حمایت از ورود صنعت پتروشیمی به حوزه پایین دست و سرمایه گذاری های جدید
ســود چند برابری با ایجاد پارک های پتروشیمی
مشعل صنعت پتروشیمی، پس از چند دهه تلاش و توسعه پیشتازانه، امروز به نقطه ای رسیده که می تواند به گونه ای مستقل نیازهای خود را تامین و به سمت تکمیل زنجیره های ارزش خود حرکت کند.کاهش خام فروشی نفت و گاز،تولید محصولات با ارزش افزوده بیشتر با هدف شناسایی زمینه های تولید، نیازهای داخلی، بازار خارجی و تنوع محصولات، به عنوان مهم ترین اهداف صنعت پتروشیمی وحرکت سیاست های اجرایی در همین مسیر مطرح شده اند و این مهم، ورود مدیران صنعت پتروشیمی و شرکت های سرمایه گذار را برای ایجاد پارک های پتروشیمی با تاکید بر رویکردهای فناورانه و دستیابی به مسیری با ارزش افزوده بیشتر، افزایش داده است.
یکی از اهداف مهم صنعت پتروشیمی در چند دهه گذشته، در کنار توسعه و رشد در داخل و رسیدن به سهم بیشتر در بازارهای جهانی، توسعه صنایع پایین دستی و ایجاد زنجیره ارزش بوده است. برای رسیدن به این مهم لازم بود تفاهمی بین سرمایه گذاران و بخش دولتی برای تامین مواد اولیه و امکانات زیرساختی و بازار فروش و تعادل در عرضه و تقاضا به وجود آید؛ اگرچه نمی توان گفت که هنوز این زمینه ها به طور کامل فراهم شده اند؛ اما اقدامات صورت گرفته در سال های اخیر، امید زیادی را برای روزهای درخشان تر در این عرصه به وجود آورده است.
پارک های پتروشیمی در مسیر اقتصاد مقاومتی
از چند سال اخیر تاکنون، حرکت صنعت پتروشیمی به سمت ایجاد پارک های پتروشیمی شروع شده و تاکنون این هدف در برخی مناطق به نقطه قابل توجه رسیده و در برخی مناطق دیگر هم مجوزهای جدیدی برای احداث پارک های پتروشیمی داده شده که بزودی در شروع مراحل اجرایی قرار می گیرند. برنامه ریزی برای احداث چهار پارک توسعه صنایع تکمیلی پتروشیمی از چند سال قبل شروع شده و پارک پلی پروپیلن با ۶ مجتمع، پارک ارومیه با ۶ مجتمع، پارک رزینی با ۷ مجتمع و پارک ملامین با استفاده از خوراک اوره لردگان تاکنون به درصدی از پیشرفت فیزیکی رسیده اند؛ اما نیاز است برنامه اجرایی و زمانبندی آنها مورد ارزیابی قرار گیرد. نکته قابل توجه در مورد این پارک ها، آن است که در دولت سیزدهم، موضوع احداث پارک های پتروشیمی با رویکر فناورانه مورد حمایت جدی وزیر نفت قرار گرفته است.
وزیر نفت پیش تر به جریان احداث پارک پلی پروپیلن در استان ایلام اشاره کرده و گفته بود: ۳۰۰ میلیارد تومان از سوی وزارت نفت تأمین می شود و مردم را هم در بعضی از این پروژه ها در قالب صندوق مشارکت می دهیم. مردم وقتی ببینند که خود وزارت نفت و صندوق بازنشستگی نفت ورود کرده اند، متوجه می شوند که این پروژه، می تواند سود تضمین شده ای داشته باشد.
جواد اوجی تاکید کرد: وزارت نفت متعهد می شود از طریق هلدینگ پترول به این طرح کمک کند و ان شاءالله با فعال شدن سرمایه گذاران بخش خصوصی، احداث نخستین پارک زنجیره صنایع تکمیلی در این استان آغاز شود و ظرف دو تا سه سال آینده به بهره برداری برسد. وزیر نفت با بیان اینکه احداث این پارک به ۱۷۰۰ میلیارد تومان سرمایه نیاز دارد که بخشی از سوی وزارت نفت و قسمتی نیز از سوی بخش خصوصی و صندوق بازنشستگی نفت تأمین می شود، افزود: راه اندازی پارک های زنجیره صنایع تکمیلی با ایجاد ارزش افزوده، جلوگیری از خام فروشی و اشتغالزایی، به تحقق سیاست های اقتصاد مقاومتی در صنعت نفت کمک می کند.
سرمایه گذاری های جدید روی پارک های پتروشیمی
برنامه ریزی برای احداث این پارک ها از سوی مجموعه پترول از حدود دو سال قبل شروع شده است. در حالی که پتروشیمی ارومیه به یک شرکت سودده تبدیل و بخش های توسعه ای آن تکمیل شده و می تواند در کنار خود، مجموعه های پایین دستی را داشته باشد. به این ترتیب، طرح پارک متشکل از ۶ مجتمع قرار است ایجاد شود و در نتیجه آن ۹۴۰ نفر اشتغال مستقیم و برای ۲۹۰۰ نفر هم اشتغال غیر مستقیم ایجاد خواهد شد.
