روايتي از مراکز انتقال نفت مارون- اصفهان
پشتکار کارکنان تداوم غرش توربين ها
سَوّيا رضايي در انتقال نفت خام و فرآورده هاي نفتي کشور، افراد زيادي نقش دارند؛ کساني که از جنوبي ترين تا شمالي ترين نقطه کشور براي انتقال ايمن و پايدار اين طلاي سياه و فرآورده هايش تلاش مي کنند. در عمليات و تعمير دستگاه ها، روز و شب معنا ندارد. گاهي کارکنان بيش از 72 ساعت به صورت مداوم روي توربين ها يا قسمت هاي مختلف مسير خطوط لوله و مراکز انتقال نفت فعاليت مي کنند. شرکت خطوط لوله و مخابرات نفت ايران با 12 منطقه عملياتي، کار انتقال ايمن و پايدار نفت خام و فرآورده هاي نفتي را در گستره جغرافيايي کشور از طريق خطوط لوله و با پشتيباني شبکه گسترده مخابرات صنعتي برعهده دارد که سهم منطقه اصفهان با در اختيار داشتن خط لوله مهم و راهبردي مارون تا اصفهان، 8 مرکز انتقال نفت و تاسيسات انتهايي و بيش از 800 کيلومتر خطوط مختلف انتقال نفت خام و فرآورده نفتي (بالغ بر 20 درصد کل کشور) است. طي 40 دهه فعاليت بي وقفه شرکت خطوط لوله و مخابرات نفت منطقه اصفهان و با تغيير شرايط و تحريم برخي قطعات، متخصصان اين منطقه توانسته اند با خلاقيت و نوآوري، خلأ شرکت هاي خارجي در تعمير و تعويض قطعات توربين ها و ديگر بخش هاي مراکز انتقال نفت را پر کنند، به طوري که امروزه مي توان گفت تعميرات اساسي در اين منطقه بومي سازي شده و متکي بر دانش و تجربه افراد توانمند و ذي صلاح است. گذر زمان و اجراي پروژه هاي مشابه، علاوه بر افزودن دانش و تجربه، به يافتن راه هاي کوتاه تر و صرفه جويي در هزينه و زمان نيز منجر شده است، به گونه اي که تعميرات اساسي توربين ها، با بهره گيري حداکثري از توان نيروي انساني داخل و استفاده از حداقل قطعات يدکي، امکانپذير شده است. از ابتداي سال جاري تاکنون، تعميرات اساسي 4 دستگاه توربين سولزر (ساخت شرکت Turbomachinery Man سوئيس) در مراکز انتقال نفت شماره 2، 3، 4 و 6 مارون – اصفهان با استفاده از دانش فني و کار تيمي متخصصان واحدهاي مختلف مکانيک، برق، ابزار دقيق، بازرسي فني و... انجام شده است. تعميرات اساسي بر پايه ساعت کارکرد توربين انجام مي شود که واحد برنامه ريزي تعميرات در موعد مورد نظر، به واحدهاي مربوطه اعلام مي کند و پس از طي مراحل مختلف، صدور مجوز لازم و تامين قطعات مورد نياز، توربين از مدار بهره برداري خارج مي شود و در اختيار واحدهاي تعميرات قرار مي گيرد.
