طلسـم نفت د رخـزر شـکست
اکرم برنجي عيد است و بي خبري هايش و سکون و سکوتي که د ر کشور حاکم مي شود و هيچ کس انتظار شنيد ن خبري جد ي از کار د ولتي ها ند ارد ؛ اما امسال د ر بي خبري هميشگي نوروزي، عصر روز چهارشنبه 8 فرورين ماه د ر سفر رئيس جمهور به باکو با حضور روساي جمهور د و کشور، بين بيژن زنگنه، وزير نفت ايران و پرويز شهبازاف، وزير انرژي آذربايجان، توافقنامه اي مهم امضا شد که زنگنه تعبير «قفل خزر د ر بخش نفت باز شد » را برايش به کار برد و همگان بر اين باورند که اين سند همکاري مي تواند طلسم عد م برد اشت ايران از ذخاير هيد روکربوري د رياي خزر را بشکند و زمينه ساز جبران عقب ماند گي ايران از همسايگان شود . اتفاقي بزرگ و قابل تقد ير که حاصل نشست هاي فشرد ه و مستمر بين معاونت امور بين الملل و بازرگاني وزارت نفت، شرکت ملي نفت ايران و شرکت نفت خزر با شرکت ملي نفت آذربايجان (سوکار) طي يک سال اخير بود که به طور جد ي د ر د ستور کار د ولت قرار گرفت و با حمايت وزير نفت به نتيجه رسيد .
د رياي خزر، منطقه اي راهبرد ي محسوب مي شود که ويژگي اش از صيد ، ماهيگيري و امور شيلاتي و نيز حمل و نقل د ريايي و كشتيراني با شناخت حوضه ها و چاه هاي نفتي فراتر رفته و براي روسيه، ايران، آذربايجان، ترکمنستان و قزاقستان که منافع مشترک نفتي و گازي د ارند ، اهميت ويژه اي پيد ا کرد ه است.
شايد اين اهميت و حساسيت براي حضور ايران د ر خزر با توجه به جايگاهش د ر منطقه و موقعيت نفتي اش د ر د نيا بيش از پيش مطرح شود ؛ چرا که ايران، تنها کشوري است که بين کشورهاي حاشيه د رياي خزر، از منابع عظيم نفت و گاز بستر اين د ريا، برد اشتي ند ارد . سال ها تلاش ايران براي کشف نفت و گاز از اعماق جنوب خزر، به کشف ذخاير 2 ميليارد بشکه اي نفت و ذخاير 50 هزار ميليارد فوت مکعبي گاز د ر قالب ميد ان سرد ار جنگل انجاميد ه و برآورد هاي اوليه از د يگر مياد ين مشترک و غيرمشترک خزر نشان مي د هد که ايران مي تواند د ربرد اشت بيش از 20 ميليارد بشکه نفت از خزر سهم د اشته باشد ، اما به علت عمق زياد خزر د ر سمت ايران و نياز به سرمايه گذاري و فناوري هاي پيشرفته حفاري د ر آب هاي عميق، برد اشت نفت و گاز ايران از خزر هنوز محقق نشد ه است.
***
براي روشن شد ن زواياي اين قرارد اد که شايد يکي از رخدادهاي مهمي باشد که سال 97 نفتي ها با آن آغاز شد ه، از محسن د لاويز، مد يرعامل شرکت نفت خزر د رباره روند امضاي توافقنامه پرسيد م و او گفت: سال گذشته با حضور د ر شرکت نفت خزر و آسيب شناسي از وضعيت شرکت، اولويت هايي براي اد امه کار تعريف شد که پس از گفت وگو با وزير، مذاکره با شرکت ملي نفت آذربايجان «سوکار» به طور جد ي تر د ر د ستور کار قرار گرفت. براي حل مشکل ايجاد شد ه و رفع فاصله ميان د و شرکت نفتي، خيلي جاها رفتيم و مذاکره کرد يم و برخلاف انتظارمان، هر مسيري را که طي کرد يم، خوب پيش رفت؛ البته براي اينکه به تفاهم برسيم، بايد يکسري مسير و گلوگاه هايي را د ر د اخل رد مي کرد يم که موانع کوچکي نبود ند ؛ ولي خد ا کمک کرد و اين مسير طي شد .
به همين د ليل فکر مي کنم اين کار، جزو معد ود کارهايي است که خيلي جد ل سياسي د ر آن ند اشتيم و با اينکه تصور ما اين نبود ؛ اما روند مثبتي را طي کرد . به طوري که د ر اين مسير مجلس خيلي کمک کرد ، بخصوص رئيس مجلس شوراي اسلامي و رئيس جمهور هم با تسلط بر موضوع و پيگيري مستمر مايه د لگرمي بود ند . وزير امور خارجه و تيمشان، شوراي عالي امنيت ملي و د ر کنار اينها تجربه د يپلماتيک د کتر امير حسين زماني نيا، معاون امور بين الملل و بازرگاني وزارت نفت هم د ر موفقيت اخير بسيار چشمگير و قابل توجه بود .
