رئيس اچ اس اي منطقه لرستان در گفت و گو با «مشعل»:
مصداق صنعت سبز باشيم
فعاليت خود را در حوزه محيط زيست از چه سالي آغاز کرديد؟
من همواره در تمام دوران زندگي ام، عاشقانه دوستدار محيط زيست بوده ام و طبيعي است که با چنين نگاهي، به دنبال فرصتي باشم تا در اين حوزه انجام وظيفه کنم که توفيق حاصل شد و از سال 88 تاکنون در حوزه اچ اس اي و محيط زيست خطوط لوله و مخابرات نفت منطقه لرستان خدمت مي کنم.
عملکرد خودتان را در اين سال ها مثبت ارزيابي مي کنيد؟
ما در اين مجموعه تلاش کرديم در کنار چرخه عظيم انتقال نفت کشور، محيط زيست را که موهبت و لطف عظيم الهي است، پاک نگه داريم. به لطف خداوند، آمارها هم نشان مي دهد که توانسته ايم سهم کوچکي در حفظ محيط زيست سرزمين مان داشته باشيم.
توانسته ايد ارتباط و تعامل مناسبي با اداره حفاظت محيط زيست برقرار کنيد؟
در سال هاي گذشته، به دليل همکاري سازنده اي که با اداره کل حفاظت محيط زيست استان برقرار کرديم و مشورت هايي که با کارشناسان اين اداره کل در حوزه هاي مختلف و آناليز خروجي اندازه گيري ها داشته ايم، توانسته ايم نتيجه مناسبي در حوزه محيط زيست منطقه لرستان به دست آوريم.
اين نتايج چه بوده؟
با همکاري همه کارکنان، بويژه مدير منطقه لرستان، اين منطقه در سال 1393 با کسب 7 تنديس سيمين و 7 لوح تقدير، رتبه نخست واحدهاي خدماتي سبز کشور را به دست آورد و در سال هاي 95 و 96 نيز 5 تنديس سيمين و 6 لوح تقدير را به خود اختصاص داد.
چه مسيري را براي رسيدن به اين موفقيت ها طي کرده ايد؟
اقدام هاي زيست محيطي اين منطقه از سال 1390 با اندازه گيري آلاينده هاي زيست محيطي همه مراکز انتقال نفت و تاسيسات منطقه در قالب طرح خود اظهاري تغيير پيدا کرده و نقاط بهبود شناسايي شده حاصل از اين اندازه گيري ها، با تعامل اداره کل حفاظت محيط زيست و استفاده از راهکارهاي کارشناسي، به نقاط قوت تبديل شده است.
يکي از مواردي که در حوزه کاري شما همواره درباره آن بحث مي شود، آلودگي هاي ناشي از سوخت توربين هاي مراکز انتقال نفت است. در اين خصوص چه اقدامي انجام داده ايد؟
در حوزه جلوگيري از آلودگي هوا اقدام هاي موثري انجام شده که از آن جمله مي توان به گاز سوز کردن توربين هاي مراکز، انجام تعميرات اساسي توربين ها، ديزل پمپ ها، ساخت و نصب دو دستگاه توربين گازي سولار در مرکز انتقال نفت شهداي تنگ فني با سوخت گاز و از سرويس خارج کردن مرکز انتقال نفت شهيد عادلي(افرينه) که توربين هاي آن با سوخت مايع کار مي کردند، اشاره کرد.
آيا نوسازي خطوط لوله فرسوده که ممکن است آلودگي هاي زيست محيطي به همراه داشته باشد، در دستور کار منطقه قرار دارد؟
بله، تعويض و نوسازي کامل خط 16 اينچ فرآورده بين مراکز انتقال نفت سبزآب خوزستان و تنگ فني و تبديل آن به خط 20 اينچ، از رده خارج کردن خط 20 اينچ فرآورده بين تنگ فني و پل باباحسين و جايگزيني خط 26 اينچ به جاي آن، نوسازي خطوط انتقال نفت خام، ساخت و بهره برداري از تلمبه خانه فرآورده در مرکز انتقال نفت شهيد سيفي(آسار) و تعويض خطوط انتقال نفت خام در بستر رودخانه سيمره و ساير رودخانه هاي حوزه استحفاظي منطقه لرستان، همگي از اقدام هايي است که با هدف ارتقاي ضريب ايمني اين خطوط و جلوگيري از آلودگي هاي زيست محيطي از جمله آب و خاک انجام شده است.
