شرح احاديث اخلاقي درس خارج فقه مقام معظم رهبري
از حکمت هاي امام صادق (ع) به ابن جندب:
حضرت صادق (ع) در مورد افرادى كه مرتكب گناه مي شوند، لكن مي گويند: «ما اميدوار به رحمت پروردگار هستيم»، فرمود: اينان، غرق در پندارها و توهمات خود مي باشند و درادعاى خود كاذب بوده، در حقيقت اميد ندارند، زيرا اگر كسى واقعاً به چيزى، اميدوار باشد. دنبال آن مي رود و اگر از چيزى، بترسد، از آن مي گريزد.
آمرزش گناهان، از مظاهر رحمت رحيميه الهى است و اين رحمت اين گونه نيست كه خودش به سراغ انسان بيايد، بلكه بايد آن را طلب نمود. همان گونه كه پيامبر و ائمه معصومين (عليهم السلام) و اولياي الهى، به خاطر ترس از گناهان، آن همه راز و نياز و مناجات با پروردگار نموده و آن قدر اشک مي ريختند (تحف العقول،صفحه 362).
زلال احکام
وجود خون بعد از نماز در لباس نمازگزار
پرسش: اگر عابري از کنار ذبح حيوان عبور کند و احتمال پاشيدن خون بدهد، اما بررسي نکند بعد از نماز متوجه شود، خون بيشتر معفو در لباس است، آيا نماز خوانده شده صحيح است؟
پاسخ: نماز صحيح است اگر چه احتياط مستحب در صورت باقي بودن وقت، اعاده است.
سخن نیک
براي اداره كردن خويش، از سرت استفاده كن و براي اداره كردن ديگران، از قلبت.
(دالايي لاما)
شناخت زمينه هاى تربيت
بىشك آنچه در نظام خلقت تحقق مىيابد، نيازمند مقدمات، زمينهها و بستر مشخصى است كه ظهور و تحقق آنها بدون اين تمهيدات ناممكن است. تربيت الهى انسان نيز نيازمند مقدمات و زمينههايى است تا والدين بتوانند در اين کار موفق شوند و فرهنگ نماز را در وجود فرزندانشان ماندگار کنند. والدين بايد همچون باغبانى دانا و دلسوز بستر رشد گلهاى باغ خود را بشناسند و با بهرهگيرى از زمينههاى مناسب، شاهد شكفتن گلهاى باغشان باشند تا عطر دلانگيز عشق و بندگى را در قلوب آنان به يادگار بگذارند. زمينهسازى و فراهم كردن شرايط و بهرهگيرى از زمينههاى مختلف مادى و معنوى، لازم است بيشتر در دوران كودكى و نوجوانى و قبل از سن بلوغ شرعى تحقق يابد تا والدين بتوانند در اينسن فرزندانشان را با نماز و نحوه ارتباط با خدا آشنا سازند و گرنه در سن بلوغ و بعد از آن دچار مشكل خواهند شد. زمينههاى تربيتى نماز را مىتوان به زمينههاى بيرونى همچون محيط خانوادگى و رفتار و برخوردهاى اطرافيان كودك و نوجوان و زمينههاى درونى كه مربوط به خود كودك و نوجوان است، تقسيم کرد
زمينه هاى درونى
فطرت: انسان چه از لحاظ ادراكى و چه از لحاظ احساسى به اصل عبادت و پرستش متمايل و مشتاق است و اين ويژگى در وجود او قرار داده شده تا در مسير حق و كمال رشد يابد. پيامبر گرامى اسلام (ص) در اين باره فرمودند: هر انسانى بر فطرت الهى تولد مىيابد. از امام صادق (ع) نيز درباره آيه «فِطْرَةَ اللَّهِ الَّتى فَطَر النَّاسَ عَلَيْها» پرسيدند، فرمود: منظور توحيد و اسلام است. انگيزه درونى ميل به پرستش در وجود همه كودكان نهاده شده است كه در سنين كودكى و نوجوانى به اشكال مختلف همچون پرسيدن از نظام خلقت، كيفيت وجود خدا، هدف از خلقت انسان و يا جست وجو كردن و تمايل به يك پناهگاه و تكيهگاه مطلق داشتن، ظهور مىيابد. والدين با استفاده از اين بستر مناسب مىتوانند پروردگار و صاحب اختيار و خالق نظام هستى را به او بشناسانند و زمينههاى روانى و عاطفى ميل به پرستش را بدون القا و اجبار بيرونى شكوفا سازند، در اين صورت كودك و نوجوان به دور از بدآموزي هاى رفتارى درباره نماز و با انگيزه و رغبت درونى، خود بهسوى نماز متمايل مىشود و اين احساس و درك خود را نسبت به پرستش خداوند سبحان، بدون مانع و انحرافى، به درستى درمىيابد. در چنين وضعيتى علاقه و عشق فطرى خداخواهى او را در مسير سعادت قرار مي دهد و نماز را نردبان رسيدن به حقيقت خداپرستى مىداند.
