آمارهای 10 ماهه فروش محصولات پتروشیمی نشان می دهد

پیشتازی صادرات در دولت سیزدهم

مشعل    صنعت پتروشیمی کشورمان به عنوان یکی از بازوهای قوی اجرایی و مستقل، توانسته است طی سال های اخیر، در کنار حفظ و ارتقای جایگاه خود در بازارهای داخلی و خارجی، توسعه ای قابل توجه را رقم بزند و به صادرات تحسین برانگیزی برسد. افزایش واحدهای تولیدی و تنوع درمحصولات و بازارهای صادراتی، یکی از اتفاقات مهم در صنعت پتروشیمی است که با توان داخلی خود، بسیاری از تحریم های مستقیم و همه جانبه را بی اثر کرده و به نقطه خوداتکایی رسیده است.

صنعت پتروشیمی امروز به صنعتی پرافتخار برای کشور تبدیل شده و دستاوردهای آن و درآمد ارزی قابل توجهی که برای کشور دارد، کمک بزرگی به دولت کرده است. پتروشیمی ها در شرایط اقتصادی سخت داخلی و تحریم های مستقیم و ناجوانمردانه و تنها گذاشتن شرکت های خارجی، وظیفه مهم صادرات محصولات و تامین ارز را به عهده گرفته اند. به گفته  شرکت ملی صنایع پتروشیمی در سال 1400 بیش از 40 میلیون تن تولید محصولات پتروشیمی داشته ایم که 10 میلیون تن آن در داخل عرضه و 30 میلیون تن دیگر نیز صادر شده است. به گفته جواد اوجی، وزیرنفت صنعت پتروشیمی در سال گذشته کمک شایانی به درآمد ارزی کشور داشته است، به طوری که 12.5 میلیارد دلار ارز حاصل از صادرات محصولات پتروشیمی به سامانه نیما واریز شده و پیش بینی می شود که با همین شیب توسعه،درآمد صنعت پتروشیمی در حدود چهار سال آینده (1406) به 50 میلیارد دلار برسد.

صادرات 14 میلیارد دلاری صنعت پتروشیمی در 10 ماه اول دولت سیزدهم

به گزارش مشعل، سهم صادرات صنعت پتروشیمی از مرداد 1400 تا اردیبهشت 1401، در حدود 22 میلیون تن به ارزش 14 میلیارد دلار بوده که در مقایسه با مدت مشابه سال قبل، 5 درصد در مقدار و 61 درصد در ارزش، رشد داشته است. شاخص های عملکرد صنعت پتروشیمی ایران نشان می دهد، همزمان با آغاز کار دولت سیزدهم از مرداد 1400 تا اردیبهشت سال جاری، ظرفیت تولید صنعت با 7 درصد افزایش در مقایسه با مدت مشابه (مرداد99 تا اردیبهشت 1400) به 75 میلیون تن رسیده است.  در 10 ماه نخست کار دولت سیزدهم با 7درصد رشد، در مجموع 56 میلیون تن انواع محصولات پتروشیمی تولید شد که این میزان در مقایسه با مدت مشابه (مرداد99 تا اردیبهشت 1400) 52 میلیون تن بوده است.ظرفیت تولید صنعت پتروشیمی در سال 1400 و سال 1401 (بدون احتساب طرح هایی که در این سال راه اندازی می شوند) بالغ بر 90 میلیون تن بوده که برای بازه زمانی 10 ماه مذکور، ظرفیت تولیدی این صنعت 75 میلیون تن در نظر گرفته شده است.  همچنین، آمارهای بازرگانی صنعت پتروشیمی در10 ماه اول فعالیت دولت سیزدهم نشان می دهد که مجموع فروش این صنعت در بخش بازارهای داخلی 8. 8 میلیون تن به ارزش بیش از 747 میلیارد ریال بوده است. این بخش در مقایسه با بازه زمانی مشابه سال قبل در حدود 5 درصد در مقدار و 62 درصد در ارزش، رشد داشته است. صنعت پتروشیمی در بخش توسعه و طرح ها در حال حاضر 68 طرح با ظرفیت 51 میلیون تن در سال و با سرمایه گذاری کل 35 میلیارد دلار در دست اجرا دارد.

