گام های اساسی بهینه سازی برای کاهش مصرف گاز
بخاری های هرمتیک درمسیر بازار
سمیه راهپیما با شروع فصل سرما، گاهی شاهد اخبار ناراحت کننده ای مانند آتش سوزی یا مسمومیت با گاز منوکسیدکربن در مدارس هستیم و سالانه تعدادی از کودکان کشورمان به دلیل صدمات وارد شده دچار مشکلاتی می شوند که آینده شان را تحت تاثیر قرار می دهد. برای کاهش این قبیل آسیب ها، باید چاره ای اندیشید و برنامه ریزی های مدونی داشت، از این رو شرکت بهینه سازی مصرف سوخت، طرح «جایگزینی و اسقاط یک میلیون دستگاه بخاري مرسوم (گازي و نفتي) با بخاري هاي گازسوز دودكش دار راندمان بالاي هوشمند» را به وزارت نفت ارائه کرده که مورد تایید سازمان برنامه و بودجه قرار گرفته و در اواخر سال 1396 موفق به اخذ شورای اقتصاد شده است. با اجرای این طرح، یک میلیون دستگاه بخاری گازسوز و نفتی سنتی مستعمل در مدارس، دانشگاه ها، نیروی نظامی و انتظامی و سایر اماکن دولتی و غیر دولتی از رده خارج می شوند و جای خود را به بخاری های با راندمان بالا یا هرمتیک هوشمند می دهند. برای جویا شدن از روند اجرای این طرح، هفته نامه «مشعل» گفت وگویی با محمدرضا فجرک، رئیس امور لوازم خانگی شرکت بهینه سازی مصرف سوخت در مدیریت ساختمان انجام داده که مشروح آن را در ادامه می خوانید:
با توجه به اینکه فصل سرما را پیش رو داریم، بفرمایید که طرح جایگزینی و اسقاط یک میلیون دستگاه بخاري مرسوم (گازي و نفتي) با بخاري هاي گاز سوز دودكش دار با راندمان بالاي هوشمند، چه میزان در کاهش مصرف سوخت تاثیر گذار است؟
بر اساس برآوردها و بررسی های انجام شده، مشخص شد که بخاری های سنتی مورد استفاده در کشور از لحاظ رده برچسب انرژی، در رده های E، F و G قرار دارند و حتی هنوز بخاری هایی وجود دارند که به آنها برچسب انرژی تعلق نمی گیرد. به همین دلیل، طرح جایگزینی بخاری های سنتی با بخاری های نسل جدید با راندمان بالا، از سوی شرکت بهینه سازی مصرف سوخت به وزارت نفت ارائه شد. فناوری این بخاری ها با بخاری های سنتی متفاوت است، به طوری که این بخاری به دودکش دو جداره مجهز بوده و هوشمند نیز هستند. بخاری های نسل جدید با راندمان بالا که به بخاری های هرمتیک معروفند، وقتی دمای محیط به بیش از حد مطلوب برسد، به طور خودکار خاموش شده و به این ترتیب از محل مدیریت انرژی نیز در مصرف سوخت صرفه جویی می شود.
اما در مقابل، بخاری های سنتی یا بخاری های تایپ B، هوای احتراق را از داخل اتاق می گیرند که این کار، کاهش مصرف اکسیژن در خانه را به همراه دارد، از این رو برای دریافت هوای تازه در و پنجره را باز می کنیم و نفوذ هوای تازه، برای جبران اکسیژن مصرف شده، باعث اتلاف انرژی می شود. بر اساس محاسبات انجام شده می توان گفت که هر بخاری سنتی، سالانه به طور متوسط حداقل 1225 متر مکعب گاز طبیعی مصرف می کند. در مقابل، میزان مصرف بخاری با فناوری جدید یا همان تایپ C هوشمند، سالانه حداکثر 565 متر مکعب است، بنابراین با جایگزینی بخاری با راندمان بالا به جای بخاری سنتی، شاهد صرفه جویی حداقل 660 متر مکعب گاز طبیعی در سال خواهیم بود.
