گزارشی از روند اجرای طرح «تولید قوای محرکه کم مصرف در خودروهای داخلی»
بازپرداخت 164 میلیون دلاری
مشعل طرح تولید قوای محرکه کم مصرف در خودروهای داخلی با هدف تولید ۵۰۰ هزار دستگاه طی 5 سال در راستای قانون رفع موانع تولید رقابت پذیر و ارتقای تولید نظام مالی کشور با میزان صرفه جویی بیش از 2 لیتر در ۱۰۰کیلومتر، در پنجمین جلسه شورای اقتصاد در تاریخ 23 بهمن 1401 به تصویب رسید. با اجرای کامل این طرح، یک ميلياردليتر بنزین صرفه جویی خواهد شد که کاهش حداقل2.09 ميليون تن از انتشار گاز دی اکسيدکربن را به همراه خواهد داشت. به دلیل اهمیت این موضوع، بر آن شدیم تا گزارشی از روند فعالیت های انجام شده در این طرح و چرایی اجرای این مصوبه داشته باشیم که در ادامه می خوانید:
بر اساس ماده 12 قانون رفع موانع توليد رقابت پذير و ارتقای نظام مالي کشور مصوب 1394 و آيين نامه اجرايي آن، طرح «توليد قواي محركه کم مصرف در خودروهاي داخلي و جايگزيني با خودروهاي فرسوده» از سوی وزارت نفت پیشنهاد شد و پس از تصویب در شورای اقتصاد، در شرکت بهینه سازی مصرف سوخت کلید خورد. از اهداف تعیین شده در این طرح می توان به کاهش مصرف بنزین، کاهش انتشار آلاینده های زیست محیطی ناشي از احتراق بنزين موتور، کمک به اسقاط و از رده خارج کردن خودروهای سواری فرسوده و بهبود شرايط اقتصاد انرژي با كاهش واردات بنزين يا امكان صادرات آن اشاره کرد. یکی دیگر از اهداف این طرح، توسعه و تولید خانواده قوای محرکه بر اساس استانداردهای روز دنیا در داخل کشور با توانایی پاسخگویی به نیازهای داخلی (برای محدوده خودروهای سواری تولیدی در داخل کشور شامل کلاس های A، B و C با پلتفرم های فعلی یا پلتفرم جدید) است.
اصلاحیه سال 1395
از این رو به دلیل کاهش مصرف سوخت طرح «توليد قواي محركه کم مصرف در خودروهاي داخلي و جايگزيني با خودرو هاي فرسوده» سال 1395 اصلاحیه هایی از سوی شورای اقتصاد انجام شد. این طرح برای 500 هزار خودرو تا سال1404اجرا خواهد شد و بازپرداخت صرفه جویی حاصل از اجرای طرح تا سال 1408 ادامه خواهد داشت. ارزش کل بازپرداخت برابر164ميليون دلار برآورد می شود. در این طرح تاکید شده، پرداخت منابع حاصل از صرفه جویی سوخت به سرمایه گذاران عامل صرفه جویی مجری طرح یا شرکت های خودروساز به شرط جایگزینی یک دستگاه خودروی جدید (موضوع طرح) با خودروی فرسوده با تأیید وزارت نفت قابل اجراست. طی سال ها گام های مؤثری در این مسیر برداشته شده که برخی از آنها عبارتند از: اخذ مصوبه شورای اقتصاد، اخذ مصوبه هیات مدیره شرکت ملی نفت ایران برای اجرای طرح و تفویض نیابت اجرای طرح به شرکت بهینه سازی مصرف سوخت، اخذ مصوبه کمیسیون مناقصات برای برگزاری فراخوان شناسایی و ارزیابی تولیدکنندگان قوای محرکه کم مصرف، نشر فراخوان به منظور شناسایی و ارزیابی تولیدکنندگان، دریافت مدارک از تولیدکنندگان و برگزاری کمیته فنی و بازرگانی برای بررسی مدارک دریافت شده. طراحی و تدوین رویه ها و گردش های کاری و فرایندهای اجرای طرح (تهیه و پیش نویس قرارداد، رویه های مالی، تهیه طرح اندازه گیری و صحه گذاری، شناسایی، ثبت نام و انعقاد قرارداد با سرمایه