گفت وگوی «مشعل» با هنرمند نفتی:
پشـت پیـانـو خستـگـی در مـی کنـم
اعظم محمدشفیع زاده- سختی کار و فضای خشک و بدون انعطاف صنعتی و فنی محیط کاری به تلطیف و جبران در زمانی غیر از کار نیاز دارد. این کار می تواند حالمان را برای وقتی که در کنار خانواده هستیم، خوب کند و انرژی مثبتی را برای ادامه کار و ماندن در شرایط سخت به ما بدهد و چه چیز بهتر از همنشینی با هنر و همراه شدن با آن. در عرصه صنعت نفت مردان و زنانی هستند که ضمن داشتن همتی والا در سرافرازی این صنعت، از ظرایف و روح هنرمندی برخوردارند. اصغر طالبی زاده، رئیس واحد مهندسی خوردگی فلزات شرکت خطوط لوله و مخابرات نفت منطقه جنوب شرق است، اما در این گفت وگو بیشتر به عنوان یک هنرمند موسیقی پای صحبتش نشستیم. او متولد سال 1355 شهر کرمان و دارای تحصیلات کارشناسی در رشته مهندسی مکانیک و کارشناسی ارشد گرایش تبدیل انرژی است. درباره چگونگی ورود به عرصه موسیقی با اصغر طالبی زاده گفت وگو کرده ایم که در ادامه می خوانید.
ورود شما به عرصه هنر از چه سالی و چگونه بود؟
تعطیلات تابستانی سال دوم راهنمایی برای پرکردن اوقات فراغت بین دو کلاس کاراته و موسیقی به صلاحدید خانواده و برای کاستن از شلوغ کاری هایم مرا به کلاس موسیقی راهی کردند و این نقطه آغاز علاقه من به موسیقی بود.
از چه سازی آغاز کردید؟
موسیقی را از سلفژ و تئوری آغاز کردم بدون این که هیچ آشنایی قبلی با آن داشته باشم. در کلاس تئوری ما پیانویی وجود داشت که هنرآموزان پس از اتمام کلاس به سراغ آن می رفتند و در همان حین بود که نخستین آهنگی که طنین آن در گوشم نشست، آهنگ «خواب های طلایی» جواد معروفی بود که هنرآموزان با آن پیانو می نواختند و همین موجب شد علاقه من به پیانو شکل بگیرد.
پیانو ساز گران قیمتی بود و هر کسی از پس هزینه خرید آن برنمی آمد. به تدریج پس انداز خودم را جمع کردم تا توانستم یک ساز ملودیکا بخرم؛ از آن دسته سازهایی که کیبورد آن مانند ارگ است و اینچنین شد که به عرصه نواختن پیانو قدم گذاشتم و از ساویک قازاریان، از اساتید مطرح نواختن پیانو در شهر کرمان بهره بردم. سپس زیر نظر استاد خسرویان پیانو را آموختم. پس از این که وارد دانشگاه شدم، کار آموزش و نواختن پیانو را تعطیل کردم و آغاز کار در صنعت نفت، همزمان با ادامه نواختن پیانو شد. در حال حاضر هم در دو آموزشگاه موسیقی به شکل پاره وقت در خدمت هنرجویان مشغول به تدریس این هنر هستم.
فرق پیانو با بقیه سازها چیست؟
برخلاف آنکه همه ساز ویولن را سخت ترین ساز می شناسند، اما سخت ترین ساز پیانو است. برای یادگیری مبتدیان ویولن سخت تر از آموختن پیانو است، اما همینطور که پیش می رویم و فرد حرفه ای می شود، پیانو بسیار سخت تر از ویولن است چون باید همزمان با آنکه دست چپ یک ملودی را می نوازد، دست راست یک ملودی دیگر را بنوازد و ذهن نیز بتواند کنترل این هماهنگی را در اختیار داشته و پا هم برای پدال ها در حرکت باشد و این نیازمند تمرین است؛ به همین دلیل پیانیست ها کمتر به آلزایمر دچار می شوند.
نگاهتان به نواختن پیانو چگونه است و آیا خانواده شما به پیانو گرایش دارند؟
بعد از خانواده ام، پیانو عزیزترین دارایی من است و خانواده ام نیز به موسیقی گرایش پیدا کرده اند. همسرم ویولن می زند و دختر و پسرم نیز پیانو می نوازند.
به افراد توصیه می کنید از چه سنی به آموزش پیانو اقدام کنند؟
از شش تا هفت سالگی، زمان مناسبی است، اما مهم ترین عامل در آموزش پیانو علاقه داشتن است.
نواختن پیانو تا چه حد شما را از نظر روحی تأمین می کند؟
آدمی به دنبال تخلیه روحی و ابراز احساسات است تا به آرامش برسد. در شرایط کاری سختی که در عسلویه داشتم، با وجود خستگی، نواختن پیانو به من آرامش می داد و نوازندگی پیانو همه احساساتم را تخلیه می کرد و تنش کاری را از بین می برد. بارها با وجود خستگی پشت پیانو نشستم و بعد از ساعت ها نواختن پیانو متوجه گذر زمان نشدم و این نشان می دهد پیانو انسان را از دل مشغولی های کاری و تنش ها بیرون می آورد و توصیه من این است که برای پرکردن اوقات فراغت، اگر بتوانیم علاقه مندی آنان را به سمت موسیقی پیش ببریم، روشی مناسب و راهی برای تخلیه هیجان های نهفته در فرد گرایش به موسیقی و ورزش است؛ به شرط آنکه به موسیقی علاقه داشته باشد و با اجبار کسی را نمی توان علاقه مند کرد.