همچنین با توجه به راه اندازی واحد اوره و آمونیاک پتروشیمی لردگان و فراوانی این دو محصول در کشور، پترول در نظر دارد تا پنج سال آینده دو طرح پایین دستی ملامین و اوره رزینی را در دو پارک مختلف با استفاده از توان بخش خصوصی ایجاد کند که ضمن ایجاد ارزش افزوده، موجب اشتغال بیشتر نیز می شود.
رشید قانعی، مدیرعامل جدید شرکت گروه سرمایه گذاری و توسعه صنایع تکمیلی پتروشیمی خلیج فارس (پترول) با تاکید بر اینکه برنامه کلی پترول برای سهامداران، ادامه تکمیل زنجیره ارزش در حوزه میان دستی، پایین دستی و توسعه پارک های پتروشیمی خواهد بود، افزود: در چندماه اخیر، مطالعات خوبی در این حوزه انجام شده که امیدواریم بتوانیم این مسیر را در مجموعه پترول ادامه دهیم و مانع خام فروشی شویم. به نوعی همین زنجیره پتروشیمی فعلی ما در قیاس با جهان، ارزش افزوده پایین تری دارد و تکمیل این زنجیره ارزش، سبب سودآوری چندبرابری پترول خواهد شد که تمامی سهامداران از این سودآوری منتفع خواهند شد. وی یادآور شد: ساخت دو پارک جدید، از طرح های آتی پترول خواهد بود؛ یکی از این پارک ها در عسلویه است که طراحی اولیه آن انجام شده و در نهایت از ظرفیت و سرمایه های مردمی استفاده می شود و افزایش سودآوری را به همراه خواهد داشت. بر اساس این گزارش در حال حاضر پنج پارک پایین دستی در ارومیه، بروجن و لردگان تعریف شده که با تکمیل این پروژه ها ۲۶۲ واحد صنعتی احداث و ۱۴۹ محصول تولید می شود و همزمان می تواند به اشتغال 15 هزار و 100 شغل مستقیم و ۳۱ هزارشغل غیرمستقیم منجر شود.
پتروشیمی؛ صنعتی هوشمندتر از قبل
توسعه صنایع پایین دست پتروشیمی طی سال های گذشته، هرگز متوقف نشده و همچنان فروش محصولات پتروشیمی در بازار داخلی در صدر قرار دارد. به عبارت دیگر، امروز می توان گفت که صنعت پتروشیمی، صنعتی هوشمند شده که می تواند با هر تغییر و الزام یا التهاب در بازار، ضمن امکان سنجی های لازم، مسیر خود را مطابق با نیازهای داخلی و اقتصاد کشور و بازار جهانی تطبیق دهد و توسعه آن متناسب با نیاز صنایع پایین دستی بررسی شود، بویژه طرح های پیشران این صنعت که براساس نیاز بازار تعریف شده است.
موضوع سرمایه گذاری در صنایع پایین دستی، به یکی از شاخه های مهم سرمایه گذاری شرکت های بزرگ پتروشیمی تبدیل شده است. با توجه به رویکردهای مشترک بین صنعت پتروشیمی و وزارت نفت در دوره حاضر، شرکت های دیگری همچون هلدینگ خلیج فارس نیز در حوزه پایین دستی و احداث پارک های پتروشیمی با رویکرد فناورانه ورود جدی کرده است. عبدالعلی علی عسگری، مدیرعامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی چندی قبل با بیان اینکه صنعت پتروشیمی در بخش پایین دستی می تواند زمینه اشتغال و ارتباط مستقیم با بخش های دانش بنیان را فراهم کند، یادآور شد: مطالعه ای را روی پارک های فناوری کشورهای دیگر انجام داده ایم که بیش از چند ۱۰ میلیارد فروش دارند و تجربه های خوبی نیز به دست آورده اند. تلاش ما بر این است که مقدمات راه اندازی چند پارک علم و فناوری پتروشیمی را فراهم کنیم، به طوری که اکنون مقدمات و مذاکرتی برای پارک فناوری پتروشیمی در عسلویه با شرکت ملی صنایع پتروشیمی انجام شده و تعدادی دیگر هم در حال مطالعه و بررسی هستند.
صنعت پتروشیمی با تدبیری جدید، طرح های پیشرانی را براساس تأمین و نیاز بازار داخل طراحی کرده که با اجرایی شدن این طرح ها، جهش خوبی در صنایع پایین دستی پتروشیمی خواهیم داشت. طرح های پیشران در چهار شاخه متانول، پروپیلن، اتیلن و بنزن تعریف شده اند؛ اما عمده تمرکز در زیرشاخه پروپیلن است. با راه اندازی این طرح ها، واحدهای میانی نیز که تاکنون مغفول مانده اند، توسعه خواهند یافت و در همه این مراحل آنچه اتفاق می افتد، توسعه، اشتغال و رشد اقتصادی، بخصوص فرصت های سرمایه گذاری در صنایع پایین دستی است.