با حضور جمعي از استادان و فرهيختگان كشور
مراسم بزرگداشت محمدعلي موحد در دانشگاه تهران برگزار شد
مراسم بزرگداشت محمدعلي موحد، نويسنده كتاب «خواب آشفته نفت» و مولاناشناس و شمس شناس، در سالن فردوسي دانشکده ادبيات دانشگاه تهران برگزار شد.
در اين مراسم که با حضور غلامعلي حداد عادل، محمدرضا شفيعي کدکني، حجت الله ايوبي و جمعي از استادان ادبيات و علاقه مندان برگزارشد، از تمبر يادبود استاد محمدعلي موحد رونمايي و نشان يونسکو به استاد موحد تقديم شد.
بنا بر اين گزارش، در اين مراسم پس از سخنراني حجت الله ايوبي، دبيرکل کميسيون ملي يونسکو در ايران و غلامعلي حدادعادل، رئيس بنياد سعدي و فرهنگستان زبان و ادب فارسي، محمدعلي موحد با اشاره به اينکه يونسکو، يک بار از اول راه، به مناسبت ترجمه ابن بطوطه در چشم عنايت در من نگريست و آن شصت و چند سال پيش بود، گفت: يونسکو بار ديگر در آخر راه زندگي، مرا به نواخت خود مفتخر ساخته است. من گوشم درست نمي شنود و مطالب را درست نشنيدم. معلوم بود دارند درباره من اغراق مي کنند. از همه سروران سپاسگزارم. شيخ عطار، مقدمه اي در تذکره الاوليا دارد و من، آن را نشان دهنده حال خود مي دانم. من نيز به تبعيت از عطار، خود را به فتراک بزرگان بستم. چه خوب کردم اگر از فخر و شرف و منزلتي که هيچ لياقت آن را نداشتم، برخوردار شدم. اگر گوشه چشمي به من دارند، از اين معامله است که خود را به فتراک شمس و مولانا بستم. وي افزود: من اين مايه تحسين و ترغيب را به ريش نمي گيرم و امر به من مشتبه نمي شود. خودم را بهتر از ديگران نمي شناسم. به قول خاقاني هيچ اگر سايه پذيرد، منم آن سايه هيچ. وقتي از حقيقت مراسم بزرگداشت آگاه شدم که کار از کار گذشته بود و تن به قضا دادم. يادآور مي شود، دكتر محمدعلي موحد، متولد سال 1302 در تبريز است كه از سال 1329 در شرکت نفت آبادان مشغول به كار شد و پس از خلع يد انگليسي ها در سال 1332، سردبيري روزنامه شرکت نفت را به عهده مي گيرد. استاد موحد، آثار تاليفي و ترجمه بسياري در زمينه هاي تاريخي و ادبي از خود به جاي گذاشته كه از آن جمله مي توان به دو اثر ارزشمند «خواب آشفته نفت» و «ملي كردن و غرامت/ درس هايي از داوري هاي نفتي» در زمينه تاريخ نفت ايران اشاره كرد.
لازم به يادآوري است مديريت موزه ها و مركز اسناد صنعت نفت، طبق برنامه ريزي هاي انجام گرفته، در آينده نزديك از همكاري و مشورت اين چهره برجسته صنعت نفت و مورخ ارزشمند كشورمان بهره مند خواهد شد.
موزه هاي جهان
از «چشمه سياه» تا طلاي سياه
موزه نفت کانادا در محل نخستين چاه تجاري نفت در آمريکاي شمالي (شهر لمبتون) در ايالت اونتاريو واقع شده و داستان پيشروان صنعت نفت اين کشور را روايت مي کند. مردم لمبتون در منطقه اي به نام «چشمه سياه» از ديرباز با مايعي سياه که از آن براي عايق کردن قايق هاي شان استفاده مي کردند، آشنايي داشتند؛ اما در سال 1858 بود که حفاري شخصي به نام جيمز ميلر ويليامز براي آب، به نفت رسيد! کشف ويليامز سبب شد که به زودي نخستين هجوم براي کشف نفت در آمريکاي شمالي شکل گيرد و نام اين محل به «چشمه نفت» تغيير يابد. در سال هاي پس از کشف نفت، منطقه لمبتون با حضور هزاران نيروي کار به منطقه صنعتي مهمي تبديل شد.
معرفي بخشي مهم از تاريخ کانادا
موزه نفت کانادا، با هدف به تصوير کشيدن و معرفي بخش مهمي از تاريخ اين کشور ايجاد شده است. بازديد از موزه با نمايش يک فيلم ويديويي کوتاه آغاز مي شود که با زباني هنرمندانه، سرگذشت کشف نفت و تاريخ منطقه را روايت مي کند. نخستين چاه تجاري نفت در آمريکاي شمالي، نخستين شرکت نفتي و نخستين پالايشگاه در جهان، از جمله عناويني است که دست درکاران موزه نفت کانادا، آنها را به عنوان تاريخ صنعت نفت منطقه معرفي مي کنند.