گذار عامل صرفه جویی و اجرای طرح (اسقاط و جایگزینی) و تدوین و نهایی سازی برنامه زمان بندی طرح از دیگر اقدام های انجام شده در دستیابی به اهداف طرح «تولید قوای محرکه کم مصرف در خودروهای داخلی و جایگزینی با خودروهای فرسوده» به شمار می رود. از دیگر اقدام های انجام شده می توان به تهیه و تایید پیش نویس قرارداد «پرداخت یارانه صرفه جویی سوخت برای اجرای طرح» بین شرکت بهینه سازی مصرف سوخت با شرکت سرمایه گذار عامل صرفه جویی، اخذ تاییدیه شرکت ملی نفت ایران روی ویرایش نهایی قراردادها (مدیریت امور مالی و مدیریت امور حقوقی و قراردادها)، تهیه و نهایی سازی طرح صحه گذاری و اندازه گیری، اخذ تأییدیه هیات مدیره شرکت برای انعقاد قرارداد 100 هزار دستگاه با شرکت تیوان 21/05/97، پیگیری تدوین انعقاد قرارداد اجرای طرح با شرکت تیوان و تهیه و تدوین شرح خدمات و گزارش توجیه فنی- اقتصادی برای انتخاب و انعقاد قرارداد مشاوره و نظارت با عامل سوم (مشاور مدیریت طرح MC) اشاره کرد.
صرفه جویی 328 میلیون دلاری
برآورد می شود با اجرای کامل این طرح طی 10 سال، حداقل میزان یک ميلياردلیتر در مصرف بنزین صرفه جویی شود و شاهد کاهش 371 هزار تن از انتشار گاز دی اکسید كربن خواهیم بود. همچنین ارزش صرفه جویی حاصل از اجراي طرح 328 میلیون دلار طی 5 سال برآورد می شود که این میزان طی 5 سال به سرمایه گذاران عامل صرفه جویی/ خودروسازان مطابق با مصوبه شورای اقتصاد پرداخت خواهد شد. ضمن آنکه میزان صرفه جویی در طول عمر مفید طرح (1396-1401) 4 میلیاردلیتر بنزین برآورده شده است. از دیگر برنامه های در نظر گرفته شده در طرح «تولید قوای محرکه کم مصرف در خودروهای داخلی و جایگزینی با خودروهای فرسوده» می توان به ارزش صرفه جویی در طول عمر مفید طرح 657 میلیون دلار (در نفت 55 دلار) و کاهش انتشار گازهای گلخانه ای در طول عمر مفید طرح 8.4 میلیون تن معادل کربن اشاره کرد.
تولید داخلی با نشان تجاری
برای خودروهای جدید نیز مشخصات فنی در نظر گرفته شده است، مانند اینکه خودروی سواری، تولید داخلی با نشان تجاری داخلی و حداکثر مصرف سوخت آن 5 لیتر در یکصد کیلومتر و استاندارد آلایندگی یورو 6 نیز برای آن در نظر گرفته شده باشد، ضمن آنکه خودرو کم مصرف و دارای سوخت بنزین باشد.
برای این طرح سیستم سوخت رسانی، گیربکس، سیستم فرمان، مشخصات فیزیکی، الزامات ایمنی و تجهیزات جانبی و مشخصات ظاهری در نظر گرفته شده که در آن مشخصات فنی خودروهای پیشنهادی باید پس از تأیید سازمان ملّی استاندارد ایران و سازمان حفاظت محیط زیست به تأیید نهایی وزارت نفت برسد.
مصرف 6 لیتر در هر 100 کیلومتر
کارشناسان انرژی بر این اعتقادند که سال های اخیر، مصرف سوخت بی رویه و آلودگی منتشر شده از خودروها از معضلات پیش روی صنعت خودروسازی به شمار می رود. براساس نتایج آزمون های 5 سال گذشته مراجع رسمی می توان گفت که متوسط مصرف سوخت خودروهای صفر کیلومتر تولید داخل برابر با 9 لیتر در هر 100کیلومتر است که این میزان در خودروهای روز دنیا که از فناوری های نوین کاهش مصرف سوخت و آلاینده ها استفاده می کنند، به طور متوسط برابر با 6 لیتر در هر 100 کیلومتر است.