و سخن پاياني
ما در منطقه لرستان، با احداث حوضچه هاي تبخير در خروجي حوضچه هاي OWS، مجهز کردن مراکز به پکيج تصفيه فاضلاب بهداشتي، اجراي دقيق مديريت پسماند و نگهداري پسماندهاي حاصل از پيگراني خطوط و لايروبي مخازن در بشکه هاي پلاستيکي، مديريت پسماندهاي پزشکي مراکز و ارسال آنها به بيمارستان تامين اجتماعي خرم آباد و همچنين مديريت پسماندهاي عادي و ارسال آنها به شهرداري هاي تابعه از سوي پيمانکاران، تلاش کرده ايم مصداق بارز صنعت سبز و پويا باشيم که اميدوارم در راه رسيدن به اهدافمان، موفق عمل کرده باشيم.
شرکت خطوط لوله و مخابرات نفت منطقه فارس
محيط زيست، سرمايه مشترک نسل هاي امروز و فرداست
وحيد هاشمي منطقه فارس، يکي از مناطق 12 گانه شرکت خطوط لوله و مخابرات نفت ايران است که در دو بخش انتقال نفت و مخابرات فعاليت مي کند. مرکز اين منطقه در شهر شيراز واقع شده و وظيفه برنامه ريزي، کنترل و اجراي عمليات و پشتيباني از مراکز انتقال نفت، مسيرخط و ايستگاه هاي مخابراتي اين منطقه را به عهده دارد. جمعي از همكاران شرکت خطوط لوله و مخابرات نفت منطقه فارس به منظور حفاظت از محيط زيست و بهره برداري معقولانه و منصفانه از منابع براي دستيابي به آينده اي پايدار که به موجب آن حقوق نسل هاي آينده تضمين شود، در اقدامي خودجوش به پاكسازي محيط زيست پرداختند و همسو با اهداف مسئوليت هاي اجتماعي شرکت، مسيري به طول 5 کيلومتر در محدوده گردنه شول در حريم خط گچساران - شيراز را که محور عبور و مرور گردشگران زيادي است، از وجود زباله ها پاکسازي کردند.
شاپور عباسي، معاون عملياتي منطقه فارس که به همراه ديگر همکاران براي پاکسازي محيط زيست در منطقه حضور داشت، مي گويد: «محيط زيست، نعمتي است که خداوند به بشريت عطا فرموده و ما به عنوان مخلوق خداوند، بايد قدردان اين نعمت الهي باشيم و مي دانيم که محيط زيست، تنها به نسل فعلي متعلق نيست؛ بلکه به نسل هاي بعد هم تعلق دارد. اين سرمايه مشترک نسل هاي امروز و فرداي ماست. بنابراين حفظ و پاکسازي محيط زيست، همسو با اهداف scr (مسئوليت اجتماعي) در نفت است که ما بايد در حفظ و نگهداري آن کوشا باشيم.»
او در ادامه صحبت هايش مي گويد: «قطعا اولويت ما در اين زمينه مسافراني هستند که اين مسير را بارها طي کرده اند و بعد از پاکسازي منطقه مي بينند که تغييري در چهره محيط زيست ايجاد شده است. اين کار تاثير فرهنگي خوبي دارد؛ زيرا به اين ترتيب آنها متوجه مي شوند که محيط زيست متعلق به خودشان است و بايد آن را به عنوان حريم خصوصي خودشان در نظر بگيرند و براي پاکسازي و نظافت آن تلاش کنند.»
بهرام علي دوست، رئيس امور اداري منطقه فارس هم در اين زمينه مي گويد: «هدف ما، پاکسازي محيط زيست است و بايد اين فرهنگ را نهادينه کنيم و همه در حفظ محيط زيست کوشا باشيم.» اميد انصاري، ديگر کارمند منطقه فارس مي گويد: «امروز ما آمده ايم تا با طبيعت آشتي کنيم و اين پيام را به دوستان و هموطنان مان بدهيم که مي توانيم طبيعتي سالم و پاک داشته باشيم و براي بقاي زندگي مان به نسل هاي بعدي انتقال دهيم. اين پاکسازي، قطعا تاثيرگذار خواهد بود و انتظار داريم اگر کسي قصد بيرون رفتن و تفريح در طبيعت را دارد، با به همراه داشتن يک کيسه، زباله هاي خود را درون آن بيندازد. اين يک نوع فرهنگ سازي است و مي توانيم با ديد بهتري به طبيعت نگاه کنيم.» حيدري، رئيس اداره محيط زيست شهرستان شيراز نيز درباره برنامه هاي خود مي گويد: « برنامه هاي پاکسازي طبيعت به صورت هفتگي و ماهانه و با حضور 100 شرکت کننده در حال برگزاري است و اين کار به شکل منظم و منسجم انجام مي شود و براي اولين بار است که در جمع کارکنان شرکت خطوط لوله و مخابرات نفت منطقه فارس حضور داريم.» در همين زمينه و به منظور ترويج فرهنگ حفاظت از محيط زيست و تشويق مردم به رعايت نظافت و رها نکردن زباله در طبيعت، ميزان قابل توجهي از زباله هاي رها شده در مسير شيراز - سپيدان جمع آوري شد که با هماهنگي شهرداري شيراز به سايت بازيافت تحويل داده شد.
