گفت و گوي «مشعل» با سرپرست مديريت اچ اس اي شرکت ملي صنايع پتروشيمي ايران اقدام های اچ اس ای در پنج گام
مشعل سميه راهپيما يكي از مهمترين اهداف صنايع بزرگ، توليد بيشتر و با کيفيت در سايه توجه به مسائل بهداشت، ايمني و محيط زيست، داشتن نيروي كاري سالم، محفوظ در برابر بيماري ها و حوادث شغلي و محيطي عاري از آلاينده هاست. در شرکت ملي صنايع پتروشيمي، توجه به بهداشت، ايمني و محيط زيست جزو مسئوليت هاي عمومي اين شرکت به شمار مي رود، از اين رو اين شرکت با توجه به ماموريت سازماني خود، توسعه براي زندگي بهتر را آرمان خود قرار داده و درصدد است با ايجاد محيطي امن و عاري از آلودگي، تمامي حوادث و اثرات سوء بر افراد، محيط زيست و تاسيسات را حذف کرده و با بهبود فرايندها، توليد محصولات با کيفيت عالي را تضمين کند. حفظ سلامت نيروي انساني، به عنوان اصلي ترين عامل توسعه، در برابر آلاينده هاي مختلف موجود در محيط کار در صنايعي همچون پتروشيمي به دليل ماهيت فرايندي خا ص در مسير تحقق آرمان «انسان سالم در محيط کار » و «انسان سالم محور توسعه پايدار» از اهميت زيادي برخوردار است و براي تحقق اين امر، مديريت اچ اس اي شرکت ملي صنابع پتروشيمي برنامه هايي را در دستور کار خود قرار داده است. بر اين اساس هفته نامه «مشعل» گفت و گويي با سعيد باغباني، سرپرست مديريت اچ اس اي شرکت ملي صنايع پتروشيمي انجام داده که در ادامه مي خوانيد:
مديريت بهداشت، ايمني و محيط زيست چگونه بر فعاليت ها نظارت مي کند و از چه اهميتي در صنعت پتروشيمي برخوردار است؟
اقدام هاي اچ اس اي، ترکيبي از هفت وزارتخانه است که بايد کارهاي حاکميتي را انجام دهند و در واحدي به نام اچ اس اي تجميع شده اند. وزارت بهداشت متولي سلامت و اداره کار، متولي ايمني کشور است که سلامت انسان ها را مورد توجه قرار مي دهد و سازمان محيط زيست نيز مسئول جلوگيري از تبعات نادرست اقدام هاي صنعتي در کشور به شمار مي رود. سازمان مديريت بحران کشور نيز متولي آماده نگهداشتن سازمان ها براي مقابله با شرايط اضطراري يا بحران هاي طبيعي است، سازمان پدافند غير عامل کشور مسئول آماده نگهداشتن و پيش بيني شرايط بحران است، ضمن آنکه وزارت صنعت، معدن و تجارت نيز متولي ارائه مجوز بهره برداري صنعتي به واحدهاي توليدي است.
بر اين اساس مي توان گفت که در کشور، چند متولي قانوني و حاکميتي با شرح وظايف گوناگون داريم که نيازمند يکپارچگي هستند، از اين رو بايد تمام اين موارد در کنار يکديگر باشند؛ زيرا اقدام نا ايمن در محيط باعث وارد آمدن آسيب به نيروي انساني مي شود و ممکن است اين آسيب، مشکلات پزشکي و بهداشتي به همراه داشته باشد. همچنين اگر صنعتي دچار حادثه شود در کنار محيط، انسان نيز آسيب مي بيند، پس مي توان گفت که تمام اين هفت وزارتخانه با يکديگر مرتبط هستند. از اين رو ايجاد يک مديريت واحد در اچ اس اي بسيار مهم است. در گذشته اقدام هاي اچ اس اي در شرکت ملي صنايع پتروشيمي، حرکت روبه جلو بود؛ زيرا مالکيت آن را وزارت نفت به عهده داشت؛ اما اکنون با واگذاري اچ اس اي به بخش خصوصي، اين صنعت مالکيت خود را از دست داده است. در قوانين و مقرارت حاکميتي بالادستي، به طور عمده به مسائل عمومي توجه مي شود؛ زيرا اين قوانين براي همه حاکم است. براي چراغ راهنما سه رنگ را در نظر مي گيرند و شرايط ايمني رانندگان و عابران پياده از اين طريق فراهم مي شود؛ اما براي يک پادگان علاوه بر يک چراغ ، راه بند نيز مي گذارند. بر اين اساس مي توان گفت که در هر سازماني بر اساس قوانين آن، برخي قوانين و مقررات تخصصي تر نيز در نظر گرفته مي شود. در اين ميان واحد اچ اس اي بايد براي ايجاد يکپارچگي و انسجام در کارها و به منظور رعايت قوانين و مقررات، افراد متخصصي را که در حوزه هاي بهداشت، ايمني و محيط زيست مهارت دارند و آشنا به قوانين هستند، به کار گيرد.