شكرگزارى: انسان در قبال نعمت، احسان و نيكويى ديگران، خود را موظف به سپاسگزارى و تشكر مي داند و سعى مىكند به هر شكل ممكن اين تشكر را اظهار کند. كودكان و نوجوانان نيز با روح پاك و احساس بىآلايش خود چنين هستند و روحيه شكرگزارى و سپاس را دوست دارند. والدين با شناساندن و آگاه كردن کودکان به نعمتهاى بىشمار مادى و معنوى و صاحب اين نعمتها، شوق سپاسگزارى را در آنان تقويت کرده و بهترين شكل تجلى آن را به ايشان راهنمايى کنند و نماز را كه زيباترين جلوه شكرگزارى و سپاس انسان نسبت به خداوند سبحان است به آنان يادآور شوند. «الحمدللَّه ربالعالمين» و اينتشكر و حمد در امور ويژه همچون نماز، از درخشش و سازندگى خاصى برخوردار است.
رغبتها و آرزوها: رغبت به معناى پرداختن فرد به فعاليتهاى گوناگون و آرزوها، بهمعناى خواستههاى افراد است كه تمايل دارند بهآن دست يابند. رغبتها و آرزوها در كودكان و نوجوانان به اشكال مختلف وجود دارد و ذهن و روان آنها را احاطه كرده است. آنان براى دستيابى به اين دو خواسته، تلاش فراوان مي کنند و دوست دارند در كمترين مدت به آرزوهاى خود برسند و فعاليتهاشان بهثمر نشيند. آنچه به اين رغبتها و آرزوها جهت مىدهد، نتايج ديدهها، شنيدهها و مطالعات آنان است. از سوي ديگر چگونگى هدايت و وضعيتى كه در آن قرار دارند، نقش مهمى در جهتدهى رغبتها و آرزوهاى آنان دارد. نوجوان، ميل دارد مورد علاقه اطرافيان و مردم باشد، او را بستايند و براى رفتار و كردارش اهميت قائل باشند و سعى مىكند محبوب ديگران شود و خود را مطرح کند. تمايل به پيوستن و بودن در بين جمع و گروه در آنان افزايش يافته و مىخواهند به هر نحو ممكن خود را مقبول آنها قرار دهند. در مواردى دوست دارند در مجامع مذهبى شركت كرده و ذهنيت خود را نسبت به مسائل مذهبى عرضه و پاسخ پرسش هاي خود را با استدلال صحيح بشنوند تا از ترديدها رهايى يابند. والدين با بهرهگيرى از رغبتها و آرزوها و هدايت درست، مىتوانند فعاليتهاى آنان را به سمت نماز و عبادت سوق دهند و كودك و نوجوان را به مساجد و اماكن مذهبى ببرند تا ميل به حضور در جمع و گروه را در او ارضا کنند. اگر كودك و نوجوان را به مساجد و اماكن مذهبى مىبريد، از اجبار و تحميل كردن (كه حتماً بايد به مسجد بيايى) پرهيز کنيد، زيرا لازم است رفتار مطابق با توان و ظرفيت كودك و نوجوان باشد تا اثر سوء نبخشد.
ادامه دارد...
يک شبهه ويک پاسخ
پرسش: چرا شريعت دين اسلام از ديگر اديان سخت تر است؟ آيا مي توان مسلمان بود، اما مثلا نماز نخواند؟
پاسخ: بر خلاف تصور رايج برخي افراد، اسلام ديني ساده و آسان است؛ اين موضوع را هم در احكام و تكاليف فردي و هم در احكام اجتماعي آن مي توان يافت. به طور كلي اسلام نسبت به اديان ابراهيمي از تكاليف ساده تر و آسان تري برخوردار است؛ به همين دليل پيامبر(ص) در پاسخ به رفتار عده اي كه براي رسيدن به كمال و مقام قرب الهي، راه رهبانيت مسيحي را پيشه گرفتند و خود را از كامجويي دنيوي محروم كردند، فرمود:
«خداوند مرا به گوشه گيري و انزوا براي رسيدن به سعادت و كمال و ملكوت مبعوث نكرد، بلكه به آييني پاك و آسان و با گذشت برانگيخت». شهيد مطهري مي نويسد: اسلام ـ به تعبير رسول اكرم ـ شريعت سمحه و سهله است. در اين شريعت به حكم اين كه(سهله) است، تكاليف دست و پاگير و شاق و حرج آميز وضع نشده و به حكم اين كه(سمحه) است، هر جا كه انجام تكاليفي، با مضيقه و در تنگنا واقع شدن همراه شود، تكليف ملغي مي شود.
