رئیس پردیس توسعه انرژی و محیط زیست پژوهشگاه صنعت نفت اعلام کرد:
مدیریت خوردگی با بهره گیری از مدل های جهانی
مشعل خوردگی در صنعت نفت همواره به عنوان یکی از موضوع های حساس و مهم مطرح بوده است. اینکه تا چه اندازه این موضوع مهم در دستور کار اجرایی زیرمجموعه های صنعت نفت بوده و توانسته اند تاسیسات و اجزای مختلف آن را از اثرهای خوردگی دور بدارند، موضوع دیگری است. می توان گفت کارنامه شرکت های مختلف زیرمجموعه صنعت نفت در حوزه کاهش خوردگی و مدیریت آن، خیلی قابل قبول نیست، اما در سال های اخیر تلاش شده تا به سمت جبران عقب ماندگی ها در این زمینه حرکت شود.
پژوهشگاه صنعت نفت به عنوان بازوی پژوهشی این صنعت درچند سال اخیر با مطالعه میدانی روی آثار مخرب خوردگی و گستردگی این آسیب جدی در بخش های مختلف صنعت نفت، تلاش کرده است تا افزون بر شناسایی زمینه های خوردگی، مجموعه های اجرایی را بیش از پیش به سمت مدیریت خوردگی هدایت کند.
مدیریت خوردگی در گاز
گروه پژوهش خوردگی فلزات پژوهشگاه صنعت نفت با بیش از 35سال تجربه تحقیقاتی، یکی از باسابقه ها در این حوزه است. هدف و رسالت اصلی این گروه، ارائه روش های پیشگیری از بروز معضلات ناشی از خوردگی و ارائه راه حل مشکلات به وجود آمده در تمامی صنایع، به ویژه نفت، گاز و پتروشیمی است. بسیاری از شرکت های زیرمجموعه صنعت نفت، به خصوص در حوزه های عملیاتی آن، پروژه های مشترک زیادی را در زمینه هایی همچون طراحي سامانه پايش خوردگي براي مناطق عملياتي، پايش عملکرد سامانه حفاظت کاتدي یا بررسي رفتار گازهاي خورنده همراه با هيدروژن و تجزيه و تحليل شكست تيوب ها در كولرهاي هوايي واحد آيزوماكس پالايشگاهي داشته اند. در آخرین پروژه مشترک پژوهشگاه صنعت نفت با شرکت ملی گاز همکاری مستقیمی داشت و مدیریت خوردگی را در بخش هایی از این مجموعه را اجرا کرد و در نتیجه دستاوردهای خوب آن، پروژه های بیشتری در شرکت ملی نفت ایران در دستور کار قرار گرفته است.
جابر نشاطی، رئیس پردیس توسعه انرژی و محیط زیست پژوهشگاه صنعت نفت در گفت و گو با «مشعل»، با اشاره به سابقه طولانی پژوهشگاه در موضوع مدیریت خوردگی افزود: طرح مدیریت خوردگی با الزام بومی سازی و تناسب اجرا برای کل صنعت نفت پیش بینی شد و در آن بیش از ۱۰ نوع الگوی مدیریت خوردگی که دنیا آن را تجربه کرده، مورد ارزیابی قرار گرفته است تا الگویی بومی برای شرکت ها از جمله شرکت ملی گاز ایران تهیه شود.
رئیس پردیس توسعه انرژی ومحیط زیست پژوهشگاه صنعت نفت در ادامه تصریح کرد: یکی از چالش های موجود در صنعت نفت و گاز، مقدار مصرف مواد شیمیایی در حوزه های بالادستی است؛ از این رو در این پروژه، حدود ۲۰ میدان نفتی از نظر مصرف مواد شیمیایی بررسی شده است و سرانجام با نتایج به دست آمده توانستیم ارزیابی دقیقی از مقدار مصرف مواد شیمیایی در هر میدان انجام دهیم.
بر همین اساس، یکی دیگر از آخرین اقدام های پژوهشگاه صنعت نفت در زمینه مدیریت خوردگی «تدوین و نظارت بر راکتور آیزوماکس پالایشگاه امام خمینی (ره) شازند» بوده که با استفاده از متخصصان داخلی پژوهشگاه صنعت نفت و با صرف هزینه بسیار کمتر نسبت به شرکت های خارجی انجام شده است. تهیه «اطلس خوردگی میکروبی مناطق عملیاتی فلات قاره»، «بررسی اثر نانوهیبریدهای اکسیدهای فلزی دوبعدی- پلیمری برمقاومت به خوردگی و خواص آنتی فولینگ پوشش های صنعتی دریایی» یا «تدوین نظام بومی مدیریت خوردگی و پیاده سازی آن در شرکت ملی گاز ایران» از جمله مطالعاتی است که پژوهشگاه صنعت نفت در دستور کار خود قرار داده است.
نشاطی با اشاره به اجرای پروژه های مختلف در حوزه خوردگی در زیرمجموعه های صنعت نفت از سوی پژوهشگاه صنعت نفت گفت: برنامه مدیریت خوردگی در شرکت ملی گاز در زیرمجموعه هایی همچون پالایشگاه بیدبلند خلیج فارس، دو خط لوله، منطقه 8 انتقال گاز و یکی از مراکز استان ها عملیاتی شده و نتایج بسیار خوبی به همراه داشته است.
