است.

 حوزه اچ اس اي پژوهشگاه صنعت نفت، اقدام هاي مکانيزه را در دستور کار خود دارد. اين اقدام ها چيست؟

واحد اچ اس اي با تمام پژوهشكده هاي پژوهشگاه صنعت نفت در زمينه پروژه هاي مختلف در حوزه بالادستي، پايين دستي و انرژي و محيط زيست همكاري دارد. اين همكاري ها در زمينه هاي مختلف مانند ارزيابي ريسك پروژه ها، پايش فعاليت هاي پروژه ها و تهيه مدارك در حوزه اچ اس اي است. علاوه بر اين فعاليت هاي پروژه اي، واحد اچ اس اي همواره با هدف به روزرساني فعاليت هاي خود اقدام هاي پژوهشي و مطالعاتي تخصصي را در دستور كار دارد که از آن جمله مي توان به انجام اقدام ها در زمينه ساماندهي برگه هاي ايمني مواد شيميايي، مديريت مصرف و انبارش مواد شيميايي در آزمايشگاه ها و انبارها اشاره کرد که اين اقدامات موجب صرفه جويي، جلوگيري از خريدهاي موازي و شناسايي و كنترل مخاطرات اين مواد مي شود.  در حال حاضر، نرم افزار تجزيه و تحليل حوادث را در دست اجرا داريم، ضمن اينكه تاكنون تمامي حوادث و شبه حوادث گزارش شده به منظور تجزيه و تحليل و درس آموزي از آنها ثبت و نگهداري مي شود. از سوي ديگر، با توجه به اينكه تخصيص البسه حفاظت فردي متناسب با طيف وسيع فعاليت هاي پژوهشگاه از اهميت بسيار زيادي برخوردار است، نرم افزار تخصصي مديريت البسه حفاظت فردي در واحد اچ اس اي طراحي و پياده سازي شده كه با جاري سازي آن در سازمان فرايند شناسايي نيازمندي ها، تخصيص، تحويل و نظارت لوازم حفاظت فردي در سازمان نظام مند شده است.

براي توانمندسازي و ارتقاي دانش تخصصي كاركنان واحد اچ اس اي و آتش نشاني چه کارهايي انجام داده ايد؟

از آنجا كه ارتقاي دانش تخصصي و توانمندسازي كاركنان از مؤلفه هاي اصلي دستيابي به اهداف سازماني است، واحد اچ اس اي اقدام به برگزاري دوره هاي تخصصي مرتبط و عمليات آتش نشاني به مدت 132 ساعت، براي كاركنان اين واحد با همكاري واحد آموزش کرده است. شايان توجه است، آموزش دوره هاي اچ اس اي براي تمامي كاركنان در مجموعه هاي مختلف پژوهشگاه، مطابق نيازسنجي انجام شده برگزار مي شود. طي 8 ماهه امسال با همكاري واحد آموزش و تجهيز نيروي انساني حدود 2800 نفر ساعت آموزش اچ اس اي در زمينه هاي ايمني آزمايشگاه، واكنش در شرايط اضطراري، آشنايي با عوامل زيان آور محيط كار، ايمني پيش راه اندازي، آتش نشاني مقدماتي، كار در ارتفاع و... برگزار شده است.

 در زمينه تقويت آمادگي در شرايط اضطراري چه برنامه هايي داريد؟

آتش نشانان پژوهشگاه به صورت 24 ساعته و به منظور پيشگيري از حوادث حريق و آتش سوزي، از ساختمان ها، تاسيسات و آزمايشگاه ها به طور مستمر بازديد مي کنند و براي بهبود عملكرد مناسب در زمان هاي اضطراري و آمادگي كاركنان و تعامل با واحدهاي سازمان، مانورهاي مختلفي از جمله تخليه اضطراري، نشت مواد شيميايي، حريق و... در پژوهشگاه برگزار شده و به صورت فصلي، برنامه ريزي هاي لازم براي تكرار آنها انجام شده، ضمن آنکه برگزاري يکي از بزرگترين مانورهاي ساختمان هاي بلندمرتبه با همکاري سازمان آتش نشاني تهران را در دستور کار داريم.

