با هدف اجرای مگاپروژه 10 گروه خانواده کالایی هدایتگرهای مته حفاری بومی سازی شد
مگاپروژه 10 گروه خانواده کالايي با پيگيري ها و حمايت هاي مستمر وزارت نفت يک به يک در حال تکميل است و نشان از اين دارد که ارتباط صنعت با دانشگاه از سوي وزارت نفت در اين دوره جدي گرفته شده و مراکز علمي و دانشگاهي به مسئوليت خطير توليد دانش فني براي رفع نياز صنعت روي آورده اند که دستاورد اين آگاهي را مي توان در پروژه هاي 10 گانه ساخت داخل وزارت نفت با حضور دانشگاه ها و شرکت هاي دانش بنيان
به وضوح ديد.
دانشگاه صنعتي اميرکبير، يکي از مراکز دانشگاهي فعال است که ساليان سال با وزارت نفت ارتباط علمي دارد، اما اين بار به عنوان توليدکننده علم و دانش فني، با ورود به عرصه ساخت داخل و با استفاده از برترين تکنولوژي هاي روز دنيا، موفق به طراحي و ساخت ابزار اندازه گيري درون چاهي شده که به عنوان اختراع به ثبت رسيده است.
مراسم رونمايي از ابزارهاي اندازه گيري درون چاهي MWD و GYROروز يکشنبه 22 مهر 97 با حضور حبيب الله بيطرف، معاون وزير نفت در امور مهندسي، پژوهش و فناوري؛ حسين آفريده، رئيس دانشکده مهندسي انرژي و فيزيک؛ وحيد اسماعيلي، مديرعامل شرکت دانش بنيان کنترل فرايند اميرکبير؛ پرويز سنگين، مديرکل نظام تامين و تجاري سازي وزارت نفت؛ رامين قلمبر دزفولي، مدير پشتيباني ساخت و تامين کالاي شرکت ملي نفت ايران، جمعي از مديران وزارت نفت، علي وحدت، مدير عامل صندوق حمايت از تحقيق و توسعه صنايع الکترونيک وزارت صنعت و معدن، استادان و دانشجويان در دانشکده مهندسي انرژي و فيزيک برگزار شد.
حمايت وزارت نفت از دانش فني تا توليد
حبيب الله بي طرف، معاون پژوهش و فناوري وزير نفت در اين مراسم با تاکيد بر اينکه از فناوري هايي که ايراني هستند و دانش فني آنها به دست آمده تا رسيدن به توليد حمايت مي کنيم، گفت: اگر توليد فناوري و ساخت تجهيزات بر اساس قرارداد خريد باشد، مورد حمايت وزارت نفت قرار خواهد گرفت.
او با بيان اينکه در وزارت نفت، قرارداد خريد از شرکت دانش بنيان منعقد مي شود، اضافه کرد: در واقع شرکت ها از طريق قراردادها شناخته مي شوند و در اولويت وزارت نفت
قرار مي گيرند.وي بر لزوم استفاده بهينه از ظرفيتهاي دانشگاهي تاکيد کرد و گفت: حوزه کاري معاونت مهندسي و پژوهشي وزارت نفت، پژوهش و فناوري است. به اين منظور فعاليتهاي مرتبط با حوزه نفت، گاز، پالايش و پتروشيمي در دانشگاهها مورد استقبال اين معاونت بوده و همواره در تلاش براي هماهنگيهاي لازم به منظور بهرهمندي از ظرفيتهاي دانشگاهي هستيم.
طراحي و ساخت ابزار MWD و GYRO
همچنين حسين آفريده، رئيس دانشکده مهندسي انرژي و فيزيک دانشگاه صنعتي اميرکبير گفت: اين ابزارها، در نهايت سرعت و دقت ساخته شده اند. وي افزود: ابزارهاي طراحي شده، دستاورد تيم کارشناسان خبره دانشکده و ارائه چند پايان نامه کارشناسي ارشد است که به عنوان اختراع به ثبت رسيده است.