پلی بزنیم از موسیقی به صنعت نفت، چه شباهتی میان این دو وجود دارد و چگونه می توان آنها را به هم پیوند داد؟
خیلی سخت می توان میان این دو ارتباط برقرار کرد، چون در صنعت نفت با آهن آلات و جسم سخت سر و کار دارید؛ در صورتی که موسیقی و هنر همه لطافت است و روح و این دو در کنار هم قرار نمی گیرند.
آیا موسیقی در کار فنی شما تأثیر داشته است؟
بسیار تأثیرگذار بوده است؛ انس من با موسیقی موجب شده در تصمیم گیری های خود جنبه تعدیل را رعایت کنم. مثلاً هنگام عصبانیت تصمیم شتابزده نگیرم و با رجوع به گذشته از تصمیم خود احساس رضایت دارم و پشیمان نیستم و این نشان می دهد تنها نباید به فعالیت صرف در صنعت نفت پرداخت بلکه در کنار آن باید به فعالیت هایی پرداخت که با روح انسان سر و کار دارد؛ انسان صرفاً ماشینی به مشکل بر می خورد.
پیش آمده است حین کار فنی یک قطعه موسیقی در ذهنتان شکل بگیرد و ریتم کار در کارگاه تداعی کننده یک آهنگ موسیقی باشد؟
بله پیش آمده یک نرم افزار پیانو روی گوشی ام نصب است که گاه نت یک آهنگ در ذهنم متبلور می شود و همان لحظه سعی می کنم آن را بسازم.
یعنی گاهی صنعت نفت الهام بخش شما برای ساختن یک قطعه موسیقی شده است؟
در عسلویه شرکت نفت و گاز زاگرس جنوبی عازم مأموریت بودیم که با خرابی خودرو رو به رو شدیم. ساعت ها طول کشید تا خودرو درست شد، از فرصت استفاده کردم و تعدادی بطری نمونه گیری را بر اساس نوع نت موسیقی با نسبت های متفاوتی از آب پر کردیم. سپس چند آهنگ را با استفاده از این بطری ها نواختم و این جزء خاطرات شیرین من است.
تا کی به نواختن پیانو ادامه می دهید؟
با پیانو تا آخر عمرم هستم و با وجود مشغله کاری فراوان هیچ وقت از پیانو جدا نشدم.
مقام و رتبه ای در زمینه موسیقی داشته اید؟
در یک سال گذشته طی مستر کلاسی که استاد انوشیروان روحانی در کرمان برگزار کرد، یک دیپلم افتخار به من اهدا شد. با همکاری استاد خسرویان طی چند ماه مشغول نواختن آهنگ های وی بودیم.
قطعه موسیقی ایرانی مورد علاقه شما چیست؟ و شخصاً قطعاتی که خودتان ساختید و به آنها علاقه دارید، کدامند؟
همه قطعات موسیقی ایرانی را دوست دارم و قطعاتی به نام ترنم یک اشک، رویایی در باغ، خدا و تنهایی من، پدر، امام رضا(ع) و مادر ساختم که به آنها علاقه ویژه دارم.
موسیقی را در نوع رفتار خود اثرگذار یافتید؟
برخی موسیقیدان ها بسیار بد اخلاق هستند( با خنده) اگر در موسیقی به خود فشار و استرس وارد کنید تا در زمانی کوتاه، یک قطعه سخت را یاد بگیرید، این موجب می شود فشار روحی زیادی به فرد وارد و اعصاب او ضعیف شود، اما به جز آن تک نوازنده بودن یک ارکست موسیقی به شما حس اعتماد به نفس و آرامشی خاص می دهد.
موسیقی های راک و جاز هم گوش می دهید؟
یکی از رشته های پیانو جاز است؛ همه انواع موسیقی را گوش می دهم، زیرا موسیقی خالقی دارد که برای خلق آن زحمت کشیده است.
آیا شعری که روی یک ملودی پیاده می شود، به آن روح می دهد یا بر عکس ملودی به شعر هویت می بخشد؟ و کدام قوی تر است؟
دو نمونه داریم؛ یک زمان آهنگی ساخته می شود، سپس بر اساس آن آهنگ روی آن شعر گذاشته می شود یا یک نمونه دیگر شعر سروده شده و بر اساس آن آهنگ ساخته می شود و در مورد قوی تر بودن کدام یک باید گفت به آهنگ ساز بستگی دارد که بین موسیقی فاخر و یک متن شعر قوی ارتباط برقرار کند و هیچکدام بر دیگری مستولی نشود؛ به عنوان مثال آهنگ «تو ای پری کجایی» اثر همایون خرم که وی یک ساعت پس از دیدن متن شعر توانست آهنگ مورد نظر آن را بسازد.
موسیقی زبان بین المللی است آیا ایرانی ها در زمینه موسیقی در دنیا مطرح هستند؟
استاد انوشیروان روحانی آهنگی برای گروه اسکورپیونز تحت عنوان maybe i maybe you ساخته که چنان جهانی و فراگیر شده است که رده های بالای موسیقی را از آن خود کرد و بسیار برای ایران موجب افتخار شد. این شخص آهنگ های ماندگاری را تاکنون ساخته است و آهنگ معروفش که اکثراً زمزمه کردیم، آهنگ «تولد تولد تولدت مبارک» است.