موزه علاوه بر بخش هاي داخلي، مثل گالري ها، از بخش هايي نيز در فضاي آزاد برخوردار است که با حفظ بناهايي که قدمت آنها به سال ها قبل مي رسد، شکل گرفته است؛ هرچند بازديد از بخش هاي بيروني در برخي فصول سال و با توجه به شرايط آب و هوايي امکان پذير نيست.
حفاري با دست
از جمله بخش هاي ديدني موزه، چاه نفتي است که به عنوان نخستين چاه تجاري نفت در آمريکاي شمالي از آن نفت استخراج شد. در اين بخش مي توان بسياري از تجهيزات را ديد که در حفاري هاي قديمي مورد استفاده قرار مي گرفته؛ حفاري هايي که غالبا با دست انجام مي شده و گاه تا عمق 60 پايي زمين مي رسيده است.
موزه نفت کانادا، همچنين به معرفي افراد تاثيرگذار در صنعت نفت اين کشور مي پردازد، از جمله هنري فربنگ که در سال 1861 کمپاني فربنگ را در لمبتون کانتي بينان گذاشت که اکنون به عنوان قديمي ترين کمپاني نفتي در جهان شناخته مي شود.
فربنگ همچنين مبتکر برخي روش ها در حفاري و استخراج نفت از چاه به وسيله موتورهاي بخار بود که بخشي از فضاي باز موزه به نمايش آنها اختصاص يافته است.
اقلامي با حداقل 50 سال قدمت
در گالري هاي موزه تجهيزات قديمي اکتشاف، حفاري، پالايشي و... به نمايش درآمده است؛ البته نمايش آثار در اين موزه از قواعدي پيروي مي کند که از جمله آنها قدمت حداقل 50 سال براي اشياي به نمايش درآمده است. همچنين اقلامي که از نواحي جغرافيايي ديگر جمع آوري شده اند، بايد نقش يا ارتباطي با صنعت نفت در اين منطقه داشته باشند. البته در مورد قدمت اشيا، استثناهايي هم وجود دارد و آن در مواردي است که يک شي يا سند از ارزش تاريخي خاصي برخوردار بوده يا وجود آن با حادثه اي مهم در صنعت نفت کانادا پيوند خورده باشد که در آن صورت، با وجود نداشتن قدمت لازم نيز قابليت نمايش در موزه را کسب خواهد کرد. به طور ايده آل، اقلامي قابل اضافه شدن و نمايش در موزه هستند که به مهم ترين جنبه زندگي مردم منطقه و وقايعي که لمبتون کانتي به خاطرآنها شناخته شده و شهرت يافته است، بپردازند. موزه نفت کانادا که اکنون يک مکان تاريخي ملي در اين کشور به شمار مي آيد، حفاظت از فرهنگ و ميراث تاريخي اين کشور و انتقال آنها به نسل هاي آينده را به عنوان اهداف خود مطرح کرده است.
در سال هاي مختلف، تمبرهاي زيادي به نقش صنعت نفت منقوش شده اند که در مركز اسناد موزه نفت تهران نگهداري مي شوند.
اين تمبرها در مناسبت هاي مختلف نفتي به چاپ رسيده اند.
از سوي مديريت موزه هاي نفت و مركز اسناد صنعت نفت
نشست «تاريخ پزشکي در صنعت نفت ايران» برگزار مي شود
دومين نشست از سلسله نشست هاي تخصصي تاريخ نفت با عنوان «تاريخ پزشکي در صنعت نفت ايران» از سوي مديريت موزه ها و مركز اسناد صنعت نفت برگزار مي شود. نشست «تاريخ پزشکي در صنعت نفت ايران» روز دوشنبه 17 دي ماه و با مشاركت گروه حکمت- طب اسلامي و طب سنتي فرهنگستان علوم پزشکي، در محل فرهنگستان علوم پزشکي برگزار مي شود. اكبر نعمت الهي، مدير موزه ها و مركز اسناد صنعت نفت، سخنران افتتاحيه اين نشست و حبيب الله سميع، مديرعامل سازمان بهداشت و درمان صنعت نفت، از ديگر حاضران در اين نشست خواهند بود. سخنراني و ارائه مقالاتي در زمينه تاريخچه بهداشت و درمان صنعت نفت در آبادان و مسجدسليمان، اقدام هاي بهداشتي در صنعت نفت به مثابه مسؤوليت اجتماعي و چگونگي مبارزه با برخي بيماري ها از سوي صنعت نفت، از جمله برنامه هاي اين نشست است. نخستين نشست از «سلسله نشست هاي تاريخ نفت ايران» با عنوان «اسناد آرشيوهاي جهاني و تاريخ نفت ايران» با حضور مجيد تفرشي، مورخ و سند پژوه، اسفند ماه سال گذشته برگزار شد.
دومين کتاب از مجموعه تاريخ شفاهي نفت منتشر شد
دومين كتاب از مجموعه تاريخ شفاهي صنعت نفت، با عنوان «گفت وگو با پيشکسوت صنعت پتروشيمي؛ مهندس عباس شعري مقدم» از سوي مديريت موزه ها و مركز اسناد صنعت نفت منتشر شد.
