وزارت نفت همزمان با برنامه های توسعه ای پتروشیمی به دنبال رفع دغدغه خوراک مجتمع هاست
تامین خوراک پتروشیمی زیر چتر دولت
مشعل صنعت پتروشیمی امروز به یکی از موتورهای اصلی حرکت اقتصاد تبدیل شده است . این صنعت در کنار توسعه برنامه ها و پروژه های مهم و مگا پروژه هایی اثرگذار، نگاهی به تامین نیاز داخلی،حضور در بازارهای بین المللی و تامین ارز مورد نیاز دولت دارد. در عوض دولت نیز تلاش می کند تا نه تنها نیاز این صنعت به خوراک را برآورده سازد و در تابستان و زمستان، انواع خوراک مورد نیاز را به پتروشیمی ها برساند ،بلکه برنامه هایی برای ترکیبی شدن خوراک پتروشیمی ها در دستور کار دارد و این یک گام دیگر در جهت جلوگیری از خام فروشی است.
صنعت پتروشیمی، بازاری بزرگ و پرسود است، اما این بازار مهم و اقتصادی در داخل و خارج ، نیاز به حجم قابل توجهی خوراک دارد. موضوع تامین خوراک پتروشیمی ها همواره یکی از چالش های مهم این صنعت و دولت ها بوده است. توسعه همه جانبه صنعت پتروشیمی در چند دهه گذشته با اشکالات و محدودیت هایی همراه بوده و امروز و با توجه به شرایط کلی منابع و شرایط کلی بازارهای جهانی، عوارض و زمینه های این مشکلات به خوبی قابل مشاهده و بررسی است. امروز مدیریت بازار پتروشیمی در داخل و خارج، پیگیری پروژه های جدید و تامین خوراک بازار مصرف داخلی و خارجی از اهمیت زیادی برخوردار است.
نگاه حمایتی وزارت نفت به تامین خوراک
نگاهی به میزان خوراک مصرفی در صنعت پتروشیمی نشان می دهد که مجموع گازی که به عنوان خوراک و سوخت در اختیار صنعت پتروشیمی قرار می گیرد، بیش از 8.7 درصد مصرف روزانه کشور،معادل روزانه 62.5 میلیون مترمکعب است که از این میزان 43 درصد به عنوان خوراک و 57 درصد به عنوان سوخت مورد استفاده قرار می گیرد. همچنین طبق برآوردها با توجه به مجتمع های در حال ساخت، گاز مورد نیاز پتروشیمی ها در سال 1404 در حدود 153 میلیون مترمکعب در روز خواهد بود و با بهره برداری از طرح های جدید، این نیاز در سال 1405 روزانه به 163 میلیون مترمکعب خواهد رسید.
سهم پتروشیمی ها از گازطبیعی، اتان، پروپان، بوتان، میعانات و نفتا به عنوان اصلی ترین انواع خوراک برای مجتمع های پتروشیمی قابل توجه است و هر سال به میزان آنها افزوده می شود. شکل ایده آلی که صنعت پتروشیمی برای توسعه متوازن و پایدار خود پیش بینی کرده، دسترسی به انواع خوراک مایع و گاز است، اما با وجود منابع غنی نفت و گاز در کشور، بهتر است به جای خام فروشی یا سوختن بخش زیادی از گاز تولیدی در بخش صنعتی و خانگی، این سهم در صنعت پتروشیمی تبدیل به ارزش افزوده شود.
جواد اوجی، وزیر نفت به عنوان نماینده دولت بارها بر موضوع قیمت خوراک و تلاش برای رفع چالش ها در این بخش تاکید کرده است. او با بیان اینکه دسترسی به خوراک، بازار، مقدار سرمایه گذاری پایین و نرخ بازگشت سرمایه بالا بهترین زمینه را برای تکمیل و توسعه زنجیره ارزش فراهم می کند، تصریح کرد: سرمایه گذاری در این بخش ریسک کم و بازدهی بالا دارد. صنعت پتروشیمی باید وارد زنجیره پایین دستی شود تا هم از چتر حمایتی وزارت نفت وهم از تخفیف خوراک مصوب مجلس شورای اسلامی بهره مند شود.
وزیر نفت با اشاره به اینکه ما در هر صورت تصمیم داریم شهرک ها و پارک های پایین دستی پتروشیمی را برای تکمیل زنجیره ارزش پتروشیمی احداث کنیم و می طلبد همه فعالان حوزه صنعت پتروشیمی هم مشارکت کنند، بیان کرد: نرخ بازگشت سرمایه در این صنعت بسیار بالاست. این پرسش مهم وجود دارد که چرا وارد زنجیره ارزش متانول و pp نشده اید؟
اوجی افزود: نرخ خوراک پتروشیمی ها در قانون بودجه سال ۱۴۰۱ نرخ گاز صادراتی گذاشته شده که ما در شورای هماهنگی اقتصادی و دیگر مراجع تصمیم گیری، تلاش زیادی برای اصلاح آن کردیم تا پتروشیمی ها دچار مشکل نشوند. وی با بیان اینکه منابع کلانی را که از صنعت پتروشیمی به دست می آورید، در همین صنعت سرمایه گذاری کنید، اظهار کرد: در واقع پتروشیمی ها می توانند مانند کاری که ما با بعضی هلدینگ های صنعتی انجام داده ایم، برای توسعه میدان ها و تولید گاز سرمایه گذاری کنند و از گاز تولید شده استفاده کنند. مرتضی شاهمیرزایی، مدیرعامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی نیز بارها بر موضوع تامین خوراک پتروشیمی ها تاکید و کرده و اطمینان داده است که این موضوع به عنوان یکی از مهم ترین برنامه های وزارت نفت دنبال می شود. او چندی قبل هم از تعامل و همکاری شرکت ملی نفت ایران و شرکت ملی گاز ایران به منظور رفع چالش های تأمین خوراک پتروشیمی ها خبر داده بود.