هدف از برگزاري اين مانور، آشنايي با ايمني اماكن، آشنايي آتش نشانان شهري با بخش هاي مختلف پژوهشگاه و آشنايي كاركنان با مقوله واكنش در شرايط اضطراري است. به همين دليل، هماهنگي با سازمان آتش نشاني تهران براي ما بسيار مفيد خواهد بود؛ البته در كنار مانور ساختمان هاي بلند، مانور مقابله با حوادث مواد شيميايي (HAZMAT) را نيز خواهيم داشت.

 ارتقاي فرهنگ ايمني و مشاركت كاركنان در حوزه اچ اس اي، يکي از ارکان مهم در هر سازماني به شمار مي رود. پژوهشگاه صنعت نفت در اين زمينه چه اقدام هايي انجام داده است؟

به منظور افزايش سطح مشاركت كاركنان در حوزه اچ اس اي و ارتقاي فرهنگ ايمن سازي، واحد اچ اس اي اقدام به نصب صندوق هاي آنومالي (اعمال و شرايط ناايمن) کرده كه اين اقدام مي تواند در شناسايي و پيشگيري از اعمال و شرايط ناايمن كه علت اصلي حوادث و رويدادهاست، كمك شاياني کند، ضمن اينکه مي تواند بستر مناسبي باشد براي اينكه كاركنان، اچ اس اي را به عنوان يك ارزش و مسئوليت اجتماعي قلمداد کرده و در آن مشاركت داشته باشند.

  از طب صنعتي بگوييد.

 با توجه به اهميت صيانت از نيروي انساني به عنوان مهم ترين سرمايه هاي سازماني و از آنجا كه ماهيت كارهاي پژوهشي ايجاب مي كند تا كاركنان با انواع عوامل زيان آور و مخاطرات شغلي در تماس باشند، غربالگري سلامت و پيشگيري از ايجاد بيماري هاي شغلي با انجام معاينات دوره اي براي تمامي كاركنان از اهداف اصلي واحد اچ اس اي است. از اين رو در سال 96 پوشش 98 درصدي معاينات را داشتيم كه جا دارد از همكاري مرکز سلامت کار و تمامي كاركنان پژوهشگاه در اين زمينه تشكر كنم.

 پروژه تهيه شناسنامه هاي شغلي و برنامه تجزيه و تحليل خطرات شغلي كاركنان و ارزيابي ريسك حريق ساختمان هاي پژوهشگاه در چه مرحله اي قرار دارد؟

پروژه تجزيه و تحليل مخاطرات شغلي با روش JHA براي تمامي مشاغل در حال اجراست كه از خروجي آن در تدوين رويه ها و دستورعمل هاي كاري، تخصيص لوازم حفاظت فردي، نيازسنجي آموزشي و... استفاده خواهد شد.

همچنين با توجه به ظرفيت خطرات مربوط به تعدد و تنوع مواد شيميايي و سيلندرهاي گاز در پژوهشگاه و اهميت مديريت ريسك در اين زمينه، بر آن شديم تا با استفاده از روش FRAME ارزيابي ريسك حريق بر اساس فاكتورهايي مانند جنس مصالح ساختماني، ابعاد فيزيكي، ميزان و نوع مواد شيميايي موجود، وضعيت آموزشي افراد، وضعيت خروجي هاي اضطراري، سيستم هاي اعلام و اطفاي حريق موجود و ديگر مؤلفه ها، ميزان بار حريق و نمره ريسك حريق ساختمان ها، فعاليت ها و ساكنان را برآورد كنيم.

تمامي ساختمان ها و واحدها به سامانه اعلام حريق آدرس پذير تجهيز شده و با توجه به اينكه عملكرد دقيق و به موقع اين سيستم به منظور پيشگيري از وقوع حوادث جبران ناپذير بسيار مهم است، سامانه تجميع مانيتورينگ اعلام حريق پژوهشگاه نيز پياده سازي و اجرا شده كه با راه اندازي آن، سامانه اعلام حريق ساختمان هاي پژوهشگاه به صورت يكپارچه قابل پايش هستند، همچنين اين سامانه به عنوان يك پايلوت موفق اعلام حريق در سطح شهر تهران از سوي سازمان آتش نشاني تهران نيز شناخته شده است.

