شريان هاي نفت، زير ذره بين

اعظم محمد شفيع زاده    درپيچ وخم کوه ها و جاده ها، خطوط لوله اي گذرکرده اند که از نگاه من و تو پنهان است؛ خطوطي که همچون شريان هاي حياتي انسان درهم تنيده شده اند و سيال نفت خام و فرآورده هاي نفتي را درگستره ايران زمين حرکت مي دهند تا چرخ هاي اقتصاد کشور، لحظه اي ازحرکت باز نايستد. روزانه 330 ميليون ليتر وسالانه 57 ميليارد تن- کيلومتر نفت خام و فرآورده هاي نفتي، بي هيچ وقفه با بهره گيري از14هزار کيلومترخط لوله و تاسيسات جانبي، با مديريت يکپارچه شرکت خطوط لوله و مخابرات نفت ايران در کشور جا به جا مي شود و در اين فعاليت مهم 12 منطقه به عنوان «دستي واحد» عمل مي کنند تا انتقالي ايمن رقم بخورد. اما در اين جا به جايي ايمن و بدون وقفه، زنجيره اي از انسان هاي سختکوش حضور دارند؛ زنجيره اي که حراست حلقه اي ازآن است تا خطوط لوله ومخابرات نفت ايران به عنوان ثروتي ملي، حفظ وصيانت شود و از گزند بدخواهان دوربماند. هنگامي که سخن ازحراست صنعت نفت به ميان مي آيد، يونيفورم پوش هاي آبي رنگ و البته کرم رنگ نيز درپيش چشمانت مجسم مي شوند. نيروهايي بامسئوليتي سنگين که کمترديده شده اند، البته نه به ديدگان که به لحاظ نقش و حضورشان درپاسداري وصيانت از شريان هاي انتقال نفت و تاسيسات وابسته به آن. روح الله فرمانيان ازهمين جنس است.   با او که ازنيروهاي جوان وبا استعداد حراست است وحضورش به عنوان رئيس حراست شرکت خطوط لوله ومخابرات نفت منطقه جنوب شرق به کمتر از يک سال مي رسد، گفت وگويي انجام شده که شرح آن پيش روي شماست.

تصورمي کنم براي ورودبه بحث، تعريفي ازحراست داشته باشيد. حراست به چه معناست؟

درفرهنگ لغت، واژگاني مترادف براي «حراست» عنوان شده است، واژگاني همچون پاسداري، حفاظت، مراقبت، مواظبت و...بنابراين اگربخواهم تعريفي ازاين واژه پنج حرفي داشته باشم، بايد بگويم «حراست» يعني مواظب، محافظت و صيانت از چيزي که نزد شما به امانت گذارده شده است. در يک کلام يعني مسئوليت.

 

 اشاره به مسئوليت کرديد؛ با توجه به تعريفي که ارائه داديد، چه مسئوليت هايي متوجه حوزه کاري شماست؟

مهم ترين وظيفه حراست، حفاظت و صيانت از اموال و دارايي هاي شرکت اعم از انساني وفيزيکي در برابر هرگونه تهديد و خطر است.

 به بيان ديگر، ماحصل عملکرد حراست، ارتقاي امنيت درجهت پيشبرد اهداف سازمان باحفظ وارتقاي توان حفاظتي درحوزه عملياتي آن، همچنين مشورت دهي واطلاع رساني به موقع به مديران درحوزه هاي مختلف است.

 

 طبيعتا کاردر اين حوزه بدون چالش نيست، ازچالش هايي که با آن رو به رو هستيد، بگوييد.

يکي از مهم ترين چالش هايي که همانند بيشتر واحدها، گريبانگيرشده، کمبود نيروي انساني است. افزون برکمبود کنوني که دراين حوزه از نظر نيروي انساني وجود دارد، مجوزي هم براي جذب نيروي جديد نيست افزون براين، درخواست انتقالي نيروي غيربومي نيز، مشکلات اين حوزه را بيشتر کرده است که البته اميدوارم اين مشکلات با کمک مديران عالي شرکت خطوط لوله و مخابرات نفت ايران برطرف شود. 

 

حريم خطوط لوله وحفظ آن، يکي ازحوزه هاي مهم حراست محسوب مي شود؛ دراين باره توضيح مي فرماييد.

 خطوط لوله انتقال نفت، سرمايه اي ملي است که بايدحفظ وصيانت شود. گاه درحريم اين سرمايه که متعلق به همگان است، اقدام هاي غير متعارف مانند ساخت وساز انجام مي شود که ايمني خط و مردم ساکن اطراف آن را به خطر مي اندازد.  به منظور پيشگيري وجلوگيري ازچنين مواردي لازم است خطوط انتقال پيوسته پايش شوند و اين کار به وسيله نيروهاي خط بان و عوامل حراست انجام مي شود. پايش مستمرمسير خطوط انتقال به وسيله نيروهاي خط بان وعوامل حراست باهدف حفاظت وانتقال پايدار فرآورده هاي نفتي، همچنين جلوگيري ازهرگونه اقدام مغايرقانون از سوي مجاوران مسير، نهادهاي دولتي وخصوصي و... درحريم اين خطوط ازجمله کار کردهاي حراست دراين حوزه(حريم خطوط انتقال) به شمار مي رود.

