اینجا پازنان است؛ قلب صادرات نفت ایران
پا به پای هم در تلاش
علی مراد کاظمپور پازنان، از تاسیسات شركت بهره برداری نفت و گاز گچساران است که به عنوان یکی از شرکت های زیرمجموعه شرکت ملی مناطق نفتخیزجنوب و بزرگ ترین شركت تابع شركت ملی نفت ایران با ۴۵ میدان و ۶۵ مخزن هیدروكربوری بزرگ و كوچك در گستره ای افزون بر ٧٠ هزار كیلومتر مربع از استان بوشهر تا شمال خوزستان حدود ۸۰ درصد نفت خام و ۱۶ درصد گاز كشور را تولید می كند.
قرار گرفتن تأسيسات شرکت بهره برداری نفت و گاز گچساران درچهار استان کهگيلويه و بوير احمد، خوزستان، بوشهر و فارس، از ويژگی های اين شرکت است که در کنار قرارگرفتن تلمبه خانه عظيم گوره و چند راهه نفت خام صادراتی کشور در حوزه عمليات اين شرکت گچساران را به قلب صادرات نفت خام کشور تبديل کرده است.
نفت گچساران وچند شرکت مهم ديگر با خط لوله به تلمبه خانه گوره منتقل می شود و با افزايش فشار در نهايت به سمت پايانه خارگ جهت صادرات هدايت می شود که راهبری تمام اين مراحل، تعمير و نگهداری اين تأسيسات به عهده کارکنان تلاشگر شرکت بهره برداری نفت و گاز گچساران است. نوشته پیش رو، نگاهی اجمالی دارد به فعالیت های سخت کوشانه دراین مرکزاقتصادی جنوب کشور برای داشتن ایرانی آباد.
آفتاب خوزستان وهرم گرمای آن به ویژه درتابستان ها، پوست بربدن تفتیده می سازد، اما با فاصله گرفتن از فصل گرما، آفتاب و گرمایش، دیگر آزار دهنده نیست و می تواند لذت بخش هم باشد؛ گچساران نیز که بخشی ازخوزستان است، ازاین قاعده مستثنی نیست.
مقصد تاسیسات نفتی پازنان است؛ تاسیساتی که درآن جنب وجوشی بیصدا درجریان است با این هدف که شاید بتوان تنها بخش کوچکی ازسختی کاربزرگ مردانی را که به زعمی درخط اول اقتصاد کشور فعالیت و پیشرانی می کنند، به رشته تحریر در آورد. با گذر ازپل زهره در 60 کیلومتری گچساران، تاسیسات NGL900 پازنان هویدا می شود. با توجه به فشارگازی که در این تاسیسات وجود دارد، شاید تعبیر بمب ساعتی، آن هم بدون عقربه تنظیم، برایش بیراه نباشد. اما هرچه هست، اینجا پازنان است با فعالیتی اقتصادی برای کشور.
تعداد تأسيسات شركت گچساران تا قبل از پيروزي شكوهمند انقلاب اسلامي 9 واحد بهره برداري، 2 واحد نمكزدايي، 1 مجتمع گاز و گاز مايع و تعداد چاه هاي حفاري شده 235 حلقه بوده است. در حال حاضر شركت بهره برداري نفت وگاز گچساران مسئوليت توليد صيانت شده از 17 ميدان نفتي را با استفاده از 792 حلقه چاه، 11 واحد بهره برداري، 7 واحد نمكزدايي(2 واحد درحال احداث)، 12 ايستگاه تقويت فشار و تزريق گاز، 3 مجتمع پالايشگاهي گاز و گازمايع شامل پالايشگاه گاز و گاز مايع-900 پازنان-2 و پالايشگاه هاي گاز و گاز مايع-1200 گچساران و 1300 سيامكان، سيستم توليد و تزريق گاز پازنان/گچساران، سيستم انتقال گاز خط لوله 42 اينچ آغار/ دالان مشتمل بر 12 ايستگاه شيرخانه و لخته گير مايع بين راهي، 8 آزمايشگاه شيميایي، 6 واحد آبرساني، 79 مجموعه تفكيك گر سرچاهي و 27 مجموعه تفكيك و تقويت فشار سرچاهي (106 مجموعه)، 3 ايستگاه برق و حدود 7000 كيلومتر خط لوله 4 تا 52 اينچ را به عهده دارد.