با توجه به اينکه بخش عمده اي از شرکت ملي صنايع پتروشيمي به بخش خصوصي واگذار شده است، چگونه مسائل مربوط به اچ اس اي را نظارت و مديريت مي کنيد؟
با خصوصي سازي، مالکيت شرکت ها را از دست داديم. در گذشته هر قانوني که گذاشته مي شد، شرکت ها ملزم به اجراي آن بودند؛ اما در شرايط کنوني الزامي به تبعيت از ما ندارند و قوانين بالادستي حاکميتي وجود دارد که بايد از آن پيروي کنند. حال بايد چه کار کرد؟ براي پاسخ بايد گفت که وزارت نفت با وزارت کار اين خلأ را بعد از آتش سوزي بوعلي ديدند و در اين زمينه نظام نامه ايمني را تهيه کردند و تفاهم نامه اي ميان وزارت کار و وزارت نفت امضا شد.
وزارت نفت به عنوان متولي اصلي اعلام کرد که شرکت هاي پتروشيمي بايد از دستور عمل هاي وزارت نفت پيروي کنند. اين يک مزيت شد و آن چيزي که به عنوان مالکيت از دست داده بوديم، به ما بازگردانده شد. اکنون دستور عمل هايي که داريم بايد مورد تاييد وزارت کار قرار گيرد تا سند کشوري شود .
چه برنامه هايي براي ارتقاي سطح مديريت بهداشت، ايمني و محيط زيست داريد؟
هدف اصلي در محيط زيست، اطمينان از اين است که صنعت پتروشيمي باعث آلودگي و مشکلات زيست محيطي در جامعه نشود، هدف اصلي بهداشت نيز تضمين سلامت کارکنان است و هدف ايمني، حصول اطمينان از عملکرد ايمن در کاري است که منجر به حوادث بهداشت و ايمني نشود، ضمن آنکه باعث نشود توليدمان با هزينه بالايي مانند مرگ و مير و ... مواجه شود. هدف پدافند غير عامل و مديريت بحران نيز اطمينان از شرکت ها براي آمادگي در برابر شرايط بحران است. با توجه به اين چهار محور اصلي، هر کدام زير هدف هايي دارند.
چه برنامه هايي در محيط زيست داريد؟
همانطور که گفته شد، هدف اصلي محيط زيست، اطمينان از فعاليت هاي صنعتي است که باعث آلودگي و مشکلات زيست محيطي نشود. براي تحقق اين امر، تدوين فرايند نحوه تاثير دهي مديريت هاي آب، پساب، کربن و آلاينده هاي هوا در توسعه صنعت نفت، رتبه بندي فرايندهاي پتروشيمي بر اساس مصرف آب، انتشار کربن و آلاينده ها در توليد پسابي و تهيه کتابچه راهبرد مديريت کربن در صنعت پتروشيمي و دستور عمل محاسبه گازهاي گلخانه اي را در دستور کار داريم.
شما هدف اصلي در ايمني را حصول اطمينان از عملکرد ايمن در کار بيان کرديد. براي تحقق اين امر چه زير هدف هايي را دنبال مي کنيد؟
براي دستيابي به اين امر، تدوين الزام ها و دستورعمل هاي مديريت ايمني فرايند(PSM)، تدوين دستورعمل هاي عملياتي در حوزه آتش نشاني و مديريت ايمني فرايند، تدوين راهنماي ارزيابي و مطالعات کيفي ريسک (QRA) شرکت هاي پتروشيمي، تدوين دستور عمل تعيين صلاحيت نيروهاي ايمني و آتش نشاني و برنامه آموزشي ارتقاي آنها و تدوين معيارها و ضوابط ايمني و آتش نشاني فاز 3 صنايع تکميلي منطقه عسلويه را در برنامه خود داريم.
بهداشت نيز يکي از موارد مهم در اچ اس اي است. براي ارتقاي آن چه کارهايي از سوي مديريت شما صورت خواهد گرفت؟
هدف اصلي بهداشت، تضمين سلامت کارکنان است. در اين زمينه، تدوين راهنماي کنترل صدا، تدوين راهنماي پايش و گندزدايي مخازن آب شرب و بهداشتي، تدوين راهنماي نحوه فعاليت در آزمايشگاه هاي پايش کيفيت آب شرب و تدوين راهنماي پايش پزشکي مواجهه با مواد شيمايي را دنبال خواهيم کرد.
تا پايان سال چه برنامه هايي براي ارتقاي پدافند غير عامل و مديريت بحران داريد؟
اين محور براي بقاي يک صنعت بسيار اهميت دارد، از اين رو برنامه هايي همچون تدوين راهنماي شناسايي آسيب پذيري ها و تهديدهاي صنعت پتروشيمي، تدوين الگوي تصميم گيري براي پايداري توليد در زمان وقوع تهديدهاي جدي، تدوين دستور عمل هاي تخصصي پدافند غير عامل صنعت پتروشيمي، تدوين شاخص هاي عملکردي پدافند غير عامل با همکاري سازمان پدافند غير عامل و سازمان مديريت بحران و تدوين اقدام ها براي مديريت شرايط اضطراري(EAP) ساختمان مرکزي را در دستور کار داريم.