در مقدمه اين كتاب كه به قلم مدير موزه ها و مركز اسناد صنعت نفت نگاشته شده، چنين آمده است: «در چارچوب پروژه تاريخ شفاهي صنعت نفت ايران به گفت وگو با مهندس شعري مقدم نشستيم.
وي با بياني شيوا و قلمي توانا از تجربه هاي ارزشمند خود طي دوران خدمت در سال هاي 45 تا 85 (مقطع بازنشستگي) سخن گفت و نوشت؛ البته ايشان در دولت هاي يازدهم و دوازدهم (دولت تدبير و اميد) در حوزه مديريت و مشاوره کارشناسي نيز تجربه هاي موفقي را در اختيار وزارت نفت قرار داده و مي دهد. با آرزوي طول عمر براي ايشان، اميدواريم که خدمات کارشناسي و مشاوره اي شان به صنعت پتروشيمي افزون و مستمر باشد.»
شعري مقدم در اين كتاب از دغدغه هاي خود طي چهار دهه فعاليت در صنعت نفت سخن گفته و خوانندگان اين اثر مي توانند با گوشه هايي از خاطرات و تجارب شخصي و حرفه اي اين پيشكسوت نفتي آشنا شوند.
كتاب «گفت و گو با مهندس شعري مقدم» در 148 صفحه منتشر شده و حاوي نكات جالبي از زبان اين مديران نفتي در حوزه پتروشيمي و ساير حوزه هاي اين صنعت است كه خواندن آن براي علاقه مندان، خالي از لطف نيست، به ويژه اينكه مطالب مطرح شده در اين كتاب، مقاطع مهمي از تاريخ ايران از جمله پيروزي انقلاب اسلامي، دوران جنگ تحميلي و بازسازي را دربر مي گيرد. شعري مقدم در پايان اين كتاب، همچنين توصيه هايي به مديران امروز صنعت پتروشيمي دارد و پيشنهادهايي را براي آينده اين صنعت و پيشرفت و شكوفايي صنعت نفت كشور ارائه مي كند.
مدير کل دفتر ثبت آثار تاريخي:
نخستين سکوي نفتي خليج فارس ملي شد
مديرکل دفتر ثبت آثار تاريخي، از ثبت ملي سكوي نفتي «بهرگانسر» به عنوان نخستين سکوي نفتي خليج فارس و 66 اثر تاريخي واجد ارزش ثبت در فهرست آثار ملي خبر داد. فرهاد نظري با اشاره به اينكه پرونده هاي ميراث صنعت نفت ايران با همکاري وزارت نفت تهيه و تدوين مي شود، يادآور شد: در فهرست ميراث صنعت نفت، آثاري وجود دارد که به لحاظ ارزش هاي منحصربه فرد، قابليت ثبت در فهرست ميراث جهاني را دارند. به گفته او، ميراث صنعت نفت ايران مجموعه ارزشمند و متنوعي از آثار منقول و غيرمنقول و ميراث طبيعي و ميراث مستند است که در چند سال گذشته تلاش زيادي براي شناسايي و ثبت آنها شده است. نظري، شاخص ترين آثار ثبت ملي شده از آخرين جلسه کميته ثبت آثار نامنقول را «باغ شهر مهريز»، «کاروانسراي شاه عباسي انجيره»، «کارخانه سيمان شهرري»، «کاروانسراي شاه عباسي شهرري»، «سيلوي گندم اهواز»، «نقوش صخره اي راونج دليجان» و «خانه ها و قلعه هاي روستايي يزد و ابرقو» عنوان مي کند.
او همچنين با تاکيد بر واجد ارزش شناخته شدن تعدادي از آثار خوزستان و خراسان که جزو ميراث صنعت نفت به شمار مي روند، «پمپ بنزين سبزوار»، «بنگله 96 مسجد سليمان» و «سکوي بهرگانسر، نخستين سکوي نفتي خليج فارس» را از اين آثار معرفي مي کند.
نظري همچنين در مورد تعيين عرصه و حريم اين آثار اظهار مي کند: با واجد ارزش شناخته شدن هر کدام از اين آثار تاريخي و ثبت آنها در فهرست آثار ملي، عرصه اين آثار نيز مشخص مي شود؛ اما با توجه به لزوم در اختيار داشتن مدت زمان هاي متراکم براي تعيين حريم هر کدام از اين بناها، هر استان موظف به تعيين حريم بناي معرفي شده به اداره کل ثبت تا مدت زمان مشخصي است.
به گفته او، استان هاي خراسان جنوبي، يزد، تهران، خوزستان، چهارمحال و بختياري، همدان، گلستان، بوشهر و مرکزي اين آثار را پيشنهاد داده بودند.
لازم به يادآوري است، اين آثار در اجراي قانون حفظ آثار ملي (مصوب 1309)، قانون تجديد استخدام آندره گدار (مصوب 1323)، قانون ثبت آثار ملي (مصوب 1352) و قانون اساسنامه سازمان ميراث فرهنگي (مصوب 1367) در کميته ثبت آثار ملي غيرمنقول، از 9 استان کشور در فهرست آثار ملي ثبت شدند.