گزارشی از اقدامات انجام شده شرکت ملی پالایش و پخش فراورده های نفتی ایران در سال 1400
گام های برداشته شده
مشعل خردادماه 1400 بود که دولت سیزدهم با انتخاب دکتر ابراهیم رئیسی، سکان امور اجرایی کشور را به دست گرفت و با معرفی اعضای کابینه و اخذ رای اعتماد از سوی نمایندگان مجلس، کار و فعالیت در بخش های مختلف از جمله صنعت نفت و حوزه های زیربخشی آن را به طور رسمی کلید زد. هم اینک یک سال از استقرار دولت سیزدهم می گذرد و طی این مدت، اقدام های قابل توجهی در صنعت نفت انجام شده است. توسعه پالایشگاه ها، ایجاد پتروپالایشگاه ها و ارتقای سامانه هوشمند سوخت، از جمله اقدام های شاخصی هستندکه دولت سیزدهم از همان آغاز با معرفی و انتخاب جواد اوجی به عنوان وزیر نفت، برآنها همت گمارد و همسو با آن، شرکت ملی پالایش و پخش فراورده های نفتی ایران نیز برنامه هایی را تهیه و تدوین کرد. گزارش پیش رو شرحی است گذرا بر مجموعه اقدام های وزارت نفت دولت سیزدهم در حوزه پالایش و پخش فراورده های نفتی تا پایان سال 1400.
قانون حمایت از توسعه صنایع پایین دستی نفت و میعانات گازی یا همان قانون پتروپالایشگاه در سال 1398 از سوی نمایندگان مجلس شورای اسلامی تصویب شد تا گامی مهم در مسیر گذر از خام فروشی نفت و احداث پترو پالایشگاه ها برداشته شود.
8 طرح پتروپالایشی در دستور کار وزارت نفت
پس از تصویب آیین نامه این قانون در هیأت وزیران و فراخوان عمومی وزارت نفت و بررسی طرح های پیشنهادی برای احداث واحدهای پالایشی و پتروپالایشی، در نهایت هشت طرح پتروپالایشگاهی شامل پنج طرح احداث پتروپالایشگاه نفت خام و سه طرح پتروپالایشگاه میعانات گازی مورد تایید وزارت نفت قرار گرفتند. با روی کار آمدن دولت سیزدهم، اجرای این قانون که مقام معظم رهبری تاکنون چند بار بر آن تاکید داشته اند، در دستور کار جدی وزارت نفت قرار گرفت تا وضعیت طرح ها مورد بررسی قرار گرفته و موانع پیش روی آنها برداشته شود. برای هشت طرح احداث پتروپالایشگاه های جدید به ظرفیت 1.49 میلیون بشکه در روز و 11 پروژه پالایشگاه های موجود در کشور به منظور ارتقای کیفیت و کمیت محصولات آنها در چارچوب قانون حمایت از توسعه صنایع پایین دستی نفت خام و میعانات گازی با استفاده از سرمایه گذاری مردمی مجوز صادر شده است. وزیر نفت در این باره می گوید: ۸ طرح برگزیده پتروپالایشی از قبل برنامه ریزی شده که در دولت کنونی مسائل مربوط به موافقت اصولی، مجوز خوراک و تنفس خوراک آن را حل کرده ایم. از طرفی در پالایشگاه های فعلی، طرح های ارتقای ظرفیت کیفی و کمی را پیگیری می کنیم تا افزون بر تأمین پایدار سوخت در کشور، صادرات محصولات فراورده های نفتی را نیز داشته باشیم. جلیل سالاری، مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فراورده های نفتی ایران نیزگفته است: هر یک از این 8 طرح، چالش هایی در مسیر اجرا دارند که باید حل شود. به عنوان مثال سازوکار تامین مالی این طرح ها به طور دقیق مشخص نیست. به گفته وی، مواد 21 و 22 که در آیین نامه اجرایی قانون پتروپالایشگاه ها آمده است، باید شفاف سازی شوند. محدودیت های تکنولوژیک نیز یکی از چالش های این 8 طرح است؛ زیرا طبق قانون درصد تولید نفت کوره باید زیر 10 درصد باشد که این موضوع، بسته به نوع نفت خام خوراک پالایشگاه، تکنولوژی خاص خود را می طلبد.