رئيس دانشکده مهندسي انرژي و فيزيک دانشگاه صنعتي اميرکبير ادامه داد: کار ساخت اين ابزارها از سال 96 با دريافت اولين پيش پرداخت از سوي شرکت ملي نفت آغاز و آماده تحويل شده است که در اين راه از حمايت جدي صندوق حمايت از تحقيق و توسعه صنايع الکترونيک وزارت صنعت و معدن برخوردار بوديم. آفريده با اشاره به ساخت SEA- MWD که در قالب 10 گروه کالايي اولويتدار صنعت نفت و گاز است، گفت: سيستم آشکارساز GAMMA MWD (گاما MWD) گاماي طبيعي لايه هاي سازند را اندازه گيري مي کند و بسيار پيشرفته تر از سيستم هاي موجود در بازار است، به گونه اي که در مقايسه با سيستم Geolink داراي کارايي بهتر و در باياس کمتر، سيگنال با وضوح بهتري ارائه مي دهد.
به گفته وي، دقت ابزار ساخته شده کاملا قابل رقابت با نمونه هاي آمريکايي است و در تست هاي ميداني مشخص شد که ميزان مصرف برق از مشابه خارجي آن نيز کمتر است.آفريده افزود: فقط قسمت ارزي اين سيستم از نظر آشکارسازي براي هر واحد حدود 40 هزار دلار است که به صورت MOG به ميزان 10 عدد، آن هم با واسطه از انگلستان به دو کشور ديگر و سپس به ايران مي رسيد. وي با اشاره به ساخت ابزار فرستنده درون چاهي «استرينگ» حفاري در اين دانشگاه يادآور شد: اين بخش به کمک پالسر، عمل انتقال اطلاعات درون چاه روي سطح را انجام مي دهد که اين امر از طريق گل حفاري صورت مي گيرد.آفريده با بيان اينکه پالسر اين دستگاه از نوع مثبت بوده و کاملا با نمونه مشابه شرکت آمريکايي sondex همسان است، خاطر نشان کرد: در اين بخش، پالسر منفي و APC با يکديگر ادغام شده و از اين طريق تمامي شبيه ساز هاي انتقال حرارت و سيال با استفاده از نرم افزار CFD که در اين شرکت توليد شده است، انجام مي شود. همچنين آزمايش هاي بسياري روي مواد مصرفي عمليات حرارتي انجام شده، به طوري که انتظار متقاضي از ما اين بود که سختي مواد در حدود 26 راکول باشد، در حالي که دانشگاه به حدود 42 راکول رسيده که تست آن نيز در آزمايشگاه مورد اعتماد صنعت، يعني آزمايشگاه رازي صورت گرفته است.
رئيس دانشکده مهندسي انرژي و فيزيک دانشگاه صنعتي اميرکبير با بيان اينکه اين دستگاه ها حاصل چند رساله کارشناسي ارشد است، ادامه داد: اين دستگاه ها مي توانند اطلاعات کد شده که روي مته حفاري وجود دارند را به بالاي زمين ارسال کنند و اين کدها از طريق فرايندهايي، رمزگشايي و در کامپيوتر نمايش داده شوند.
GYRO جايگزين مناسب براي MWD
رئيس دانشکده مهندسي انرژي و فيزيک دانشگاه صنعتي اميرکبير ادامه داد: اگر چه امروزه تلاشهاي بسيار زيادي براي بهبود عملکرد MWD انجام شده است، اما شرايطي وجود دارد که سبب ميشود اندازهگيريهاي دستگاه، همراه با خطاي غيرقابل حذف باشد.
وي افزود: اين خطاها شامل تغييرات در شدت ميدان مغناطيسي زمين، زاويه dip angle و آثار مغناطيسي استرينگ حفاري است. ابزارهاي GYRO در شرايط خاص جايگزيني براي MWD ها هستند، به طوري که نه تنها هيچکدام از مشکلات را نخواهند داشت، بلکه دقتي بالاتر نسبت به MWDهاي کلاسيک دارند.