روش کانال پلاسما به علت قابليت انتقال و استفاده بهينه از انرژي مصرفي، پيشرفت عمده اي در عمليات حفاري دارد و چون در فرآيند کانال پلاسما، سوراخ ايجاد شده کوچک و به قطر يک يا دو اينچ است، خرابي و ريزش در بستر دريا در مقايسه با حفاري سنتي، بسيار کمتر است.
حفاري و بهره برداري در آبهاي عميق با استفاده از فناوري ABS
تاکنون حفاري در آبهاي عميق از طريق سکوهاي نيمه شناور و کشتي هاي حفاري و با استفاده از رايزرهاي با فشار کاري پايين و فوران گيرهاي زيردريايي که در سرتاسر عمق آب قرار مي گرفتند، انجام شده است. افزايش عمق آب، باعث بالاتر رفتن طول و وزن رايزرها مي شود که باري سنگين روي سکوهاي حفاري است. يکي از رويکردهاي اخير صنايع حفاري، به کار بردن فوران گيرهاي سطحي براي اعماق زياد است که نتيجه آن استفاده از رايزرهاي با قطر کمتر و در نهايت نياز به کشش کمتر از روي سکو براي اعمال کردن به رايزرهاست. هر دو روش استفاده از فوران گيرهاي سطحي و زيردريايي، به لحاظ محدوديت هاي عملياتي و بازده کاري، طرفداران و منتقدان خاص خود را دارد. از اين رو با توجه به آنچه گفته شد، سيستم ABS به گونه اي که عاري از کمبودها و مشکلات دو سيستم قبلي بوده و به لحاظ اقتصادي داراي توجيه باشد، محاسبه و طراحي شده است. ABS حتي قابليت استفاده در سکوهاي نيمه شناور نسل دوم و سوم و کشتي هاي حفاري کوچک تر را دارد. با استفاده از اين فناوري مي توان از رايزرهاي با فشار کاري پايين و فوران گيرهاي زيردريايي استفاده کرد. با اين تفاوت که ديگر نيازي به راندن آنها تا بستر دريا نيست و مي توان فوران گيرها را روي سيستم ABS نصب کرد، در صورت وجود شرايط جوي نامساعد، مي توان با جدا کردن رايزرها و باقي گذاشتن فوران گيرها روي سيستم ABS براي کنترل فوران و ايمن کردن چاه اقدام کرد.
شکل 4- نماي کلي از سيستم ABS
مزاياي استفاده از ABS
1- استفاده از ABS در حفاري آبهاي عميق به طور قابل ملاحظه اي، باعث افزايش بازده عمليات حفاري مي شود که دليل آن، نياز نداشتن به راندن فوران گيرها و رايزرهاي حفاري تا بستر دريا و صرفاً تا عمق 300 متري است که اين امر در آبهاي عميق نمود بيشتري پيدا مي کند.
2- سيستم ABS قابليت استفاده در سکوهاي نسل دوم و سوم با سيستم لنگراندازي ساده تر را دارد که در مقايسه با سکوهاي پيشرفته، داراي نرخ روزانه کمتري (تا حدود 30 درصد) است.
3- براي انجام عمليات تکميلي و تعمير چاه ها مي توان از سکوهاي با نرخ روزانه کمتر استفاده کرد که اين کار باعث کاهش هزينه هاي عملياتي تا حد انجام عمليات در مناطق کم عمق مي شود.
4- رايزرهاي با طول و تعداد کم براحتي از ABS جدا مي شوند، همچنين فرآيند کنترل فوران چاه مانند ساير روش هاي متداول به دليل قرار گرفتن فوران گيرها در عمق کم قابل انجام است. 5- استفاده از ABS، خطر خالي شدن حجم گل حفاري درون رايزرها را به داخل دريا بخصوص در شرايط ناآرام جوي به طور قابل ملاحظه اي کاهش مي دهد.
شکل5 - مدل تحليلي سيستم ABS به همراه رايزرها و متعلقات مربوطه