در آيات قرآن نيز بر اين مسئله تأكيد شده كه تكاليف انسان ها در اسلام بر اساس توانايي و قدرت آنان تعيين مي شود و عسر و حرج در آن وجود ندارد: «لا يُكَلِّفُ اللَّهُ نَفْساً إِلاَّ وُسْعَها»
آنچه در نگاه مردم از آيين هاي ديگر مانند مسيحيت وجود دارد، رفتار و اعتقادات پيروان اين آيين هاست، نه آنچه در متن شريعت آنها وجود دارد. در متن شريعت و دين آنها اعمال عبادي سخت و قوانين مشكلي وجود دارد كه بسياري از آنها امروز اصلا قابل اجرا نيست و با اوضاع اجتماعي جهان معاصر همخواني ندارد؛ به همين دليل بسياري از آنها يا به مرور زمان از متون ديني حذف شده، يا براي عده خاصي مانند كشيشان و راهبان باقي مانده و پيروان ديگر، بسياري از آنها را كنار نهادند.
اما در مورد نماز بايد گفت: ماهيت اسلام مجموعه اي از اعتقادات و باورها است در كنار دستوراتي عملي كه هم حوزه اخلاقيات و روابط اجتماعي و حوزه شريعت و عملكرد انسان در قبال خود و خدا و ديگران را در بر مي گيرد. در اين ميان برخي دستورات و تكاليف، جنبه ريشه اي و پايه اي دارند كه در ماهيت دين داري بر آنها تاكيد بسياري شده است كه يكي از مهم ترين موارد در اين خصوص نماز است؛ تا جايي كه گفته شده شرط قبولي ساير اعمال، قبولي نماز است. امام محمد باقر(ع)مي فرمايد: اولين چيزي كه بنده در مورد آن مورد محاسبه قرار مي گيرد، نماز است؛ اگر پذيرفته شد، ساير اعمال نيز پذيرفته مي شود. اگر مردود شد، ساير اعمال نيز مردود مي شود. اما به طور كلي نماز نخواندن شخصي كه مي خواهد مسلمان باشد، به دو نحو است:
گاهي وجوب نماز را منكر است با اينكه مي دانيم نماز از ضروريات دين است. بر اين اساس اين فرد منكر ضروري دين است و منكر ضروري دين كافر است، اما اگر كسي با اينكه معترف به وجوب نماز است، سستي و كاهلي مي كند و نماز نمي خواند يا گاهي مي خواند و گاهي نمي خواند، چنين فردي مي تواند مسلمان فرض شود، اما مسلماني كه گناهي بسيار بزرگ يعني ترك نماز را بر دوش مي كشد و چه بسا به واسطه همين گناه همه اعمال نيك ديگرش را نيز فنا کند.
دليل اين امر آن است كه در چندين آيه قرآن، مهم ترين مسئله پس از شناخت خداوند و ايمان به او، برپا داشتن نماز شمرده شده است. امام صادق (ع) نيز ميفرمايد: پس از شناخت خداوند هيچ عملي نيست كه با نماز برابري كند. برخي احاديث بر اين نكته تأكيد ورزيدهاند كه نماز، اساس و پايه اصلي دين و ايمان است؛ پايهاي مركزي كه در وسط خيمه قرار ميگيرد و اگر برداشته شود، خيمه فرو ميريزد.
ريشه همه روايات را مي توان در همين حقيقت يافت كه نماز در عين اينكه عامل پايداري ايمان واستمرار بندگي در وجود انسان است، عامل برقراري دين و حفظ نمادهاي ديني در متن جامعه و بقاي دين در طول تاريخ است.
اخبار ستاد اقامه نماز
برگزاري اردوي فرهنگي - ورزشي کارکنان پالايشگاه تبريز
اردوي فرهنگي - ورزشي کارکنان شرکت پالايش نفت تبريز باحضور کارکنان و خانواده هاي آنان در منطقه آزاد ارس ودرجوارامام زاده سيدمحمد(ع) برگزار شد. حجه الاسلام والمسلمين هادي، رابط فرهنگي وامور روحانيون منطقه ده صنعت نفت با حضور در جمع شرکت کنندگان در اين اردوي فرهنگي در سخناني به موضوع مهندسي فرهنگي ونياز مبرم امورفرهنگي به برنامه ريزي کلان ودقيق ونقش همه مسئولان درمهندسي فرهنگي واستفاده از ظرفيت هاي مهم وخدادادي فرهنگي پرداختند.اجراي برنامه هاي متنوع فرهنگي، مسابقات ورزشي، اقامه نماز جماعت، پاسخ به پرسش هاي خانواده ها و اهداي جوايز به برندگان مسابقات فرهنگي- ورزشي، از جمله برنامه هاي اين اردوي دو روزه بود.
