دانشگاه صنعتي سهند؛ پيشرو در قراردادهاي ميدان محور اتفاقات خوب براي سروش
مديريت صنعت نفت در دولت هاي يازدهم و دوازدهم، در کنار اهتمام ويژه به توليد و تجاري سازي اقلام اصلي کالاهاي راهبردي مورد نياز صنعت نفت، بخصوص داخلي سازي توليد در بخش هاي مختلف، همکاري با دانشگاه ها و مراکز علمي کشور در طرح هاي مطالعه اي، اکتشافي و توسعه اي بالادستي و پايين دستي را نيز در دستور کار قرار داده است. در حوزه بالادستي به طور مشخص، هدف از به مشارکت طلبيدن دانشگاه ها و مراکز علمي، مطالعه پژوهشي و فناورانه به منظور توسعه فناوري هاي بهينه سازي فرايندهاي توليد و افزايش ضريب برداشت در ميدان هاي نفتي بوده و قراردادهاي همکاري هم با چند دانشگاه در کشور امضا شده که دانشگاه صنعتي سهند تبريز، يکي از اين دانشگاه هاست و برنامه مطالعه ميدان سروش را در دست دارد که به مراحل خوبي رسيده است.
عـلـيـرضـا طباطبايي نژاد، مـديـر پــروژه پژوهشي ميدان سروش در دانشگاه صنعتي سهند تبريز در گفت وگو با خبرنگار «مشعل»، به عنوان يکي از دانشگاه هاي پيشرو در پروژه هاي ميدان محور دانشگاه ها، به شرح اقدام هاي انجام شده و پيش رو پرداخت. او با بيان اين که طرح ميدان محور از سال 93 و در آغاز دولت يازدهم شروع و تلاش شد دانشگاه هايي که تا اندازه اي در حوزه نفت و مسائل مرتبط با آن در حوزه فني و علمي پيش رفته اند، درگير پروژه هاي بالادستي نفت شوند، افزود: «دانشگاه صنعتي سهند در زمينه مهندسي نفت از سال 82 دانشجو داشته و از همان سال در زمينه تربيت دانشجو در رشته نفت فعال بوده است. از همان سال تا به امروز گرايش هاي مهندسي مخزن، مهندسي حفاري و بهره برداري و اکتشاف را در مقطع کارشناسي ارشد داريم، از سال 89 و 90 دکتراي نفت را فعال کرده و از سال 93 ليسانس مهندسي نفت را جذب کرده ايم.»
او با تاکيد بر اين که همه اين اقدام ها با تــوجــه بــه گـرايش ها و عــلاقــه شخصي خودم کاملا هدفمند بوده است، اظهار کرد: «گروه نفت ابتدا زيرگروه شيمي بود؛ اما حالا يک گروه مهندسي نفت و گاز در دانشگاه صنعتي سهند داريم و بعد از انستيتوي نفت تهران، دومين انستيتويي هستيم که از وزارت علوم مجوز پژوهشکده نفت و گاز را داريم.»
طباطبايي نژاد ادامه مي دهد: «دانشگاه صنعتي سهند از سال 82 اولين دانشگاهي بوده که پروژه تحقيقاتي نفتي به آنها سپرده شده و در اين سال ها، بارها پروژه هاي مشترک علمي و دانشجويي داشته اند. اين دانشگاه قبلا روي داده هاي ميدان اهواز و بنگستان کار کرده و پروژه مشترکي هم با نفت خزر داشته است؛ البته آن پروژه ها ميدان و هدف محور نبودند و صرفا بررسي هاي علمي – تحقيقاتي گزارش مي شد و ديگر کاري به ادامه کار نداشتيم.» او در توضيح روند شروع کار هم مي گويد: «به محض ابلاغ و امضاي اين قرارداد و انعقاد قرارداد با شرکت نفت فلات قاره، کارها را شروع کرديم. شرکت نفت فلات قاره، شناختي روي ما نداشت و ما از همان ابتدا جلسات مشترک را شروع کرديم و مسئولان اين شرکت از دانشگاه و شرايط ما بازديد کردند و بعد از آن بود که خيال شان راحت شد. در ادامه هم قرارداد محرمانگي اطلاعات را امضا کرديم و آنها هم اطلاعات را به ما دادند.» مدير پروژه پژوهشي ميدان سروش در دانشگاه صنعتي سهند تبريز با بيان اين که تلاش مي کنيم تا مشکلات بر سر راه پروژه سروش براي افزايش برداشت را شناسايي کنيم، افزود: «لازم بود که برخي شرايط و امکانات دانشگاه و اطلاعاتمان را به روز کنيم و در همين زمينه شرکت فلات قاره واقعا همکاري نزديکي داشت و قبل از قرارداد اول، داده ها را ارائه کرد و من تمام تعطيلات عيد اين گزارش ها را خواندم. کارمان را با تيمي 6 نفره شروع کرديم و از دانشجوهاي دکتراي مهندسي معدن و دانشگاه