در اختتامیه چهارمین کنگره نفت و نیرو مطرح شد: نـفـت در ایجاد زیرساختهای توسعهای
مشعل بزرگ ترین گردهمایی و هم اندیشی با عنوان چهارمین کنگره راهبردی نفت و نیرو در حالی پایان یافت که طی آن بر عملکرد مطلوب صنعت نفت در ایجاد زیرساخت های توسعه ای تاکید شد؛ موضوعی که از سوی معاون وزیر نفت در امور مهندسی، پژوهش و فناوری مورد اشاره قرار گرفت. حبیبالله بیطرف در سخنانی در اختتامیه کنگره راهبردی نفت و نیرو تاکید کرد: صنعت نفت با اقدام هایی از جمله ایجاد شرکتهای اکتشاف و تولید ایرانی، تحکیم پیوند صنعت و دانشگاه، بومیسازی تجهیزات نفتی و... در چند سال اخیر، عملکرد مطلوبی را در ایجاد زیرساختهای توسعهای به نمایش گذاشته است. او گفت: کنگره نفت و نیرو با تداوم چهارساله موفق شد کارایی و مفید بودن خود را به اثبات برساند و از استقبال خوبی هم در این چهار دوره برخوردار بوده است.
وی افزود: نخستین کنگره در مهر ۹۴ برگزار شد که شرایط کشور ما در آن زمان با اعلام توافق برجام همراه بود؛ توافقی که بین ایران و ۶ کشور بزرگ صنعتی جهان انجام شد و فضای مساعد بین المللی را برای سرمایه گذاری فراهم کرد. اما کنگره چهارم در شرایط مقابل آن برگزار شد و با عهدشکنی آمریکا و ایجاد فضای ارعاب و تهدید برای ترک حضور شرکت های بزرگ از طرح های صنعت نفت ایران همراه شده است.
معاون وزیر نفت در امور مهندسی، پژوهش و فناوری گفت: خوشبختانه در چند سال گذشته، برخی زیرساخت های مناسب برای پیمودن راه آینده ما فراهم شده است که شناسایی و معرفی شرکتهای اکتشاف و تولید ایرانی از آن جمله است و ما امروز ظرفیتهای خوبی در این حوزه داریم.
بیطرف، حمایت و تقویت ظرفیتهای اجرایی در حوزه پیمانکاران عمومی و شرکتهای ارائه دهنده خدمات نفتی و نیز حمایت و تقویت سازندگان قطعات کالا و تجهیزات در داخل کشور و اولویت یابی این سازندگان در تامین کالاها و تجهیزات را از دیگر اقدام های وزارت نفت برشمرد و افزود: حمایت از دانشگاه های داخلی از طریق ایجاد انستیتوهای تخصصی و همچنین ایجاد مراکز ازدیاد برداشت در حوزه بالادست را نیز باید به این فعالیتها اضافه کرد.
به گفته وی، موضوع مهمی که در فاصله کنگره سوم تا چهارم نفت و نیرو اتفاق افتاده، ایجاد نهاد صدور گواهینامه کیفیت محصولات و خدمات است؛ نهاد مهمی که در بستر انجمن نفت ایران شکل گرفت و خوشبختانه در سال ۱۳۹۶ توانست نخستین گواهینامه ها را نیز صادر کند.
معاون وزیر نفت در امور مهندسی، پژوهش و فناوری همچنین به مرور مهم ترین مطالب مطرح شده در افتتاحیه و نشستهای تخصصی کنگره نفت و نیرو پرداخت و ابراز امیدواری کرد: این کنگره در ادامه مسیر خود، همچنان در برگزاری نشستهای تخصصی به منظور شناسایی و ارائه راهکار برای رفع چالشهای پیش روی صنعت نفت موفق باشد.
وی با اشاره به آیین گشایش رسمی چهارمین کنگره راهبردی نفت و نیرو، نمایشگاه جانبی و ۶ نشست تخصصی با عناوین مختلف گفت: وزیر نفت در افتتاحیه این کنگره، مسئولیت قیمت های بالای نفت را رئیس جمهور آمریکا دانست و اعلام کرد که ایران در طول تاریخ، همواره طرفدار امنیت عرضه نفت خام در بازارهای جهانی بوده است. معاون وزیر نفت در امور مهندسی، پژوهش و فناوری ادامه داد: وزیر نفت استفاده از ظرفیت های داخلی را که مهم ترین آنها استفاده از ظرفیت عقل و خرد است، راهکار ممکن برون رفت از وضع موجود دانست و از تلاش های وزارت نفت برای ادامه توسعه در این بخش و تکمیل فازهای پارس جنوبی تا پایان سال ۹۸ خبر داد.