 آيا روي قراردادهاي خريد خدمات و كالا از منظر اچ اس اي و پياده سازي الزام هاي اچ اس اي پيمانكاران نظارت داريد؟

واحد اچ اس اي پژوهشگاه صنعت نفت به منظور پيشگيري حداكثري حوادث پيمانكاران از طريق بررسي دقيق متن قراردادها و در نظر گرفتن الزام هاي اچ اس اي مرتبط با آنها در تمامي زمينه ها فعال بوده و اين امر با حمايت مديريت سازمان در حال حاضر به صورت كامل اجرا مي شود. به عنوان مثال حضور مسؤول اچ اس اي پيمانکاران براي نظارت بر تمامي فعاليت هاي اجرايي و اخذ مجوزهاي کار ايمن و ديگر الزام هاي دستورعمل اچ اس اي پيمانکاران بخشي از اقدامات صورت گرفته است.

 درباره تغيير سيستم ايمني و سلامت شغلي 18001 OHSAS به استاندارد 45001 ISO بيشتر توضيح دهيد؟

واحد اچ اس اي پژوهشگاه، آبان سال جاري در آخرين دوره مميزي هاي سيستم ايمني و سلامت شغلي 18001 OHSAS بدون دريافت عدم انطباق، موفق به اخذ گواهينامه مربوطه شد. بنابراين با توجه به اهميت ارتقاي سيستم مديريت ايمني و سلامت شغلي، پژوهشگاه در نظر دارد گواهينامه 45001  ISO را در همين زمينه كسب کند.

 هدف از پياده سازي و استقرار سيستم مديريت پسماند پژوهشگاه صنعت نفت چيست؟

سيستم مديريت پسماند پژوهشگاه صنعت نفت، هماهنگ با ابلاغ طرح نظام بخشي و كنترل پسماند توليدي از سوي مراجع بالادستي و مطابق با قوانين ملي و بين المللي پسماند در حفاظت از محيط زيست، در واحد اچ اس اي پژوهشگاه طرح ريزي و استقرار يافته و از مبدا توليد انواع پسماند تا امحا يا بازيافت آن در تمامي مراحل، نظارت و مديريت مي شود.

پژوهشگاه صنعت نفت در كنوانسيون هاي بين المللي بازل (پسماندهاي شيميايي)، روتردام (حمل و نقل)، ميناماتا (جيوه) و استكهلم (مواد شيميايي آلاينده پايدار POPS) نماينده وزارت نفت است، از اين رو در زمينه هاي زيست محيطي نيز اقدام ها و پروژه هايي تعريف شده كه در آينده از سوي متخصصان به آن اشاره خواهد شد.

 در پايان از چگونگي فرايند اچ اس اي در پرديس هاي اهواز و كرمانشاه بگوييد.

از آنجا كه اتلاف وقت در آناليز نمونه هاي سرچاهي، مشكلاتي از قبيل خطاهاي آزمايشگاهي ايجاد مي کند، پژوهشگاه اقدام به تجهيز پرديس اهواز و كرمانشاه کرده كه در خصوص اين مراكز نيز اقدام هايي از قبيل ارزيابي ريسك فعاليت ها، بازديدهاي دوره اي براساس چك ليست هاي مربوط، تخصيص تجهيزات حفاظت فردي، انجام معاينات دوره اي و تامين ايمني كاركنان و تجهيزات، مديريت پسماند ها و... همانند پرديس تهران اجرا مي شود. در پايان ضمن تشکر از توجه و صرف زمان شما در انجام مصاحبه، خاطر نشان مي کنم از آنجا که به دليل ماهيت کاري و پژوهشي، مهمترين سرمايه پژوهشگاه نيروي انساني آن بوده، رئيس پژوهشگاه همواره برنامه ها و الزام هاي اچ اس اي را در اولويت کارهاي خود قرار داده و حمايت هاي همه جانبه ايشان راه گشاي توسعه و بهبود مستمر فعاليت هاي اين مجموعه متناسب با پيچيدگي کاري در پژوهشگاه است، از اين رو رويکرد اچ اس اي در پيشگيري از بروز حوادث، صدمات جاني، خسارات مالي و حفظ منابع و محيط زيست و در نهايت ارتقاي بهره وري در سازمان را مي توان از مصاديق تحقق و پيشبرد اهداف اقتصاد مقاومتي در کشور دانست.