آیا انقلاب نفت شیل ایالات متحده به پایان نزدیک شده است؟
جان هس، مدیرعامل شرکت آمریکایی هس 17 نوامبر (26 آبان ماه) در یک کنفرانس با موضوع سرمایه گذاری در میامی گفت: اوپک (سازمان کشورهای صادرکننده نفت) هدایت بازار نفت را به دست گرفته و به جایگاه خود بازگشته است. برای یک دهه در بازه زمانی سال های 2009 تا 2019، افزایش تولید نفت خام و دیگر مایعات گازی ایالات متحده آمریکا، دسترسی به این کالای راهبردی و قیمت آن را در سراسر جهان تغییر داد و دیگر تولیدکنندگان را به حاشیه راند.
بر اساس گزارش اداره اطلاعات انرژی آمریکا، تولید نفت خام و مایعات گازی ایالات متحده آمریکا از رقم 9 میلیون و 100 هزار بشکه سال 2009 با افزایش بیش از دو برابری به 19 میلیون و 500 هزار بشکه در سال 2019 رسیده است. گزارش چشم انداز انرژی کوتاه مدت اداره اطلاعات انرژی آمریکا در هشتم نوامبر (17 آبان ماه) نشان می دهد که تولید نفت خام و دیگر مایعات گازی ایالات متحده با نرخ رشد ترکیبی مرکب سالانه 7.9 درصد، پنج برابر سریعتر از رشد سالانه 1.6 درصدی مصرف جهانی نفت افزایش یافته است. افزایش تولید نفت و مایعات گازی ایالات متحده رشد تولید دیگر تولیدکنندگان جهان را کند کرد، به طوری که نرخ رشد ترکیبی تولید سالانه آنها 0.5 درصد بوده است. تولید نهایی نفت و مایعات گازی ایالات متحده (14 میلیون و 500 هزار بشکه در روز) حدود کل افزایش مصرف جهانی (روزانه 14 میلیون و 800 هزار بشکه) را در بازه زمانی سال های 2009 تا 2019 به خود اختصاص داد. تولیدکنندگان آمریکایی کل افزایش جهانی مصرف نفت را در سه سال از 10 سال در سال های 2014، 2018 و 2019 و حداقل دو سوم مصرف افزایشی را طی 6 سال (2011-2014 و 2018-2019) به خود اختصاص دادند. در نتیجه، تولیدکنندگان آمریکایی سهم خود را از تولید و مصرف جهانی از کمتر از 11 درصد در سال 2009 به بیش از 19 درصد در سال 2019 رساندند. با این حال، انتظار می رود که در سال 2022 میلادی، تولید نفت و مایعات گازی آمریکا تنها 700 هزار بشکه در روز بیشتر از سال 2019 (آخرین سال پیش از شیوع ویروس کرونا) باشد، با وجود اینکه قیمت ها در شرایط واقعی بسیار بالاتر از میانگین بلندمدت است، کندی قابل توجهی در رشد مشاهده می شود.
فناوری شکست هیدرولیک
در مفهومی محدود، انقلاب شیل به کاربرد گسترده روش های حفاری افقی و شکست هیدرولیک برای افزایش برداشت از ذخایر نفت و گاز شیل و دیگر سازندهای سنگی سخت اشاره دارد.
براساس گزارش اداره اطلاعات انرژی آمریکا، فناوری شکست هیدرولیک در مقیاس کوچک از دهه 1950 میلادی به کار گرفته شده بود و حفاری افقی در دهه 1980 پیشگام شد. اما این روش ها به طور فزاینده ای به صورت ترکیبی برای تقویت تولید استفاده شدند، که در برداشت از سازندهای غنی از گاز از سال 2005 تا 2006 آغاز شد و سپس در سازندهای نفت خیز از سال های 2008 تا 2009 به کار گرفته شد. هر دو روش از آن زمان بهبود یافته اند، ارتقای فناوری به حفاری عمیق تر، سریع تر با بخش های جانبی بیشتر و طولانی تر و در عین حال با پمپاژ فشار پیچیده تر برای شکستن سازندها با دقت بیشتر کمک می کنند.
فناوری شکست هیدرولیک همانطور که ترکیب حفاری افقی و شکست هیدرولیک به طور محاوره ای نامیده شد، از یک فناوری تجربی در مقیاس کوچک در سال 2009 آغاز شد و سیر تکاملی در پیش گرفت تا اینکه در سال 2019 به رویکردی غالب در زمینه برداشت از ذخایر شیل بدل شد.
فناوری انقلاب شیل به جریان اصلی تبدیل و به افزایش بلندمدت تولید منجر شده و در نتیجه دیگر آن ویژگی «انقلاب» را از دست داده است.
