روايت «مشعل» از رونمايي مدل بومي سازي شده « تلمبه ميله اي مکشي» در مناطق نفتخيز جنوب
اعتماد صنعت به دانشگاه جواب داد
مشعل « امروز، روز خوبي براي ماست» اين را يکي از نيروهاي عملياتي در چاه شماره 50 آب تيمور مي گويد. ميداني که اگر تا پيش از اين، روزهاي بي رمق و خاموشي را سپري مي کرد، حالا با بومي سازي يک کالاي ايراني، حياتي دوباره يافته است. صحبت از اولين تلمبه ميله اي مکشي است که تا پيش از اين، چيني ها و حتي روس ها و اروپايي ها تامين کننده آن براي ايران بودند و حالا با تست هاي کارگاهي و ميداني به نتايجي خوش رسيده، تا جايي که توليد از چاه شماره 50 آب تيمور با نصب اين تلمبه، تا 1200 بشکه در روز امکانپذير شده است.
مي شود گفت که اگر تا پيش از اين، توليد مطلوب و کافي از برخي چاه هاي کم فشار، دلمشغولي صنعت نفت کشور بود، حالا با طراحي، ساخت و نصب نخستين تلمبه 100 درصد داخلي، اين دغدغه برطرف شده است. وقتي به چاه شماره 50 اهواز مي رسيم، تلمبه موسوم به SRP در ميان زمين هاي خاکي آن حوالي، نقطه اي در غرب اهواز و ميان ميدان هاي نفتي منصوري و سوسنگرد به چشم مي آيد.
نصب تلمبه روي اين چاه و تست 72 ساعته، خستگي چند ساله را هم از تن طراحان و هم توليدکنندگان به در کرد و حالا فعالان صنعت نفت هم نفس راحتي مي کشند که به نوعي فناوري دست يافته اند که در قالب طرح بومي سازي 10 گروه خانواده کالاها و تجهيزات مورد نياز صنعت نفت است.
اطراف چاه شماره 50 ، نيروهاي عملياتي مختلف از بخش طراحي، اچ اس اي، ايمني، نصب، کنترل کيفيت و ... به چشم مي آيند، پرتکاپو هستند؛ برخي دور آن حلقه زده اند و برخي هم در تدارک نصب بنرهايي هستند که روي آن حمايت از کالاي ايراني نوشته شده است. با حضور خبرنگاران، بازار سلفي و عکس هاي يادگاري داغ مي شود و هر يک سرخوش اند، از اينکه چاهي که تا پيش از اين، تنها توليد کمي داشت، با کالايي راهبردي که برند ايراني دارد، حياتي ديگر يافته است. حرف هاي آنان هم از سختي هاي کار و تلاش شان کم نيست، اما ترجيح مي دهند از کالاي بومي سازي شده بگويند.
هنوز مراسم بهره برداري رسمي آغاز نشده که با نيروهاي عملياتي هم صحبت مي شوم. يکي از آنان مي گويد: اين کالا به دست کارکنان کشورم طراحي و ساخته شده و احساس غرور مي کنم.
همه از تلاش دانشگاه شهيد چمران اهواز و دانشجويان آن سخن مي گويند. در گفت وگو با ابراهيم حاجي دولو، معاون پژوهش و فناوري دانشگاه شهيد چمران اهواز، جزييات بيشتري از تلمبه اي که به واسطه آن دکلي روي چاه شماره 50 آب تيمور سر به آسمان کشيده، به دست مي آيد که مي گويد: اين پروژه دو سال پيش جزو 10 قلم پروژه هاي اقلام و تجهيزات مهم نفتي بود که از سوي مهندس زنگنه، به عنوان نيازهاي ضروري و راهبردي صنعت نفت اعلام شد.
اين طرح با دستور وزير نفت و با هدف تقويت توانمندي هاي داخلي و اتکاي بيشتر صنعت نفت به محصولات سازندگان ايراني، از اواخر سال 93 در دستور کار آمد.
همان سال، مناقصات پروژه 10 قلم کالاي اساسي وزارت نفت از جمله پروژه بومي سازي تلمبه هاي SRP برگزار شد که شرکت ملي مناطق نفت خيز جنوب هم در اين زمينه با دانشگاه شهيد چمران اهواز به همراه شرکت دانش بنيان فرازنوين انديش اروند قرارداد بستند که محصول آن به عنوان نخستين نمونه به بهره برداري رسيده است. او اشاره مي کند: دو سال پيش دانشگاه شهيد چمران اهواز با توجه به اينکه در اين زمينه، کارهاي مطالعاتي و تحقيقاتي انجام داده بود، وارد مناقصه و ساخت اين پروژه و در رقابت با سازندگان داخلي برنده شد. در ابتدا با توجه به اينکه مي گفتند شايد رسالت دانشگاه در زمينه ساخت و توليد داخل نباشد،براي اين نوع از فعاليت در دانشگاه ابهام وجود داشت که با ابهام زدايي در اين زمينه اعلام شد که ماموريت دانشگاه در شرايط جديد در کنار دانش فني، تجاري سازي فناوري و ساخت است که اين مهم را از طريق همکاري با شرکت هاي سازنده ايجاد کرديم. به گفته او از يک سال و نيم پيش، کار ساخت آن با همکاري و مشارکت حدود چهار شرکت سازنده داخلي آغاز و در نهايت اين چاه کم فشار که توليد محدودي داشت، کانديداي اين تاسيسات شد که خوشبختانه مراحل نصب و عمليات انجام شده و اکنون در مرحله تميزسازي چاه است. با توضيحات اين مسئول دانشگاهي، مي شود فهميد علاوه بر اينکه فناوري ساخت اين نوع پمپ براي اولين بار در کشور ايجاد شده، يک نمونه عيني و عملي از همکاري دانشگاه و شرکت هاي صنايع نيز به شمار مي رود که به ثمر رسيده است.
متولي اين پروژه، مرکز تحقيقات پمپ هاي چاهي و درون چاهي دانشگاه شهيد چمران اهواز بوده که در اين مرکز، حدود 10 دانشجو همکاري داشته و نقش پژوهشي و طراحي را عهده دار بوده اند.
وقتي از کيامهر روز بخش زاده، يکي از دانشجويان کارشناسي ارشد مکانيک دانشگاه شهيد چمران اهواز که پايان نامه اش تحليل سازه برج همين تلمبه ميله مکشي بوده، در اين زمينه سئوال مي کنم، مي گويد: هميشه وقتي از بيرون نگاه مي کرديم و آن زرق و برق کالاي خارجي را مي ديديم،مي گفتيم مگر مي شود؟ فکر مي کرديم به اين راحتي امکانپذير نيست؛ اما به دانشجو و دانشگاه اعتماد شد، آرام آرام با تلاش و مطالعه استانداردها، اعتماد به نفس يافتيم که کار، شدني است. اينکه مي گويم احساس غرور و افتخار مي کنيم، واقعا شعار نيست؛ کار بزرگي انجام شده است، چون در ساخت و توليد، به نتيجه اي دست يافته ايم که امروز در حال فعاليت است و به خروجي رسيده ايم که با برند ايراني، ما را در جهان معرفي مي کند. براي اين کار، سخت گيري هاي زيادي شده و ما هم بي پروا عمل نکرديم، بلکه با رعايت استانداردهاي بالا اين کار را انجام داديم. با اين حال معتقدم که هنوز هم با ترس و ترديد به کالاي داخل نگاه مي شود؛ اما با اعتماد، به اکتشاف هاي خوبي خواهيم رسيد.