بهینه سازی و افزایش ظرفیت پالایشگاه ها
اجرای طرح های بهینه سازی و افزایش ظرفیت پالایشگاه های کشور از اولویت های دیگر دولت سیزدهم است که این طرح ها اکنون درحال اجراست و در آینده نزدیک به بهره برداری خواهد رسید. از جمله پالایشگاه هایی که پيگيري اجراي طرح هاي بهينه سازي و كاهش توليد نفت كوره را دنبال می کنند، می توان به پالايشگاه هاي تهران، بندرعباس، تبريز و آبادان اشاره کرد. با اجرای طرح های بهینه می توان به منظور استفاده بهینه از حامل های انرژی شامل سوخت های گازی، مایع، برق و... و تحقق صرفه جویی، منافع اقتصادی و همچنین کمک به محیط زیست برای کاهش انتشار گازهای گلخانه ای دست یافت.
ساخت پتروپالایش 300 هزار بشکه ای شهید سلیمانی
احداث پتروپالایش 300 هزار بشکه ای شهید سلیمانی، یکی دیگر از طرحهای مهم ارائه شده از سوی شرکت ملی پالایش و پخش فراورده های نفتی ایران است که در استان هرمزگان و در مجاورت پالایشگاه ستاره خلیج فارس و پالایشگاه بندرعباس در دو فاز پالایشی و پتروشیمی ایجاد خواهد شد. پیش بینی شده است مرحله نخست آن در نیمه دوم سال۱۴۰۵ و فاز دوم آن در نیمه دوم سال۱۴۰۶ به بهره برداری برسد؛ البته اطلاعات آورده شده درباره این پروژه، مربوط به طرح اولیه است و امکان دارد در مسیر اجرا، تغییراتی در هر یک از بخش ها رخ بدهد. منابع مالی این پروژه از منابع داخلی شرکت ملی پالایش و پخش فراورده های نفتی و شرکت ملی نفت، مشارکت شرکت های پالایش نفت موجود، صندوق توسعه ملی، تسهیلات کنسرسیوم بانکی و فروش اوراق اسلامی تأمین خواهد شد. جلیل سالاری، مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فراورده های نفتی درباره فلسفه تدوین این طرح با اشاره به تجربه تاریخی که در احداث پتروپالایشگاه وجود دارد، می گوید: تقریبا تمام طرح هایی که انجام شده اند، آنهایی بوده اند که باحمایت ویژه وزارت نفت و دولت همراه شده اند. به همین دلیل، تصمیم گرفته شد تا ضمن حمایت از بخش خصوصی برای احداث پتروپالایشگاه ها، شرکت ملی پخش فراورده های نفتی ایران نیز طرحی را برای احداث یک پتروپالایشگاه تصویب کند. نگاه وزارت نفت عبور از پالایشگاه سازی و حرکت به سمت احداث پتروپالایشگاه است.
تشکیل کنسرسیوم بانکی
تشکیل کنسرسیوم بانکی، برای حمایت و تامین مالی كلان طرح های پتروپالایشگاهی از دیگر گام های برداشته دولت سیزدهم در سال 1400 بود. وزیر نفت در این مسیر، پشتیبانی و تأمین منابع مالی پروژه های عمرانی، اقتصادی و حیاتی کشور را از رسالت های اصلی بانک ها بیان می کند و می گوید: وزارت نفت پروژه های جدید دیگری را نیز در توسعه میدان های نفت و گاز، خطوط انتقال و حوزه پتروپالایشگاه ها در دستور کار دارد. وزارت نفت علاوه بر تأمین مالی پتروپالایشگاه ها با تشکیل کنسرسیوم بانک ها و پشتیبانی وزارت اقتصاد و مجموعه بانک های کشور از پروژه های صنعت نفت، بخش زیادی از منابع مالی مورد نیاز این صنعت را تأمین خواهد کرد.
تولید کک اسفنجی و سوزنی
تفاهمنامه تولید کک اسفنجی و سوزنی در پالایشگاه های بندرعباس و امام خمینی (ره) شازند بهمن سال 1398 با حضور وزیر وقت نفت و وزیر وقت صنعت معدن و تجارت میان شرکت ملی پالایش و پخش فراورده های نفتی و سازمـان توسعـه و نوسـازی معادن و صنایع معدنی (ایمیدرو) از سوی وزارت صمت امضا شد. پایلوت این واحد در پژوهشگاه صنعت نفت ساخته شده و با امضای این تفاهمنامه، زمینه ساخت این واحدها در دو پالایشگاه کشور فراهم و کک مورد نیاز صنایع فولاد در مقیاس صنعتی، تولید می شود و این مهم با توجه به شرایط تحریم ها، نقش مهمی در خود اتکایی ایران در صنایع فولاد، داخلی سازی و تحقق اهداف اقتصاد مقاومتی دارد. کک سوزنی از محصولاتی است که از سوی آمریکا تحریم شده است.