آیا در خواست هایی برای نصب بخاری های هرمتیک دارید؟
از اماکن دولتی، مدارس کشور، بخصوص مدارس مناطق محروم که بیشتر از بخاری های گازی سنتی استفاده می کنند و با خطر گاز گرفتگی یا مسمومیت با گاز منوکسید کربن روبه رو هستند، درخواست های متعددی مبنی بر استفاده از بخاری های هرمتیک (بخاری های با راندمان بالا) داریم.
بر اساس مبحث 17 مقررات ملی ساختمان، استفاده از وسایل گرمایشی موضعی(بخاری های سنتی) در اماکن عمومی ممنوع است و تنها در یک حالت، مقررات ملی ساختمان اجازه می دهد تا از بخاری و پکیج استفاده کنیم که هوای احتراق از محیط بیرون تامین شود. به این معنا که برای بخاری و پکیج باید از دودکش دو جداره ای استفاده کرد که هوا از جداره داخلی دودکش و از هوای آزاد تامین شود؛ اما در مدارس روستاها که معمولا دو یا سه کلاس درس بیشتر وجود ندارد، استفاده از بخاری هرمتیک در مقایسه با پکیج فن دار و رادیاتور از لحاظ اقتصادی به صرفه تر است.
بنابراین، مهم ترین مراکز هدف استفاده از بخاری های با راندمان بالا، اماکن عمومی شامل مدارس هستند که بهترین گزینه برای آنها، استفاده از بخاری های تایپ C یا همان هرمتیک است یا پادگان ها و کلاس های درسی دانشگاه ها، اداره های دولتی، خانه های بهداشت، پست خانه ها و دیگر اماکن دولتی کشور، بخصوص در مناطق محروم که فاقد سیستم حرارت مرکزی شامل دیگ، مشعل و رادیاتور هستند.
براساس طرحی که به وزارت نفت ارائه کردیم، با عنوان کمک به جایگزینی و اسقاط یک میلیون دستگاه بخاری مرسوم با بخاری های گاز سوز دودکش دار راندمان بالای هوشمند، یک میلیون بخاری سنتی که اکنون وجود دارد، باید جمع آوری و اسقاط شده و بخاری های با راندمان بالا جایگزین آنها شوند.
شما در میان صحبت خود به نصب بخاری های با راندمان بالا در مدارس ، اداره ها و دانشگاه ها اشاره کردید. این مراکز به چه طریق شناسایی می شوند؟
طبق مصوبه شورای اقتصاد، شرکت بهینه سازی مصرف سوخت ، تنها شرکت های واجد شرایط را شناسایی می کند و شرکت ها خود بازار هدف را شناسایی و بخاری ها را نصب می کنند و این شرکت ها هرگاه از جایی که بخاری در آن نصب کرده اند، برگه تایید برای ما بیاورند، به ازای کاهش مصرف انرژی، به آنها یارانه تعلق می گیرد.
هدف از اجرای طرح جایگزینی و اسقاط یک میلیون دستگاه بخاري مرسوم (گازي و نفتي) با بخاري هاي گازسوز دودكش دار با راندمان بالاي هوشمند چیست؟
هدف از اجرای این طرح، ارتقای رده برچسب انرژی بخاری های گازسوز دودکش دار به رده برچسب انرژی A، ارتقای تکنولوژی بخاری های سنتی به بخاری های نسل جدید تایپ C هوشمند (هرمتیک تایمردار و مجهز به دودکش دوجداره و دو فن) و مبدل های حرارتی و کاهش مصرف سوخت و آلودگی های محیطی متناظر است.