بیطرف گفت: وزیر نفت در ادامه سخنان خود، درباره بخش های بالادستی و پایین دستی صنعت نفت عنوان کرد که بخش عمده سرمایه مورد نیاز، قابل تهیه از بازارهای داخلی و بورس است و هم اکنون باید جزییات فرایند جذب سرمایه از داخل کشور، شامل نحوه ارتباط با بورس به طور دقیق تبیین و مشخص شود و از کلی گویی در این زمینه پرهیز کنیم. وی افزود: نخستین نشست تخصصی درباره نقش مسئولیت اجتماعی در تغییر فضای کسب وکار و فضای صنعت بود که در آن نشست، ضمن ارائه تعاریف متعدد از مقاله مسئولیت های اجتماعی، ضرورت موضوع و جهت گیری های موجود در دنیا به تفصیل تشریح و پس از آن استانداردهای جهانی این حوزه بیان شد.
معاون وزیر نفت در امور مهندسی، پژوهش و فناوری ادامه داد: در نشست تخصصی مسئولیت اجتماعی، ساختار ویژگی ها و نتایج بهره گیری از این استانداردها تشریح و درباره چالش ها و راهکارهای پیشنهادی در زمینه مسئولیت های اجتماعی با تمرکز بر صنعت نفت و گاز بحث و بر مواردی همچون ضرورت تولیدهای تصمیم ساز، توانمندسازی جوامع محلی و همکاری بین سازمانی تاکید شد. بیطرف گفت: در نشست دوم با عنوان بررسی پارادایم های جدید در بالادستی صنعت نفت و گاز ابتدا به مقایسه روند تولید نفت و گاز، سرمایه گذاری و قانونگذاری صنعت نفت و گاز ایران و روسیه و نقاط عطف پیشرفت این صنعت در روسیه پرداخته و پیشنهادهایی همچون تسهیل رویه هایی چون جذب سرمایه گذار، کاهش هزینه های تولید، استاندارد سازی و اصلاح سیاست ها و قوانین برای بهبود صنعت نفت ایران ارائه شد.
وی افزود: در ادامه این نشست، با مرور سیر تحول شرکت های اکتشاف و تولید در ایران، پارادایم های جدید این نوع شرکت ها در دنیا اعم از توسعه کاربرد فناوری تشریح شد. معاون وزیر نفت در امور مهندسی، پژوهش و فناوری تصریح کرد: عزم وزارت نفت و سیاستگذاران در کشور این است که ما از شرکت های داخلی حمایت کنیم تا به شرکت های مطرح ملی و بین المللی تبدیل شوند. بیطرف عنوان کرد: در نشست سوم که با عنوان راهبردهای پیشنهادی برای اصلاح سیاست ها، ساختارها و مقررات بازار برق ایران بود، به محرک های تحول اقتصادی صنعت برق در دوره های زمانی مختلف پرداخته شد و مسائلی همچون جذب سرمایه برای توسعه صنعت برق، وخیم بودن وضع مطالبات نیروگاه ها و متعادل کردن قیمت برای مصرف کنندگان به عنوان چالش های اصلی کنونی مورد واکاوی قرار گرفت.
به گفته وی، در این نشست بر مواردی مانند رزومه نهاد رگولاتوری یکپارچه و مستقل از دولت در حوزه انرژی، لزوم توجه دولت به آزادسازی قیمت و استفاده از سازوکارهای بازار در تعیین قیمت برق و بهره برداری از توان بخش خصوصی تاکید شد.
معاون وزیر نفت در امور مهندسی، پژوهش و فناوری ادامه داد: در نخستین نشست تخصصی روز دوم با عنوان تازه ترین پیشرفت های مدیریت پروژه در صنعت نفت و گاز، ابتدا آمارهایی از موفقیت و شکست پروژه ها و مگاپروژه ها ارائه و در ادامه مهم ترین دلایل شکست پروژه ها واکاوی شد. بیطرف گفت: در نخستین نشست تخصصی روز دوم، از نبود برنامه ریزی مناسب یا تمرکز کافی روی برنامه ریزی به عنوان یکی از مهم ترین دلایل شکست پروژه ها سخن به میان آمد، همچنین چارچوب بندی مناسب پروژه ها از مهم ترین عوامل کلیدی موفقیت پروژه برشمرده شد و نقشه راه مناسب، زمان بندی معقول و تامین منابع مورد نیاز پروژه از جمله مسائلی بود که در این نشست مورد توجه قرار گرفت.