گاز با کسی شوخی ندارد
وقتی اطلاعات بیشتری از تاسیسات پازنان کسب کنیم، متوجه می شویم گاز با هیچکس شوخی ندارد و هر لحظه امکان خطر وجود دارد. درشرکت ملی مناطق نفتخیز جنوب، کارخانه گاز وگازمایع 900 واقع در 60 کیلومتری جنوب غربی گچساران درمنطقه پازنان در سال1356 با هدف تولید گاز سبک، نفتای سبک و سنگین، گازمایع، گازوئیل و نفت سفید احداث، اما در سال 1360 راه اندازی شد. این کارخانه در میان کارخانه های گاز و گازمایع موجود در مناطق نفتخیز جنوب با توجه به فشارعملیاتی بالا منحصر به فرد و دارای فناوری پیچیده و سیستم کنترل آب زدایی با مواد جامد است؛ توربین انبساطی موجود در این کارخانه با فناوری جدید بازسازی شده و در مدار عملیات قرار گرفته است.
به سراغ رئیس کارخانه می رویم تا پای صحبت های او بنشینیم.محمد محسنی که خود تجربه ریاست اداره ایمنی و آتش نشانی نفت گچساران را دارد، در منطقه ای حساس و ویژه مشغول کار است. از او در خصوص وظایف این کارخانه سوال می کنم که در پاسخ می گوید: گاز و مایعات گازی ارسالی از 15 حلقه چاه گنبدی واقع در منطقه پازنان 2 به عنوان خوراک کارخانه گاز و گازمایع 900 استفاده می شود؛ گاز غنی ورودی وارد چهار واحد فرآورش گازی 100، 200، 300 و 400 می شود؛ پس از آبزدایی و جداسازی مایعات گازی، گاز وارد توربین انبساطی و بعد از افت فشار مقدار زیادی مایعات سرد تولید می شود که به سیستم مایع ارسال، سپس گاز سبک با توربوکمپرسورها فشار افزایی شده و به منظور خوراک پالایشگاه بیدبلند خلیج فارس ارسال می شود.
مایعات گازی ارسالی ازمنطقه تفکیک و مایعات سرد تولیدی کارخانه نیز وارد سیستم پالایشگاهی مایع شده که پس از فرآورش بستگی به نیاز محصولات، می توان نفتای سبک، نفتای سنگین، گازمایع، نفت سفید و گازوئیل تولید کرد؛ درحال حاضر سیستم فرآورشی کارخانه با تولید نفتای سبک برای تامین خوراک پتروشیمی بوعلی سینا در مدار عملیاتی قرار دارد.
عشق به کار
محسنی ادامه می دهد: بیدبلند تمام گاز پازنان را دریافت می کند و گازسبک را به خط سراسری کشور می دهد و این ویژگی خاص کارخانه NGL900 پازنان است. رئیس کارخانه NGL900 پازنان با تشریح کار دراین منطقه افزود: شرایط این کارخانه ویژه است؛ از حجم بالای کار تا فشار بالا 170 بار نسبت به دیگر کارخانه ها در کنارعشق و همدلی مجموعه کارکنان از ویژگی های خاص در این تاسیسات است.
وی می گوید: با اینکه کارکنان می دانند در چه مجموعه پرخطری مشغول کارهستند، اما خاک پازنان گیرایی خاصی دارد وحجم کار کارکنان راپخته کرده است و هیچ گونه تنش و حاشیه ای در کارنیست و اینجا را خانه خود می دانند؛ به گونه ای که برخی مواقع منتظر نمی مانند و ازجیب خودشان هم برای تعمیر هزینه می کنند که این همان عشق به کاراست.
سرپرست کارخانه NGL900 پازنان با اشاره به نقش ویژه این تاسیسات در کشور می گوید: امروز افتخار ما این است در این مجموعه در سخت ترین شرایط تحریم لحظه ای نگذاشتیم کار متوقف شود واین نشان از اراده همه نیروهای عملیاتی دراین منطقه است.
وی توضیح می دهد: در منطقه پازنان واحد تفکیک؛ تقویت فشار، بهره برداری و تعمیرات هم وجود دارد که همه واحدها پا به پای هم شبانه روز در تلاش هستند . نقش کلیدی NGL تامین گاز که خوراک اصلی پالایشگاه است که با تأمین روزانه مقدار ۷۰۰ میلیون فوت مکعب از خوراک پالایشگاه بید بلند، نقش ویژه ای در زنجیره تولید و خلق ثروت برای میهن اسلامی مان دارد.
کارکنان تاسیسات نفتی پازنان و دیگر کارکنان درمجموعه های مختلف، همگی درهمدلی با یکدیگر درمسیری گام برمی دارند که هیچ وقفه ای درهیچ یک ازبخش های صنعت نفت رخ ندهد و نتیجه این تلاش ها درکام مردم شیرین جلوه کند.