تحول صنعت
در مفهومی گسترده تر، انقلاب شیل توصیف گر تحول کلی در صنایع نفت و گاز خشکی ایالات متحده با رونقی فوق العاده در سرمایه گذاری، حفاری، پمپاژ فشار است.
گام نخست که بر برداشت از ذخایر گاز شیل متمرکز بود طی سال های 2005 تا 2008 میلادی تداوم داشت، در سال 2008 میلادی به دلیل بحران مالی جهانی و رکود متعاقب آن این انقلاب متوقف شد.
در گام دوم تمرکز بر نفت بود و در بازه زمانی سال های 2009 تا 2019 تداوم داشت و با رکود کوتاه مدت و بهبود بین اواخر سال 2014 و اوایل سال 2016 همراه بود. در مفهوم وسیع تر، انقلاب اکتشاف و تولید در ذخایر خشکی نفت و گاز، از جمله زنجیره تأمین در میدان های نفتی و جوامع خاص در آپالاشیا، داکوتای شمالی و جنوب غربی ایالات متحده را متحول کرد. مانند دیگر فناوری های نو، از جمله راه آهن و اینترنت، انقلاب شیل در مراحل اولیه شامل سرمایه گذاری بیش از حد، هزینه بالا و ضایعات بود که سرانجام بازده ضعیف را هم برای بسیاری از سهامداران در پی داشت. با این حال، برداشت از ذخایر شیل مانند دیگر فناوری ها سرانجام به مرحله ای بالغ تر و محافظه کارانه تر رسیده که به دلیل شوک آسیب زا به بازارهای جهانی نفت و گاز در طول دوران شیوع ویروس کرونا این روند تسریع شده است. در مرحله انقلاب، تولیدکنندگان نفت و گازشیل به دلیل پیشگامی و ابتکاری که داشتند بر رشد سریع، تضمین سرمایه گذاری بیشتر، افزایش سهم بازار و تغییر شگرف در صنایع نفت و گاز تمرکز کردند. در مرحله پس از انقلاب، شرکت های شیل متعهد شده اند که روی ادغام، حذف ظرفیت مازاد، اجتناب از تولید بیش از حد، مهار هزینه ها، افزایش حاشیه سود و بازگشت سرمایه به سهامداران متمرکز شوند. رهبران صنعت شیل آمریکا اکنون درباره راهبرد سرمایه گذاری و تولید خود با استفاده از زبانی تقریباً مشابه عربستان و دیگر اعضای گروه اوپک پلاس از صادرکنندگان عمده نفت صحبت می کنند.
پایان انقلاب؟
تولید نفت آمریکا حداقل روزانه 10 تا 11 میلیون بشکه بیشتر از رقمی است که بدون استفاده از روش حفاری افقی و بهره گیری از فناوری شکست هیدرولیک تولید می شد، اما به نظر می رسد که در مسیر کند شدن روند رشد قرار گرفته است. دولت جو بایدن،رئیس جمهوری آمریکا در سال 2022 میلادی تلاش کرد تولیدکنندگان داخلی نفت را به افزایش تولید ترغیب کند، اما در این زمینه موفقیت چندانی نداشت. از این نظر، وضع بازار نفت به شرایطی بازگشته است که بسیار شبیه به جهان پیش از سال 2009 است و به یک دهه اختلال عمیق پایان می دهد. انتظار می رود تولیدکنندگان شیل در آمریکا سهم بسیار کمتری از رشد جهانی در تولید و مصرف نفت طی چند سال آینده را به خود اختصاص دهند. اگر ثابت شود که این موضوع صحیح است، اوپک می تواند مانند پیش از سال 2009 میلادی از اثرگذاری اش در بازار به طور قابل توجهی استفاده کند.
جایگاه اوپک در بازار پابرجا خواهد ماند مگر اینکه حفاری افقی و شکست هیدرولیک در جغرافیایی دیگر، در آمریکا یا در سطح جهانی اعمال شود، یا فناوری تازه ای از راه برسد. در سمت مصرف، محتمل ترین اختلال، توسعه استفاده از خودروهای برقی است که ظرفیت کاهش قابل توجه تقاضای نفت را در میان مدت و بلندمدت دارد.
در سمت تولید، با توجه به عمر طولانی بیشتر نوآوری های فنی عمده، این اختلال احتمال دارد ناشی از استفاده از یک یا چند فناوری موجود، به طور جداگانه یا ترکیبی، به روش های نو یا در حوزه های تازه باشد.
تا آن زمان، اوپک و متحدانش در بازار حکمرانی خواهند کرد.
منبع: خبرگزاری رویترز
نگارنده :جان کمپ
مترجم: امیر دشتی