بازديد از پتروشيمي خراسان
رئيس شوراي اقامه نماز شرکت ملي صنايع پتروشيمي به همراه رابط فرهنگي و مسئول امور روحانيون منطقه 8 صنعت نفت از پتروشيمي خراسان بازديد کرد. حجت الاسلام حايري زاده، رئيس شوراي اقامه نماز شرکت ملي صنايع پتروشيمي وحجت الاسلام محسن قمصري، رابط فرهنگي وامور روحانيون منطقه هشت در بازديد از پتروشيمي خراسان در جلسه اي با مديرعامل و اعضاي ستاد اقامه نماز اين شرکت به بحث و تبادل نظر پرداختند. در اين جلسه حجت الاسلام حايري زاده با توجه به فعاليت هاي انجام شده در ستاد اقامه نمازوزارت نفت به اهم برنامه هاي فرهنگي – ديني در سطح مجموعه هاي صنعت نفت اشاره کرد. همچنين حجت الاسلام قمصري جايگاه فرهنگ و نقش مهندسي فرهنگي در ارتقاي سطح کيفي اخلاق حرفه اي در مراکز عملياتي را تشريح و بر جايگاه مدير فرهنگي در توسعه آرامش مطلوب تاکيد کرد.
همراه با شهيد ان
شهيد علي سالاري
شهيد سالاري 52 ساله بود، اما به دليل شيوه زندگي دقيق و منظمش از قدرت جسماني خوبي برخوردار بود. اين شهيد از جمله شكارچيان تانك بود و آرپي جي، سلاح رزمش. او اسفندماه 62 به خيل شهيدان پيوست. شهيد سالاري تا زمان شهادت در جبهه حضور داشت. حتي يك بار كه از عمليات آزادسازي خرمشهر زخمي شده بود، بعد از مدتي كوتاه استراحت، دوباره به جبهه بازگشته بود. نامه هاي آخري كه از او به دست خانواده اش رسيده، هر دو روز يك بار نوشته شده اند، گويي اين شهيد حرف هايي ناگفته را هر بار به خاطر مي آورد كه ممكن بود براي گفتنشان ديگر هرگز فرصتي نيابد. شاداب و سرزنده بود. صبرش، زبانزد خاص و عام بود، نظم ويژه اي بر زندگي اش حاكم بود. نمازش را اول وقت مي خواند و به فكر مستضعفين بود و...
با فرزانگان
دعاي عهد
عروس حضرت امام رحمت الله عليه مي گويد: يکي از چيزهايي که امام(ره) در روزهاي آخر به ما توصيه مي کردند، خواندن دعاي عهد بود. دعاي عهد در سرنوشت انسان دخالت دارد. پس از رحلت جانگداز ايشان که مفاتيح شان را از بيمارستان به بيت منتقل مي کرديم، متوجه شديم امام در مفاتيح خود در کنار دعاي شريف عهد، تاريخ چله هايشان را ثبت مي کردند.
معرفي کتاب ونرم افزار
نرم افزار تراث با محتواي بسيار غني از مطالب زير از سوي مرکز تحقيقات کامپيوتري علوم اسلامي در اختيار کاربران قرار گرفته است:
• متن 385 عنوان کتاب در موضوع تاريخِ اجتماعي مسلمانان به زبان عربي و فارسي
• ارائه کتاب هايي در زمينه: ادبيات، کشکول، امالي، آداب و رسوم، آيين حکمراني، دبيري و دانش هاي کمتر شناخته شده مسلمانان
• متن کامل کتاب هاي مهم تُراثي مانند: «اغاني ابوالفرج اصفهاني»، «عِقد الفريد ابن عبد ربّه» و «خريدة القصر عمادِ کاتب»
• دسترسي به آثار تُراث پژوهان مشهوري چون: جاحظ، ابن حزم و ابوحيان توحيدي
• متن کامل قرآن کريم به همراه ترجمه: فارسي، اردو و انگليسي
• کتاب شناسي و گزارش اجمالي درباره محتواي منابع و شرح حال نويسندگان کتب
• ارائه چند دوره لغت نامه