آینده روشن و اثرگذاری صادرات در صنعت پتروشیمی

صنعت پتروشیمی در رقابتی نزدیک با کشورهای دارنده بزرگترین صنایع در منطقه و جهان قرار گرفته است؛ رقابتی که از نظر تجهیزات، دانش فنی و امکانات مختلف برابر نیستند؛ اما صنعت پتروشیمی و نخبگان فنی و مدیریتی صنعت پتروشیمی ایران توانسته اند بسیاری از خلأ ها و نیازها را جبران و تامین کنند. در حال حاضر نه تنها در حوزه تعداد و تنوع محصولات تولیدی در داخل و خارج به نقطه مطلوبی رسیده ایم؛ بلکه همزمان در حوزه کاتالیست های مورد نیاز خود نیز به توانمندی بومی و داخلی دست یافته ایم و در بسیاری موارد دیگر هم نیازی به شرکت های خارجی و واردات این محصولات نداریم. ايران پس از تحقق جهش سوم صنعت پتروشيمي در سال 1404 براساس نقشه توسعه امروز عربستان، جايگاه نخست صنعت پتروشيمي را در منطقه خواهد داشت. این پیش بینی ها با توجه به طرح های موجود و پیش بینی شده امروز است و چنانچه در سال های پیش رو، تدبیر و سرمایه گذاری جدیدی محقق شود، این جایگاه و سهم، زودتر و بیشتر به دست می آید.  با توجه به سیاست های صنعت پتروشیمی در دولت سیزدهم پیش بینی می شود که ظرفیت تولید محصولات پتروشیمی با اجرای طرح های پیشران تا پایان دولت سیزدهم، از ۹۱ میلیون تن فعلی به ۱۴۰ میلیون تن برسد که نشان دهنده رشدی ۵۴ درصدی در این زمینه است.  باید توجه داشت که تحقق این اهداف، به طور مستقیم موضوع افزایش درآمد ارزی کشور، کاهش خام فروشی و فعال شدن صنایح پایین دستی را به همراه دارد. بر اساس آمارها در حال حاضر بیش از ۱۵ هزار بنگاه در حوزه صنایع پایین دستی پتروشیمی فعال هستند که نقشی مهم در ایجاد اشتغال در کشور و رونق اقتصادی دارند، به طوری که اشتغال مستقیم در صنعت پتروشیمی در حوزه پایین دست حدود ۹۲۰ هزار شغل برآورد می شود. این میزان اشتغال را اگر با اشتغال مستقیم ۱۰۷ هزار نفری در صنعت پتروشیمی در حوزه بالادست مقایسه کنیم، به اهمیت صنایع پایین دست در این حوزه بیشتر پی می بریم.

ایران با تولید ۳۰ میلیون تن محصولات پایه صنعت پتروشیمی، توانسته است جایگاه دوم منطقه را در این حوزه از آن خود کند و پیش بینی می شود با اجرایی شدن طرح های برنامه جهش دوم و سوم صنعت پتروشیمی تا انتهای برنامه هفتم توسعه کشور، مقدار تولید محصولات پایه پتروشیمی در ایران به ۵۷ میلیون تن افزایش یابد که این موضوع نه تنها ایران را در این بخش به جایگاه نخست منطقه ارتقا می دهد؛ بلکه چرخ های رشد و توسعه صنایع پایین دست پتروشیمی را با سرعت بیشتری به حرکت در می آورد و رشد اشتغال و رونق اقتصادی را در پی خواهد داشت. حاصل این رخداد، ایجاد ارزش افزوده بالاتر برای صنعت پتروشیمی و تولید طیف متنوعی از تولیدات مختلف در این صنعت است که نیازهای مختلف کشور را تأمین خواهد کرد.  نگاه به یکی از بخش های مهم صنعت پتروشیمی، یعنی پلیمر می تواند گویای تحولات بزرگ و اثرگذاری صنعت پتروشیمی در حوزه صادرات باشد. این بخش از صنعت پتروشیمی از سال گذشته تاکنون رشد ۲۳ درصدی در بخش صادرات داشته که معادل سهم ۷ درصدی محصولات پلیمری از صادرات غیرنفتی است.  برمک قنبرپور، عضو هیأت مدیره انجمن ملی صنایع پلیمر چندی قبل گفت که مجموع صادرات مستقیم وغیرمستقیم صنایع پلیمری در سال گذشته ۳ میلیارد و 320 میلیون دلار بوده که در مقایسه با سال ۱۳۹۹ رشد ۲۳ درصدی را به ثبت رسانده است. او ادامه داد: هرچقدر در مسیر تکمیل زنجیره ارزش محصولات پلیمری حرکت کنیم، تولید ارزش افزوده بیشتر می شود، تولید ناخالص داخلی افزایش می یابد، اشتغال رشد می کند و وضعیت اقتصادی کشور بهبود می یابد.  وی به صادرات مستقیم صنایع پلیمر اشاره کرد و گفت: این صنعت در سال گذشته با یک میلیارد و ۲۵۰ میلیون دلار سهم صادرات صنایع تکمیلی پلیمری و ۲ میلیارد و ۷۰ میلیون دلار صادرات غیرمستقیم، یکی از پیشتازان حوزه صادرات صنایع غیرنفتی بوده و همچنین فعالیت حدود ۸ هزار واحد صنعتی، چرخ این صنعت ارزآور را به گردش درآورده است.

با توجه به گزارش های رسمی وزیر نفت از درآمدهای حاصل از فروش منابع نفتی در سه ماه نخست سال 1401 نسبت به سال 1400، حدود ۴۰ درصد وصول مطالبات وزارت نفت از محل فروش نفت، میعانات گازی و فراورده های نفتی، صادرات گاز و محصولات پتروشیمی نسبت به سه ماه نخست سال ۱۴۰۰ افزایش داشته است. این موضوع از نظر حجمی و قیمت، اتفاق بسیار خوبی را رقم زده و افق روشنی را برای کشور، بخصوص صنعت پتروشیمی به همراه دارد.

صنعت پتروشیمی، ازجمله صنایعی است که سرمایه گذاری در آن می تواند افزون برجلوگیری از خام فروشی،با تولید و تنوع در محصول،ارزش افزوده قابل توجهی را به کشور بازگرداند. گام های برداشته در دولت سیزدهم و توجه بیش ازپیش به این صنعت نیز حکایت از آن دارد که اعتلا وشکوفایی هرچه بیشتر این صنعت از اولویت های مهمی است که دولت و وزارت نفت به آن توجهی ویژه دارند.