زمان بندي تعميرات اساسي از سوي واحد مکانيک و بر اساس ساعت کارکرد توربين تعيين مي شود. با تشکيل جلسه هماهنگي واحد، يکي از کارشناسان ارشد به عنوان مسئول پروژه تعميرات اساسي تعيين و تيم تعميراتي با حضور کارشناسان و تکنسين هاي متخصص و داراي تجربه مشخص مي شود. در اين نوع تعميرات، قطعات توربين باز شده و مورد بازرسي قرار مي گيرند و قسمت هايي که سازنده قطعات توصيه کرده و غالبا قطعات داغ توربين هستند، تعويض مي شوند تا دستگاه با ضريب اطمينان بالاتر به کار خود ادامه دهد. اين تيم تعميراتي که عمدتاً نيروهاي جوان هستند، با استفاده از تجربيات و اطلاعات فني نيروهاي قديمي، وظيفه خود را انجام مي دهند. در حاشيه پروژه تعميرات اساسي توربين سولزر شماره (يک) مرکز انتقال نفت شهيد جبار زارع گندمکار (واقع در ارتفاعات استان چهارمحال و بختياري) به ديدار تيم هاي تعميراتي رفتيم. اين تعميرات در اوج سرماي زمستان و در مرتفع ترين مرکز انتقال نفت مسير خط لوله نفت خام مارون تا اصفهان و طي يک ماه صورت گرفت که در زمان اجراي پروژه، سرماي شديد هوا و بارش برف (طي دو مرحله) باعث کندي کار شد؛ اما با همت مضاعف کارکنان، طي روزهاي بعد و افزايش ساعات کاري تا پاسي از شب، کار جلوتر از برنامه زمان بندي، روند خود را طي کرد و قبل از سر رسيد زمان تعيين شده (40 روز) با 30 روز فعاليت شبانه روزي اين پروژه با موفقيت به پايان رسيد. سرما و تاريکي شب، صداي گوشخراش توربين هاي فعال، رفت و آمد نيروها و جابه جايي تجهيزات و قطعات مورد نياز در هر ساعت از شبانه روز، نرسيدن به زمان سرو غذا، آلوده شدن لباس کار و تجهيزات ايمني با مواد نفتي، ترک خوردن انگشتان دست و سرماخوردگي نيروها و موارد متعددي از سختي هاي کار که در کلمات گنجانده نمي شود، در سايه همدلي کارکنان و عشق به خدمت و نشان دادن قامت و نام کشورشان فراموش مي شد.
تفاوت اساسي امروز با گذشته
مهندس عليرضا مرادپور، رئيس واحد مکانيک: اين عمليات به مدت 31 روز و صرف 159 نفر – روز، توان پرسنلي واحد و 262 روز نيروي کارگري و 14 نفر روز جوشکاري و تراشکاري تخصصي به انجام رسيده است. در اين پروژه، اقدام هاي مختلفي از جمله ثبت ارقام نهايي و تحويل توربين از بهره برداري پس از دريافت مجوز لازم براي باز کردن قسمت هاي مختلف آن، تميزکاري قطعات سالم باز شده، تعمير و تعويض قطعات معيوب، بستن قطعات توربين، اندازه گيري و تنظيمات نهايي و وزنه گذاري روي محورGGT انجام شد، ضمن اينکه در حداقل زمان ممکن و با حفظ دقت و کيفيت، کار صورت گرفت که طي آن، در اين طرح براي اولين بار مبدل حرارتي توربين تعويض شد، همچنين پره هاي رديف اول محور PT، ياتاقان هاي 2 و 3، تعدادي از پره هاي محور GGT و پره هاي ثابت محور GGT نيز عوض شد. امروزه تعميرات اساسي، تفاوت بسيار مهمي با تعميرات گذشته دارد. در گذشته به دليل وجود قطعات اصلي کارخانه سازنده و در دسترس بودن قطعات مهم توربين مانند بيرينگ هاف محور، محفظه احتراق و تيغه هاي محور، متناسب با دستورعمل کشور سازنده در ساعت کار استاندارد تعويض مي شدند و در زمينه تأمين قطعات نگراني وجود نداشت، اما امروزه به دليل شرايط خاص و تأمين نشدن برخي قطعات اصلي در تعميرات اساسي، ملاحظات مختلفي مد نظر قرار مي گيرد که براي حل اين مشکل، همکاران فني، تجربه و دانش را به هم پيوند داده اند و توانسته اند بعضي قطعات موجود را در داخل تعمير و بازسازي کنند و با اجراي تست هاي خاص روي بعضي قطعات، امکان استفاده مجدد از آنها را فراهم کنند.
بررسي در واحد ابزار دقيق
مهندس علي اکبر حيدرپور، رئيس واحد ابزار دقيق و کنترل: اين واحد در زمان تعميرات اساسي، فعاليت هاي مختلفي روي بخش هايي از توربين انجام مي دهد. معمولاً دو بخش پانل کنترل و توربين مورد بررسي قرار مي گيرند که در صورت نياز تعمير مي شوند. در اين پروژه، بخش هاي مختلفي همچون سيستم کنترل، مانيتور نشانگر عملکرد و توربين، کارت هاي کنترل، کارت هاي مدارهاي الکترونيکي سيستم کنترل، منابع تغذيه، سامانه هاي کنترل کننده و کليدها و رله هاي محافظتي مورد بازبيني قرار گرفتند. در بخش توربين، معمولاً نشان دهنده ها، فشارسنج ها و حرارت سنج ها، سوييچ هاي آلارم دهنده و توقف کننده فشاري و حرارتي انتقال دهنده، ترانسميترهاي فشار، حرارت، لرزش و سرعت، ادوات اندازه گيري دما، سرعت و لرزش، شيرهاي برقي، سيستم هاي هيدروليکي کنترل از راه دور، سامانه هاي هيدروليکي پره هاي تنظيم شونده، ترميم اتصالات و وايرينگ ها، سيستم مدار جرقه زن ها شامل ترانس، کابل ها و جرقه زن ها، سيستم شعله ياب ها، فتوسيل ها، سيستم خنک کننده مدار شعله ياب ها، سيستم گاز جرقه زن ها، رگلاتور، صافي، دستگاه هاي کنترل سوخت توربين و... مورد بررسي قرار مي گيرد.