رئیس پردیس توسعه انرژی ومحیط زیست پژوهشگاه صنعت نفت افزود: ابتدا باید شرایط لازم برای پیاده سازی مدیریت خوردگی فراهم شود و شرکت ملی گاز این شرایط را فراهم کرد. در بسیاری از بخش ها زیرساخت های لازم وجود نداشت و مجبور بودیم خودمان این زیرساخت ها را فراهم کنیم. در ادامه نیز با همکاری شرکت ملی گاز، نرم افزار مدیریت خوردگی تدوین شد؛ به طوری که در حال حاضر می توانند به صورت آنلاین میزان خوردگی درهر بخش را بررسی کنند و چنانچه در محدوده قرمز عملیاتی قرار داشته باشند، این امکان وجود دارد که اقدام های اصلاحی و پیشگیرانه را به موقع انجام دهند.
تسری مدیریت خوردگی به زیرمجموعه های نفت
رئیس پردیس توسعه انرژی و محیط زیست پژوهشگاه صنعت نفت با اعلام اینکه پس از شرکت ملی گاز، به دنبال اجرای مدیریت خوردگی در شرکت ملی نفت و زیرمجموعه های آن هستیم، افزود: در نمایشگاه نفت امسال قرارداد اجرای مدیریت خوردگی روی سکوی کوروش در منطقه کیش و شرکت نفت و گاز اروندان به امضا رسید و به زودی در شرکت نفت مناطق نفت خیز جنوب هم اجرایی خواهد شد.
نشاطی با بیان اینکه خوردگی هزینه های بسیار هنگفتی را به صنعت نفت تحمیل می کند، افزود: بسیاری از کارشناسان رقم خسارت خوردگی در صنعت نفت را بیش از 10 میلیارد دلار در سال تخمین می زنند؛ با این حال در این سال ها مدیریت خوردگی یا روش هایی برای کاهش آن در صنعت نفت کشور وجود نداشته است.
وی با اشاره به طرح ها و پروژه هایی که از حدود چهارسال قبل با توجه به الگوهای جهانی مدیریت خوردگی، در پژوهشگاه شروع شده است، گفت: بسیاری از الگوهای جهانی را بررسی کرده ایم و مدلی بر اساس نیازهایی که در داخل کشور وجود دارد، طراحی و برای شرکت ملی گاز اجرایی شد که موفقیت آمیز هم بود.
نشاطی با بیان اینکه هزینه های خوردگی در دو شکل مستقیم و غیرمستقیم(عدم النفع تولید) بررسی می شود، گفت: به عنوان مثال وقتی برای یک خط لوله دریایی مشکلی به وجود می آید، فارغ از هزینه های تعمیرات، تولید گاز حداقل دو ماه متوقف می شود و این هزینه ها بیشتر از هزینه های مستقیم است.
در دنیا هم اثبات شده که هزینه های خوردگی 3 تا 5 درصد تولید ناخالص ملی است. اگر با روش های مختلف مدیریت خوردگی اعمال شود، می توان 30 تا 40 درصد این هزینه ها را کاهش داد.
پروژه های کاهش آلودگی خاک و آب در جریان است
رئیس پردیس توسعه انرژی و محیط زیست پژوهشگاه صنعت نفت درباره پروژه های دیگری که در زمینه توسعه پایدار در دستور کار دارند، گفت: در زمینه پاکسازی خاک های آلوده به مواد نفتی، پروژه های زیادی در مناطق جنوبی و مرکزی ایران در دستور کار است؛ البته کارفرماها کمتر تمایل به اعلام این شرایط و پروژه ها دارند و نمی توانیم جزئیات آنها را اعلام کنیم، اما پروژه ها در حال اجرا هستند.
وی با تاکید بر اینکه آلودگی خاک در مناطق عملیاتی، رخدادی معمولی است که با شرایط جوی هر منطقه احتمال گسترش آن وجود دارد، افزود: لازم است در زمانی کوتاه این آلودگی ها برطرف شوند. پژوهشگاه تکنولوژی را برپایه بیوتکنولوژی به دست آورده که خاک آلوده به مواد نفتی را تبدیل به پوشش گیاهی همان منطقه می کند؛ تا کنون 200 هزار تن خاک آلوده به مواد نفتی پاکسازی شده است و پروژه های جاری هم در دستور کار قرار دارد.
نشاطی با اعلام اینکه در زمینه آب های زیرزمینی هم پروژه هایی در پژوهشگاه در جریان است، گفت: بسیاری از این پروژه ها در مناطق مرکزی ایران اجرا می شود و پژوهشگاه به تکنولوژی رسیده که آب های زیرزمینی را تصفیه و پایش کند تا به محض آلودگی شناسایی شوند.
رئیس پردیس توسعه انرژی ومحیط زیست پژوهشگاه صنعت نفت یکی دیگر از پروژه های مهم در دستور کار پردیس محیط زیست پژوهشگاه صنعت نفت را مدیریت مصرف بخار در واحدهای پتروشیمی اعلام کرد که با اولویت دنبال می شود.
او افزود: در حوزه مدیریت کربن با توجه به حساسیت های جهانی نسبت به این موضوع پروژه های زیادی در جریان است.
نشاطی گفت: پژوهشگاه صنعت نفت روی مصرف کربن کل پتروشیمی ها مطالعه می کند تا به این نتیجه برسد که با چه روش هایی می توان این میزان از آلودگی را کاهش داد و در ادامه به آنها روش های کاهش این میزان را اعلام می کنیم.
این میزان متناسب با نرم جهانی اندازه گیری می شود و در جریان این بررسی ها حتی واحدهای پتروشیمی هم که در حال ساخت هستند، در دستور کار قرار دارند.