وی افزود: در این نشست همچنین نکات کاربردی از برنامه ریزی مناسب در اجرای پروژه و راهبردهای مختلف قراردادها و اهمیت آنها به بحث گذاشته شد.
معاون وزیر نفت در امور مهندسی، پژوهش و فناوری گفت: در ادامه از راهبردهای قراردادی، بحث به میان آمد و درباره راهبردهای مختلف مشارکت کشورها در طرح های بالادستی بحث شد. بیطرف در این باره گفت: یکی از مسائل مهم در آینده کشور ما با توجه به شرایط دنیا، توجه به فناوری دانش مدیریت در مدیریت پروژه است که این نشست نیز بخوبی به آن پرداخته است.
وی افزود: در نشست تخصصی مربوط به صنعت پتروشیمی، سیاست های دولت مانند سازوکار فروش در بورس، محدودیت های پتروشیمی ها و تعیین نرخ ارز در سامانه نیما مورد توجه قرار گرفت و مدیران هلدینگ های پتروشیمی نیز به ضرورت های توسعه این صنعت پرداختند. معاون وزیر نفت در امور مهندسی، پژوهش و فناوری گفت: در دومین نشست تخصصی روز دوم، هلدینگ های پتروشیمی با تأیید شرکت ملی صنایع پتروشیمی اذعان داشتند، با وجود این که سهم بخش پتروشیمی در صادرات غیرنفتی کمتر از ۳۰ درصد است، اما رئیس کل بانک مرکزی نزدیک به ۸۰ درصد از ارز عرضه شده در سامانه نیما را متعلق به این شرکت ها می داند و هجمه به این شرکت ها غیر واقعی است. بیطرف گفت: در نشست پایانی روز دوم و آخرین نشست چهارمین کنگره راهبردی نفت و نیرو با عنوان دورنمای تولید و عرضه گاز، ضمن ارائه روند عرضه و تقاضا و سرمایه گذاری های تجارت گاز در دنیا، روند عرضه و تقاضای گاز در ایران به طور ویژه بررسی شد.
وی تصریح کرد: مطابق بررسی ها در بلندمدت، در مخازن با افت فشار گاز روبه رو خواهیم بود، از این رو سرمایه گذاری و نصب کمپرسور های افزایش فشار ضرورت می یابد.
لزوم توجه بیشتر به مرحله برنامه ریزی
در پروژه ها
کارشناسان نفتی در دومین روز از چهارمین کنگره راهبردی نفت و نیرو اعلام کردند که توجه بیشتر به مرحله برنامه ریزی می تواند نقشی بسیار مهم در موفقیت بیشتر پروژه ها داشته باشد. هوفت هلگ، مدیر شرکت آی ال اف، که در نشست «آخرین پیشرفت های مدیریت پروژه در صنعت نفت و گاز» سخن می گفت، اظهار کرد: طبق گزارش مؤسسه آی پی ای، پروژه ها، به ویژه مگاپروژه ها که بالای یک میلیارد دلار هستند، عموما با مشکلاتی همچون افزایش زمان و افزایش هزینه رو به رو بوده اند، به طوری که حدود ۵۰ درصد این پروژه ها با هزینه ای فراتر از بودجه رو به رو هستند و ۵۸ درصد از نظر زمانی تأخیر دارند. این کارشناس همچنین به گزارش مؤسسه وود مکنزی استناد کرد که می گوید به تازگی تعداد پروژه هایی که موفق بوده اند، در بعضی نقاط زیاد شده است. این موضوع به این دلیل بوده که تعداد پروژه ها کم شده است، از این رو توجه مدیران ارشد به پروژه هایی که اجرا می کنند، بیشتر شده و ناخودآگاه توجه شان به برنامه ریزی افزایش یافته است. یان هوگندورن با تأکید بر آشنایی با مدل آبشاری در مدیریت پروژه گفت: این فرایند دو قسمت دارد که قسمت اول آن، تعریف ارزش و قسمت دوم، تحقق ارزش است. به فرایند کار روی قسمت اول، چارچوب بندی پروژه گفته می شود.
به گفته این کارشناس، در مرحله چارچوب بندی پروژه، نقشه راه تعیین و محدودیت هایی که برای رسیدن به این اهداف وجود دارد، مشخص می شود. سومین سخنران این نشست، حمید اکبری، مدیرعامل شرکت پتروپارس بود که درباره دو مسئله راهبرد مشارکت و راهبرد پیمانکاری در اجرای پروژه ها سخن گفت. وی تأکید کرد که برنامه بهره بردار - غیر بهره بردار، برنامه بهره برداری مشترک و برنامه شرکت بهره برداری مشترک، سه راهبرد اصلی مشارکت هستند که در میان آنها، دو مورد اخیر بیشترین کارایی را دارد. مدیرعامل پتروپارس همچنین اعلام کرد: توجه به پیمانکاران مورد نیاز و پیمانکاران قابل دسترسی در مرحله برنامه ریزی، اهمیت زیادی دارد.