همانطور که در مصوبه این طرح آمده، باید تا سه سال آینده واگذاری یک میلیون بخاری به اتمام برسد. در این زمینه چه برنامه هایی دارید؟
برنامه اجرای این طرح در سه سال است و در سال 1397، 200 هزار دستگاه بخاری، سال 1398، 300 هزار دستگاه و در سال 1399 نیز 500 هزار دستگاه بخاری با راندمان بالا با سهم تولید داخل خواهیم داشت که باز پرداخت طرح تا سال 1402 طول می کشد. به همین دلیل، بازه اجرایی طرح با زمان بازپرداخت را تا سال 1402 در نظر گرفته ایم که اگر این طرح با موفقیت انجام شود، حدود 3102 میلیون متر مکعب گاز طبیعی، در مصرف سوخت صرفه جویی می شود و شاهد کاهش حدود 6.08 میلیون تن انتشار گاز دی اکسید کربن خواهیم بود.
سهم تولید داخل باید به تایید وزارت صنعت، معدن و تجارت برسد. این سهم بر اساس مصوبه رعایت حداکثر استفاده از توان تولیدی و خدماتی در تامین نیازهای کشور مصوب مجلس شورای اسلامی است. از دیگر شرایط فنی این طرح می توان به دریافت تاییدیه فنی از سوی مرکز تحقیقات راه و مسکن و شهرسازی اشاره کرد.
شرکت های تولید کننده واجد شرایط را چگونه شناسایی می کنید؟
برای شناسایی تولیدکنندگان داخلی، فراخوان عمومی داده شده است. شرکت های واجد شرایط، مدارک خود را به کمیسیون مناقصات تحویل می دهند و برای بررسی به کمیته فنی و بازرگانی فرستاده می شود که اکنون شرکت های واجد شرایط را شناسایی کرده ایم و بعد از طی تشریفات اداری اخذ تاییدیه وزارت نفت و مصوبه هیئت مدیره شرکت ملی نفت ایران، نسبت به عقد قرارداد با شرکت و شرکت های واجد شرایط اقدام می کنیم تا بتوانیم طرح را تا پایان سال به طور قابل ملاحظه ای اجرا کنیم.
اکنون برآورد شما نسبت به تولیدکنندگان داخلی چیست؟ آیا توان تولید بخاری های راندمان بالا را دارند؟
ظرفیتی که تولید کنندگان داخلی در تولید بخاری های با راندمان بالا دارند، بیش از آن چیزی است که تخمین زده شده است. در مصوبه شورای اقتصاد یک میلیون بخاری در خواست کرده ایم که از این تعداد 200 دستگاه برای امسال است. در حالی که فقط ظرفیت یکی از تولید کنندگان 360 هزار دستگاه است، از این رو می توان گفت که توان تولید داخل بسیار بالاست و باید برنامه ریزی خوبی صورت گیرد تا به موقع قرارداد بسته شود و بازار فصل سرما را از دست ندهیم. توان تولید داخل و دانش کافی برای تولید بخاری های با راندمان بالا را داریم و حتی تولید کنندگان سنتی تا کنون دانش خوبی برای ارتقای تکنولوژی خود کسب کرده اند و با وجود تحریم هایی که اتفاق افتاده، تجهیزات کافی در کشورمان در اختیار داریم.
با توجه به ظرفیت بالای تولیدکنندگان، پیش بینی می کنید بتوانیم بیش از یک میلیون بخاری گازی با راندمان بالا تولید کنیم؟
اگر بودجه کافی به تولیدکنندگان ما برسد و از نظر مالی آنها را حمایت کنیم، می توانند سهم خوبی از بازار را به دست بگیرند. تولیدکنندگان خوبی در کشور داریم، ظرفیت ها هم در بخش بازار و تقاضا و هم در عرضه بسیار بالاتر از آن چیزی است که در این طرح پیش بینی کرده ایم. تنها چالشی که در اجرای این طرح وجود دارد، این است که نتوانیم برنامه های خود را در مدت زمان تعیین شده به پایان ببریم و اگر تولیدکنندگان پشتیبانی مالی نشوند، این موضوع می تواند به اجرای طرح آسیب برساند.