آفريده افزود: سوند اندازهگيري ابزار GYRO کاملا ساخته شده و در کارگاه، تست روسطحي انجام شده است.
به گفته وي، انجام آزمايش هاي ميداني نيازمند Cable head، سنترآلايزر، کابل، فلاسک و ابزار تله متري است.
عضو هيئت علمي دانشگاه صنعتي اميرکبير در ادامه به ميزان بدهي و وام دريافتي براي پيشبرد قراردادها اشاره کرد و افزود: براي انجام پروژههاي MWD و GYRO مبلغ 3 ميليارد ريال از صندوق نوآوري و شکوفايي رياست جمهوري و 4 ميليارد و 400 ميليون ريال از صندوق حمايت از تحقيقات و توسعه صنايع الکترونيک، تسهيلات دريافت شده است. وي در پايان گفت: شرکت کنترل فرايند اميرکبير در ساخت سامانههاي گوناگون حفاري مشغول تحقيق است، بنابراين آمادگي طراحي و ساخت سامانههاي LWD Resistivity، NMR loggig، Plug و PLT پيشرفته (NMR-PLT) را دارد.
طراحي 6 دستگاه در حوزه حفاري
وحيد اسماعيلي، مديرعامل شرکت دانش بنيان کنترل فرايند اميرکبير با بيان اينکه در مطالعات انجام شده در اين شرکت، موفق به طراحي و ساخت 3 ست دستگاه در حوزه حفاري نفت شديم، خاطرنشان کرد: اين 3 ست، شامل 6 دستگاه مي شود، ضمن آنکه اين دستگاه ها جزء 10 قلم کالاي راهبردي وزارت نفت به شمار مي رود.وي اضافه کرد: دستگاهي که ساختيم، به عنوان ابزاري است که در پشت مته حفاري نصب مي شود و مته حفاري را براي ورود به عمق زمين هدايت مي کند.اسماعيلي با تاکيد بر اينکه اين ابزارها به گونه اي طراحي شده اند که مي توانند مته را به سمت هدف هدايت کنند، يادآور شد: در سال 93 مناقصه اي برگزار شد که ما با برگزاري آن، توانستيم امتياز بالايي کسب کنيم؛ چراکه قيمت دستگاه هاي ما پايين تر و با کيفيت بالاتر بوده است.
مجري طرح در عين حال با تاکيد بر اينکه در قرارداد نهايي در زمينه ارائه ضمانت نامه دچار مشکل شديم، افزود: براي رفع اين چالش از صندوق حمايت از صنايع الکترونيک (صحا) ضمانت نامه اخذ و با شرکت پشتيباني ساخت و کالاي وزارت نفت قرارداد خريد منعقد کرديم.وي با بيان اينکه در حال حاضر، نمونه اوليه دستگاه را ساختيم، خاطرنشان کرد: شرکت ملي حفاري نفت به عنوان متقاضي اين دستگاه، قرار است بعد از توليد، از آن در استخراج نفت استفاده کند.اين محقق با اشاره به کاربردهاي اين فناوري ادامه داد: اين دستگاه ها در دکل و پشت موتور حفاري، بسته و بعد به داخل چاه فرستاده مي شود و از اين طريق مي توانيم مته را از طريق اين ابزار کنترل کنيم؛ چراکه اين مته از طريق ابزارهاي جانبي آن حرکت مي کند.وي افزود: بعد از اعمال تحريم ها، اين ابزارها از انگليس به ايران وارد نمي شد، از اين رو اين نوع سيستم ها را از کشور چين وارد مي کرديم؛ ولي اکنون با توليد اين دستگاه، بخش صنعت مي تواند از مزاياي اين دستگاه بومي بهره برداري کند.اسماعيلي با اشاره به اجراي تست هاي ميداني افزود: تست هاي ميداني اين دستگاه ها، در چاه هاي نفت تحت اختيار شرکت ملي حفاري ايران اجرايي شد.