تجمیع هلدینگهای پتروشیمی اقدامی مثبت تلقی می شود
در چهارمین کنگره راهبردی نفت و نیرو، مساله پتروشیمی هم مغفول نماند و سخنان مهمی در نشست تخصصی «هلدینگ داری در صنعت پتروشیمی، نگاهی بر الزام ها، چالش ها و آسیب شناسی توسعه متکی بر صندوق های بازنشستگی» مطرح شد.
رضا نوروززاده، معاون وزیر نفت در امور پتروشیمی در این نشست گفت: ادغام هلدینگ های پتروشیمی، سرمایه های این شرکت ها را افزایش داده و توسعه اقتصادی را نیز در پی دارد.
او اظهار کرد: سازمان های توسعه ای باید به نقش اصلی خود بازگردند. آنها می توانند سرمایه های سرگردان را جذب کنند و در کنار بخش خصوصی قرار گیرند. وی به موضوع تجمیع هلدینگ های پتروشیمی اشاره کرد و افزود: هلدینگ ها باید همگون و دارای سنخیت باشند. بی شک تجمیع هلدینگ های پتروشیمی به نفع جامعه، توسعه کشور و در مجموع به سود خود آنهاست. تجمیع هلدینگ ها به ایجاد بخش خصوصی واقعی در این شرکت ها می انجامد. مدیرعامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی با بیان این که پتروشیمی در برخی موارد، پل ارتباطی میان دولت و بخش خصوصی است، عنوان کرد: شرکتهای پتروشیمی به صورت منظم، ارز مورد نیاز کشور را در سامانه نیما عرضه می کنند.
نقش پررنگ هلدینگ های پتروشیمی
در اقتصاد کشور
مدیرعامل هلدینگ خلیج فارس گفت: امروز هلدینگ های پتروشیمی، حرف های زیادی برای گفتن دارند و نقش آنها در اقتصاد کشور، قابل چشم پوشی نیست.
جعفر ربیعی نیز در این نشست با بیان این که نقش صنعت پتروشیمی در اقتصاد ایران پررنگ است، گفت: این روزها نقش صنعت پتروشیمی در ارزآوری و تنظیم بازار و همچنین ایجاد اشتغال، ارزش افزوده و جلوگیری از خام فروشی، غیرقابل انکار است.
وی با اشاره به این که هلدینگ های پتروشیمی در بسیاری از زمینه ها حرف های زیادی برای گفتن دارند، افزود: تعدد هلدینگ های پتروشیمی، چالش ها و تبعات منفی در پی دارد که یکی از این آثار منفی، اختلال در توسعه صنعت پتروشیمی است.
مدیرعامل هلدینگ خلیج فارس، کاهش تعداد هلدینگ های پتروشیمی را به نفع اقتصاد داخلی دانست و تصریح کرد: قبول داریم که تجمیع و ادغام هلدینگ های پتروشیمی کار درستی است، اما باید با روش های خاص خود انجام شود.
مرتضی عزیزی، مدیرعامل گروه گسترش نفت و گاز پارسیان نیز در این نشست گفت: تولید در هلدینگ ما افزایش یافته و صادرات نیز روندی رو به رشد داشته است، ضمن اینکه پروژه های بسیاری نیز در دست اجرا داریم.
وی با بیان این که تعدد هلدینگ ها ظلم به صنعت پتروشیمی است، افزود: ادغام هلدینگ ها، رقابت منفی را از بین می برد، از این رو تجمیع این شرکت ها باید در اولویت باشد.
عزیزی تصریح کرد: هلدینگ خصولتی را قبول ندارم. ما بخش خصوصی هستیم و با همین تفکر نیز ادامه می دهیم، البته علاقه مندیم با دولت به صورت ۱۰۰ درصد تعامل داشته باشیم.
محمود مخدومی، مدیرعامل شرکت سرمایه گذاری نفت و گاز پتروشیمی تامین (تاپیکو) نیز در این نشست تخصصی با بیان این که ۸۰ درصد سود خود را از طریق شرکت های بورس تامین کرده ایم، عنوان کرد: باید هرچه بیشتر تلاش کنیم تا هلدینگ های تخصصی ایجاد شود.