مهندس مهران اشجع زاده، رئيس واحد بازرسي فني: با توجه به حساسيت بالاي قطعات، بخصوص قسمت داغ توربين و احتمال وجود ترک و شکستگي که از طريق بازديد چشمي قابل رويت نيست، لزوم تست و بازرسي با روش هاي غير چشمي اجتناب ناپذير است، از اين رو براي تحقق اين هدف، بازرسي فني منطقه اصفهان براي نخستين بار در بازرسي توربين هاي سولزر از روش هايPT، آلتراسونيک(UT) شفت محور کمپرسور توربين براي تشخيص عيوب داخلي، بازرسي و تست به روشEddy Current پره هاي محور کمپرسور به منظور ترک يابي و تشخيص عيوب نزديک سطح استفاده کرده است.
روش تست PL و UT براي نخستين بار
مهندس يوسف خواجه سروي، رئيس واحد برق نگهداري و تعميرات برق: متخصصان واحد تعميرات برق نيز در کنار ساير کارشناسان منطقه، در پروژه تعميرات اساسي اين توربين، ضمن حضور مستمر، تمامي الکتروموتورهاي Ac و DC (17 دستگاه شامل استارتر، پرايمري استارتر، کولينگ فن ها و... ) را سرويس و تعمير اساسي کردند. برد ژنراتور توربين، تعمير و تابلوي کنترل VBX و کابل هاي ارتباطي تابلو سرويس و تست شد. علاوه بر اين در زمان انجام تعمير اساسي، سرويس دهي به ساير واحدهاي تعميراتي حسب مورد انجام مي شود.
تعمير تمامي الکتروموتورهاي AC و DC
مهندس عليرضا مراد پور، رئيس واحد تعميرات مکانيک: پس از اتمام پروژه تعميرات اساسي توربين سولزر، تمامي واحدهاي مربوط گزارش اتمام کار را به سرگروه تعميرات اعلام مي کنند و پس از کنترل نهايي و تاييد دستگاه، استارت اوليه زده مي شود که طي 8 ساعت، بارينگر توربين با دور 180 RPM به چرخش ادامه داده و در اين مدت، گروه هاي تعميراتي، دماي بيرينگ هاي 1 و 2، روغن کاري، سيستم هاي کنترلي و... را بازنگري مي کنند که در صورت رضايت بخش بودن کار، با هماهنگي مسئولان منطقه و ستاد تهران، توربين استارت خورده و با دور اصلي، در مدار بهره برداري قرار مي گيرد و پس از 24 ساعت پايش عملکرد آن و نرمال بودن لرزش، به واحدهاي بهره برداري تحويل داده مي شود. سرانجام پس از شروع به کار توربين و مثبت ارزيابي شدن عملکرد آن، خستگي يک ماه کار طاقت فرسا در شرايط سخت آب وهوايي از تن همکاران خارج مي شود. مقصد بعد، گروه هاي تعميراتي توربين سولزر شماره 3 مرکز انتقال نفت شهيد مرزبان ايذه خواهد بود. توربين هاي مراکز انتقال نفت، نقش قلب را در بدن ايفا مي کنند. با چرخش اين توربوپمپ هاي عظيم، نفت خام و فرآورده هاي نفتي در رگ هاي پولادين خطوط لوله کشور به حرکت درآمده و چرخ اقتصاد کشور با شتاب بيشتري حرکت خواهد کرد.