هاي ديگر کمک گرفتيم. در سال 95 قرارداد منعقد و اولين بسته کاري فعال شد.» وي با تاکيد بر هدفمند بودن پروژه مي افزايد: «قرار بود مطالعات مخزني(MDP) را به مجموعه اي ديگر بدهند و حتي شرکت نفت فلات قاره مناقصه هم برگزار کرده بود؛ ولي رکن الدين جوادي، مديرعامل وقت شرکت ملي نفت اعلام کرد که اين کار را به خود دانشگاه بدهيد و در نهايت به ما اعتماد کردند. فلات هم قبول کرد و سعيد حافظي، مديرعامل وقت شرکت نفت فلات قاره هم همکاري خوبي داشت و با کمک هاي داخلي اين کار را اجرا کرديم.» طباطبايي نژاد با اعلام اين که پروژه پيشروي خوبي دارد، مي گويد: «اگر کمي بيشتر سرعت بگيريم وکمک هاي مالي ادامه يابد، تا 12 ماه ديگر آزمايش ها را تمام مي کنيم. بين 6 تا 8 ماه بعد مدل سازي و شبيه سازي را تمام مي کنيم و يک سال و نيم بعد وارد بخش پايلوت مي شويم. در اولين بسته کاري که به ما دادند، جمع آوري و مرور داده ها را داشتيم و نواقص داده هاي ارائه شده را بررسي کرديم. از سه دهه قبل، شرکت هايي مثل سينرژي و شل روي اين ميدان کار کرده بودند و اطلاعات موجود بود؛ اما بايد بازيابي مي شدند. نفت ميدان سروش طرفدار و تغييرات API زيادي دارد و حتي در دوران قبل از تحريم هم سر سکو نفت را مي خريدند. او با اشاره به سوابق اکتشاف و بهره برداري آمريکايي ها و انگليسي ها در ميدان سروش تا زمان جنگ تحميلي و پس از آن گفت: «با توجه به همين اطلاعات موجود پروپوزال ها را در دو بخش تهيه و همزمان پايگاه داده ها را هم آماده کرديم. در سال 95 قرارداد تغييراتي داشت و در اين مدت مدل دايناميک ميدان ساخته شد. در همان مرحله اول، تست هاي آزمايشگاهي داشتيم و از سکو بازديدهايي صورت گرفت که به ادامه روند کار کمک زيادي کرد.» طباطبايي نژاد با اشاره به مشکلاتي که در روند پرداخت ها وجود داشته، تصريح مي کند: «اين مسائل، اتفاق جديدي نيست و ما معطل اين موضوع نمي مانيم و کار را پيش مي بريم. وي در ادامه مي گويد: «دانشگاه صنعتي سهند، شرکتي عملياتي نيست و قرار هم نيست که وارد بخش اجرايي شويم؛ بلکه ما پيشنهادهايي براي بررسي، اجرا، مدل ها و تست ها داريم. در حال حاضر کارهاي قسمت اول بسته دوم تمام شده و کارقسمت بعدي که علوم زمين(GeoScience) است و همچنين بحث مديريت آب باقي مانده است و چون در اين مرحله پليمر درگير مي شود، تصميم گرفتيم اين بخش را براي مرحله بعد بگذاريم؛ چون پليمر، يکي از روش هايي است که مي تواند در کنترل آب کمک کند.» طباطبايي نژاد يادآوري مي کند: «پروپوزال بسته سوم از ديدگاه دانشگاه صنعتي سهند نهايي شده و اين بسته را حداکثر تا ابتداي شهريور به کميته راهبري ارائه مي دهيم و طبق قولمان جلو مي رويم؛ اما شروع کار بسته چهارم، به عملکرد بسته سوم منوط است.»
وي مي افزايد: «برنامه ريزي و برآورد ما اين است که متناسب با روش هاي پيشنهادي، کمترين افزايش ضريب برداشتمان 10 درصد و بيشترين آن تا 30 درصد باشد و حتي اگر حداقل را هم داشته باشيم، اتفاق مبارک و عظيمي است و شرايط ميدان هم آينده خوبي را نشان مي دهد، ضمن اين که نفت ميدان سروش، نفتي است که هميشه مشتري و بازار خودش را دارد.»
طباطبايي نژاد تصريح مي کند: «ما مي دانيم که براي اين قراردادها، مجموعه وزارت نفت و شخص وزير نفت تلاش و پيگيري بسياري مي کنند، اما هميشه در مقابل اتفاق هاي جديد و بديع، مقاومت هايي هم ممکن است وجود داشته باشد. به هر حال بدون نگراني کارها را پيش مي بريم و حتي از حق الزحمه ها هم کم کرديم تا کار ادامه پيدا کند. آخرين پيگيري هاي ما در ديدار با معاون وزير بود که روند کار را تشريح کرديم و چون از شرايط کار ما رضايت دارند، اعلام مي کنم که اميدواريم تا يک سال و نيم آينده به مرحله پايلوت برسيم.»