براي شناسايي تهديدها مي توان به پتانسيل زلزله در پتروشيمي خراسان اشاره کرد؛ زيرا روي گسل است، به همين دليل، اقدام به مطالعات بهسازي لرزه اي کرده اند.
آيا برنامه اي براي مقابله با شرايط اضطراري داريد؟
بله، ما در بهداشت، ايمني و محيط زيست طرح مقابله با شرايط اضطراري را داريم و پيگيري ، پياده سازي و استقرار اين طرح ها را دنبال مي کنيم.
علاوه بر مواردي که به آن اشاره کرديد، چه برنامه هاي ديگري در دستور کار داريد؟
برخي اقدام ها عمومي است که شامل تدوين روش ارزيابي فرهنگ اچ اس اي با الگوي استانداردها، تدوين شاخص هاي عملکردي براي نظارت موثر بر فعاليت هاي اچ اس اي شرکت هاي تابعه و تدوين دستور عمل بررسي ارائه خدمات اچ اس اي پيشنهادي شرکت هاي متقاضي همکاري مي شود. از موارد ديگر مي توان به تعيين معيارهاي تعيين صلاحيت مديران اچ اس اي شرکت هاي پتروشيمي، تدوين راهنماها و دستور عمل ها به زبان انگليسي براي ارائه به سرمايه گذاران صنعت، به روز رساني دستور عمل هاي موجود بر اساس تحليل نياز، تدوين دوره هاي آموزشي مديريت اچ اس اي براي سمت هاي حساس در صنعت پتروشيمي و به روز رساني برگه اطلاعات مواد شيميايي (MSDS) اشاره کرد.
اکنون تامين زير ساخت هاي مورد نياز ارتقاي شرايط مديريت اچ اس اي از اهميت بسزايي برخوردار است ، آيا در اين زمينه برنامه هايي داريد؟
ما براي اين کار چهار محور اصلي سامانه ها، شفافيت سازي وظايف، مطالعه و پژوهش و بانک اطلاعاتي را در نظر گرفته ايم. زيرهدف هاي در نظر گرفته شده براي سامانه ها عبارتند از: پيگيري ايجاد سامانه گزارش دهي و ارزيابي عملکرد اچ اس اي صنعت با رويکرد تامين نياز ذينفعان، پيگيري سامانه خبر رساني سريع مديريت اچ اس اي و به روز رساني پايگاه الکترونيکي مديريت اخبار و حوادث اچ اس اي به منظور انتقال تجارب. براي شفافيت وظايف نيز عملياتي کردن اهداف نظامنامه مشترک ايمني بين وزارت کار و وزارت نفت، انعقاد تفاهم نامه همکاري با سازمان محيط زيست، انعقاد تفاهم نامه همکاري با وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکي و ... را در دستور کار قرار داده ايم. شناسايي ظرفيت هاي پژوهشي و تحقيقاتي کشور براي انجام مطالعات مختلف اچ اس اي، نياز سنجي پژوهشي اچ اس اي در صنعت پتروشيمي و انعکاس آن به مراکز پژوهشي، حمايت از پايان نامه هاي دانشجويي با موضوعات اچ اس اي براساس نياز سنجي پژوهش و ... از جمله زير هدف هاي مطالعه و پژوهش است. بانک اطلاعاتي را نيز مي توان به دو دسته عمومي و ايمني و آتش نشاني تقسيم کرد که در دسته اول تهيه کتابچه اطلاعات پژوهش هاي دانشجويي حمايت شده، تهيه بانک اطلاعاتي قوانين، استانداردها، راهنماها، دستورعمل هاي حوزه اچ اس اي و تهيه بانک هاي اطلاعاتي شرکت هاي صاحب صلاحيت در حوزه هاي مختلف اچ اس اي را در برنامه کاري خود داريم. براي محور ايمني و آتش نشاني نيز تهيه بانک اطلاعات ماشين آلات و تجهيزات آتش نشاني صنعت پتروشيمي را در برنامه داريم.
براي ارتقاي سطح دانش و فرهنگ سازي کارکنان شرکت ملي صنايع پتروشيمي در زمينه آگاهي از اچ اس اي چه اقدام هايي انجام خواهيد داد؟
در زمينه آموزش و فرهنگ سازي نيز به برنامه هايي همچون پيگيري استقرار سيستم هاي مديريت (ايزو 45001، ايزو 55001 و...) در شرکت هاي پتروشيمي، پيگيري برگزاري دوره هاي آموزشي کارکنان در سال 97 و ارزيابي و اثر بخشي آن، نياز سنجي آموزشي کارکنان براي سال 98، برنامه ريزي در زمينه برگزاري دوره هاي PTW و نظارت بر جاري سازي آن در مجتمع ها، استفاده از نتايج تجزيه و تحليل گزارش حوادث براي درس آموزي و ... را دنبال مي کنيم.