تور علمي - صنعتي دانشگاه هاي لئوبن اتريش و شهيد چمران اهواز
براساس برنامه ريزي ميان بنياد ملي نخبگان، دانشگاه شهيد چمران، دانشگاه لئوبن اتريش و شرکت ملي حفاري ايران، يک تور علمي صنعتي مشترک براي استادان و دانشجويان اين مراکز علمي و آموزشي برگزار شد. مهدي عرشيان، مدير پژوهش، فناوري و مهندسي ساخت اين شرکت گفته است: يک روز از برنامه هاي اين تور دانشجويي که مدت آن هشت روز است به بازديد از دستگاه هاي حفاري و تجهيزات آموزشي شرکت ملي حفاري اختصاص داشت. بازديد از مرکز آموزش و تکنولوژي شرکت از جمله دستگاه شبيه ساز کنترل فوران چاه هاي نفت وگاز که در قالب يک پروژه پژوهشي از سوي اين مديريت و مرکز تحقيقات حفاري دانشگاه شهيد چمران در دست اجراست و دستگاه حفاري 66 فتح از برنامه هاي پيش بيني شده بود که مورد استقبال استادان و دانشجويان قرار گرفت. مدير پژوهش، فناوري و مهندسي ساخت شرکت ملي حفاري گفت: استادان و دانشجويان دانشگاه لئوبن اتريش 19 نفر بودند که به همراه استادان و شماري از دانشجويان دانشگاه شهيد چمران در اين تور علمي - صنعتي شرکت کردند.
نخستين کارگروه مشترک نفت و گاز ايران و اسپانيا برگزار مي شود
نخستين کارگروه مشترک نفت و گاز ايران و اسپانيا همزمان با بيست و سومين نمايشگاه بين المللي نفت، گاز، پالايش و پتروشيمي برگزار مي شود. اين کارگروه 17 ارديبهشت امسال و در دومين روز برگزاري نمايشگاه نفت در سالن مرواريد محل دائمي برگزاري نمايشگاه هاي بين المللي تهران برگزار خواهد شد. ترکيب شرکت هاي اسپانيايي براي اين کارگروه مشخص شده است. در اين کارگروه شرکت هايي در زمينه هاي توليد ژنراتور، ساخت شيرآلات صنعتي، توليدکننده برج هاي خنک کننده و... حضور دارند. اتحاديه توليدکنندگان کالاهاي سرمايه اي اسپانيا، توليدکننده لوله هاي مغزي CRA و اتحاديه صادرکننده تجهيزات جا به جايي سيالات نيز در کارگروه اسپانيا هستند. بيست و سومين نمايشگاه بين المللي نفت، گاز، پالايش و پتروشيمي 16 تا 19 ارديبهشت ماه در محل دائمي نمايشگاه بين المللي برگزار مي شود.
کارگاه آموزشي نصب و راه اندازي سکوهاي فاز 11 پارس جنوبي برگزار شد
کارگاه آموزشي_فني شرکت توتال با موضوع «نصب و راه اندازي سکوهاي دريايي قبل از راندن CRA» روز چهارشنبه(29 فروردين) با حضور مسئولان و سرپرستان طرح هاي در حال توسعه پارس جنوبي برگزار شد. در اين کارگاه آموزشي که از سوي نمايندگان شرکت توتال و با حضور مسئولان، سرپرستان، نمايندگان طرح هاي در دست توسعه پارس جنوبي، مديريت مهندسي نفت و گاز و مديريت توليد و عمليات شرکت نفت و گاز پارس برگزار شد، پس از بررسي نکات کليدي مديريت SIMOPS (عمليات همزمان) و سرفصل هاي مربوط به آن از جمله ساختار سازماني مناسب، مسئوليت هاي شفاف، ارزيابي ريسک کافي، دستورعمل هاي مناسب و کافي، ارتباطات کافي، سامانه اضافه ايمني (دکل يا سکو)، به پرسش هاي مطرح در اين زمينه پاسخ داده شد. در قرارداد توسعه فاز 11 پارس جنوبي که تيرماه 96 ميان شرکت ملي نفت ايران و کنسرسيوم توتال، سي ان پي سي آي و پتروپارس امضا شد، موضوع انتقال دانش و فناوري هاي جديد به منظور ارتقاي توانمندي و ظرفيت شرکت هاي داخلي طرف قرارداد توسعه اين طرح، مورد تاکيد قرار گرفته است. به همين منظور، نمايندگان شرکت توتال با برگزاري نشست هاي مستمر و کارگاه هاي آموزشي، تجربه ها و اندوخته هاي حاصل از مطالعات خود را در اختيار سرپرستان و نمايندگان شرکت هاي ايراني طرف قرارداد در طرح توسعه فاز 11 پارس جنوبي قرار مي دهند.