 

 خط بانان در پايش مسير انتقال فرآورده چه نقشي به عهده دارند؟

درحوزه استحفاظي شرکت خطوط لوله و مخابرات نفت منطقه جنوب شرق 1400کيلومترخط انتقال وجود دارد که بايد حفظ وحراست شوند تا انتقالي ايمن و بدون وقفه انجام شود. باتوجه به وسعت اين گستره عملياتي، نقش خطبانان مهم جلوه مي کند؛ به اين معنا که آنهاباپايش، کنترل وبررسي مسيراستحفاظي، حوادث، رويدادها و موارد نقض حريم خط را به مسئولان منطقه اعلام مي کنند. بااعلام گزارش هاي دريافتي ازسوي خط بانان، اين موارد دردستور کار واحدهاي مرتبط و مراکز محدوده مسير قرار مي گيرد تا اقدام هاي مقتضي درباره آنها انجام شود.

 

 تعارض به حريم خطوط لوله بيشتر در چه مواردي است؟

تخريب مسير خط به واسطه تردد ماشين آلات سنگين مربوط به معادن شن و ماسه، فعاليت کشاورزان مجاور، احداث جاده خاکي، انجام فعاليت هاي خدماتي- عمراني شهرداري ها و سايرارگان هاي دولتي وخصوصي در مسير حريم خط، بدون مجوز و هماهنگي با منطقه، از مصاديق تعدي به حريم خطوط انتقال هستند. البته همان طورکه پيش تر اشاره شد، اقدام هاي پيشگيرانه انجام مي شود تا از بروز اين موارد جلوگيري شود.

 

 آماري درخصوص رفع تعارض و جلوگيري از تجاوز به حريم خطوط لوله آماري مي فرماييد.

سال گذشته باتوجه به اقدام هاي پيشگيرانه، ازمجموع 257 مورد نقض حريم خط، 119 مورد خنثي و از بروزحوادث ناگوار ناشي از تعدي به حريم خطوط انتقال جلوگيري شده است. همچنين با کنترل و نظارت دقيق برعملکرد و گزارش به موقع خط بانان 148 مورد از تعارضات باهمکاري واحدهاي فني و ستادي اصلاح و برطرف شد.

 

 تعدي و تعرض به حريم خطوط لوله، چه مشکلاتي براي منطقه(حوزه عملياتي جنوب شرق) به وجود مي آورد؟

وقوع چنين مواردي با بروزخطرهاي بالقوه همراه است.تخريب گرده ماهي و مسير انتقال خط، فشار بيش ازحد بر خط به واسطه تردد ماشين آلات سنگين شرکت هاي مجاور مسير که در دراز مدت مي تواند به نشتي، هدررفت وآلودگي زيست محيطي منجر شود، همچنين کاهش قدرت مانورهمکاران فني و عملياتي در مهار حوادثي که در اين ارتباط بروز مي کند، از مشکلات حوزه حريم خطوط لوله ومخابرات نفت منطقه جنوب شرق است.

 

 براي مقابله باچنين مشکلاتي، انجام هرگونه اقدام عمراني، خدماتي و اجراي هر پروژه اي درجوارحريم خطوط لوله، به اخذمجوز منطقه و هماهنگي با کارشناسان آن منوط شده است.

چه تمهيداتي به کار برده مي شود تا از تجاوز به حريم خطوط لوله جلوگيري شود؟

فائق آمدن به چنين هدفي به چند عامل مهم بستگي دارد. شناساندن منطقه، فعاليت هاي آن و بيان اهميت خطوط انتقال در نشست مشترک مسئولان شرکت و مسئولان شهري حوزه هاي مسيرخط، همچنين آگاه سازي مسئولان از مخاطرات نقض حريم خط وبرگزاري مانورهاي مشترک، از تمهيداتي که به کار گرفته مي شود تا ازنقض حريم خطوط لوله جلوگيري شود.

نشست هاي توجيهي با مسئولان پدافند غيرعامل، مسئولان شهري، نيروهاي امنيتي و انتظامي به منظورشناساندن فعاليت هاي شرکت خطوط لوله ومخابرات نفت منطقه جنوب شرق، همچنين برگزاري مانورهاي مختلف با همکاري سازمان هاي ذيربط از جمله اورژانس، هلال احمر، آتش نشاني و حوادث جاده اي، کمک کرده است تا تعارض به حريم خطوط لوله در سال هاي گذشته، کاهش چشمگيري يابد و انتقال سيالات نفتي در شبکه، ايمن تر انجام شود.

  آيا نکته اي هست که بخواهيد بگوييد؟

صيانت ازخطوط لوله وانتقال ايمن و بدون وقفه مواد نفتي درون آنها، نتيجه تلاش گروهي است؛از اين رو جا دارد از تلاش همکاران خود درمجموعه حراست قدرداني کنم.  نکته مهم ديگراين که مجموعه شرکت خطوط لوله ومخابرات نفت منطقه جنوب شرق آماده هرگونه همکاري وارائه مشاوره هاي ايمني، فني و عملياتي به نهادها، موسسات وهمجواران حريم خطوط لوله است تا مسير خطوط لوله، حفظ و انتقال فرآورده ها به گونه اي پايدار انجام شود. نبايد ترديد کردکه خطوط لوله از سرمايه هاي ملي و حفظ آن نيز نيازمند همت ملي است.