او در نشست مشترک با پتروشیمی ها و هلدینگ های بزرگ مستقر در مناطق عسلویه ، کنگان، دیر و سیراف گفت: با توجه به زیرساخت های مطلوب طرح های پتروشیمی در منطقه عسلویه و دسترسی به خوراک مورد نیاز در این منطقه، اجرای به موقع این طرح ها می تواند ضمن ایجاد ارزش افزوده مطلوب، در تحقق تکمیل زنجیره ارزش و توسعه صنعت پتروشیمی نیز بسیار تأثیرگذار باشد.
معاون وزیر نفت تصریح کرد: با همکاری شرکت ملی نفت ایران، شرکت ملی گاز ایران و دیگر متولیان تلاش خواهیم کرد مشکلات و چالش ها، به ویژه در زمینه تأمین خوراک و اخذ موافقت های زیست محیطی و مسائل گمرگی در سطح منطقه در کمترین زمان ممکن حل شود.
او تاکید دارد که با توجه به ذخایر نفت و گاز در کشور، می توان خوراک مورد نیاز صنعت پتروشیمی ایران را در دهه های پیش رو تضمین و تأمین کرد که این موضوع ضمانتی برای حضور سرمایه گذاران در طرح های توسعه ای است.
پیشی گرفتن سهم پروژه های خوراک ترکیبی
حرکت به سمت خوراک ترکیبی، یکی از راهکارهای مهم و کاربردی برای صنعت پتروشیمی است. صنعت پتروشیمی به این نتیجه رسیده است که اجرای طرح های خوراک ترکیبی، سودآوری طرح های خوراک مایع را به مقدار خیره کننده ای افزایش می دهد. همچنین مهم ترین مزیت استفاده از این خوراک ها در طرح های جدید، ایجاد تنوع در سبد تولید محصولات، افزایش تاب آوری، تکمیل زنجیره های ارزش و جلوگیری از توسعه نامتوازن صنعت پتروشیمی است.حالا دیگر سال هاست مهم ترین مؤلفه توسعه صنعت پتروشیمی، در اختیار داشتن سبد متنوع و مطمئنی از انواع خوراک های مایع و گاز است و تا زمانی که خوراک کافی و پایدار وجود نداشته باشد، توسعه ای در صنعت پتروشیمی اتفاق نخواهد افتاد. موضوع تنوع خوراک پتروشيمي ها، توجه به زنجيره ارزش محصولات پتروشيمي و توسعه صنايع پايين دستي از موارد مهمي بوده اند که در دستور کار صنعت پتروشيمي قرار دارد و ميزان خوراک مصرفي فعلي و برنامه آينده اين صنعت هدف آينده را نشان مي دهد. باید توجه داشت که دسترسي به خوراک هاي متنوع، مهم ترين مزيت ايران براي توسعه صنعت پتروشيمي است و پیگیری این موضوع در کنار اجرای پروژه های مهم و تاثیرگذار پروپيلن و طرح هاي پيشران ، صنعت پتروشیمی را وارد فاز جدیدی از توسعه می کند. به این معنا که پیگیری و اجرای چند مولفه مهم و همزمان شامل تنوع خوراک ، توسعه پایین دست و تکمیل زنجیره ارزش باعث می شود تا صنعت پتروشیمی خود را در موقعیتی مستقل و فرا منطقه ای ببیند. پتروشیمی ها به عنوان مجموعه هایی خصوصی و مستقل از دولت فارغ از توان مالی و فنی، انگیزه بیشتری برای تامین خوراک مجتمع های خود به قیمت مشارکت در پروژه های دیگر را دارند . امروز شاهد هستیم که بسیاری از هلدینگ ها و پتروشیمی های بزرگ همچون خلیج فارس برای تامین خوراک مجتمع های داخلی خود، اقدام به سرمایه گذاری روی پروژه های مهمی همچون جمع آوری گازهای همراه کرده است. در عین حال مگا پروژه های بزرگی همچون هرمز در عسلویه و الماس در ماهشهر با توجه به همین الزامات خوراک ترکیبی برنامه ریزی شده اند. به این ترتیب اینکه پتروشیمی ها خودشان تامین کننده خوراک مورد نیاز خودشان باشند، یک راهبرد و حرکت موثر در جهت تقویت داخلی است و وزارت نفت در دولت سیزدهم با تاکید بر این برنامه ریزی تلاش می کند با صنعت پتروشیمی و برنامه های اثرگذار آن همراهی کند. علاوه بر این پروژه ها،طرح هایی همچون «ویستا انرژی ارغوان در عسلویه »و «طرح الفین آروماتیک شرکت نفت و گاز آریا» از دیگر پروژه های خوراک ترکیبی هستند و این امید را بیشتر می کنند که صنعت پرسود پتروشیمی برای آینده خود، کمبود خوراک نخواهد داشت.