د ر کنار تمامي اين حمايت ها، حضور جد ي وزير نفت و همراهي هميشگي ايشان د ر مسير مذاکرات و د يد ارها که به قول خود شان نشان از اهميت اين موضوع د ارد ، مايه د لگرمي و پيشرفت کار بود و به نظرم د ر نهايت، بزرگترين اتفاقي که قبل و د ر اين مد ت افتاد ، اين بود که نگاه ها و رويکرد ها به خزر تغيير کرد . يعني شرکت نفت خزر د ر برخي جاها آبروي نفت شد و باعث شد به خزر نگاه شود که اين تغيير رويکرد ، بزرگترين د ستاورد يک سال اخير تمامي کارکنان شرکت نفت خزر است که افتخار مي کنم گوشه اي از کار را به عهد ه د اشتم.
اولين مذاکرات از چه زماني شروع شد ؟
صاد قانه اگر بخواهم بگويم، من خود م را به آذربايجان د عوت کرد م تا با شرکت «سوکار» باب مذاکره را باز کنم؛ بنابراين با حضور د ر آذربايجان با رونق عبد الله اف، رئيس شرکت سوکار (شرکت د ولتي نفت آذربايجان) به گفت وگو نشستم و از ايشان خواستم پيام علاقه اد امه همکاري را به رئيس جمهورشان برسانند ، چون فکر مي کرد يم اگر سطح مذاکرات بالا برود ، با توجه به روابط خوبي که با آذربايجان د اريم، ممکن است به نتيجه خوبي برسيم که خوشبختانه اين امر محقق شد و د ر آن سفر، من پيام شفاهي الهام علي اف مبني بر اظهار تمايل شان به مذاکره و تفاهم را براي آقاي روحاني آورد م که از سوي وزير نفت، تقد يم رئيس جمهور شد و آقاي روحاني هم استقبال کرد ند و د ر نهايت موجب شد که موضوعات د ر مسير د رست قرار گيرد . بعد از حد ود 8-7 ماه مذاکرات مستمر با مد يريت د کتر زماني نيا و معاون وزير خارجه آذربايجان، د ر نهايت د ر اين تفاهم د و طرف توافق کرد ند که اين موضوع ربطي به تعيين حد ود ند ارد و تنها د ر خصوص بهره برد اري از اين ميد ان مشترک مذاکره انجام شود .
سرانجام تفاهم
مذاکره سرانجام روي بلوک اصلي مشترکي که حد ود 30 ميليارد بشکه نفت د ر جا د ارد ، به نتيجه رسيد و قرار شد هر يک از کشورها سهمي 50 د رصد ي از توسعه و بهره برد اري ببرند . د ر اين مذاکره د و سند به امضاي وزير انرژي د و کشور رسيد و از سوي آنها اختيار د اد ه شد که شرکت ملي نفت ايران و آذربايجان بتوانند همکاري شان را با هم اد امه بد هند که اين امر به برخي تفاهم ها و تشکيل کارگروهي مشترک براي استفاد ه از مطالعات و تجارب د و کشور منتج شد .
اميد وارم همگان به اهميتي که خزر د ر صنعت نفت د ارد ، پي ببرند ؛ چرا که خزر، فراتر از مخازن نفتي و د رآمد زايي براي کشور اهميت د ارد و بايد يک نگاه ملي و راهبرد ي به خزر د اشت. ما کشور بزرگي هستيم و اين اتفاق خوبي نيست که همسايه هاي ما سال هاست از منابع غني خزر برد اشت مي کنند ؛ ولي ما تماشا مي کنيم. بنابراين اين گام، گام بزرگي است؛ ولي کافي نيست و بايد هر چه زود تر اجرايي شود .
آيا مذاکره د ر خصوص ساير مياد ين بخصوص ميد ان سرد ار جنگل صورت گرفته است؟
ميد ان سرد ار جنگل د ر اين مذاکرات مورد بحث نبود . اين ميد ان متعلق به ايران است. د ر ميد ان سرد ار جنگل با توان د اخل به نفت رسيد يم که افتخار بزرگي است.
خيزORG نروژ، براي همکاري د ر ميد ان سرد ار جنگل
شرکت ORG نروژ، همکاري اش را با ما از 7-6 ماه پيش و با انجام يکسري مطالعات آغاز کرد که پيشرفت هاي خوبي حاصل شد تا اينکه اوايل اسفند ماه 96 پيشنهاد کتبي خود شان را براي همکاري د ر ميد ان سرد ار جنگل به ما اعلام کرد ند . د ر پيشنهاد آنها قيد شد ه که تمامي ريسک ميد ان را مي پذيرند و مسئوليتش را به عهد ه مي گيرند . اين خبر هم اتفاق خوبي است که هم اکنون روي ميز شرکت ملي نفت و معاون توسعه شرکت ملي نفت قرار د ارد و هماهنگي هاي لازم براي بررسي پيشنهاد تا اواخر فرورد ين امسال صورت مي گيرد .توسعه ميد ان سرد ار جنگل، بسيار جد ي است که اميد وارم شرکت ملي نفت، جد ي تر با موضوع برخورد کند . من د ر حيطه کارم د ر مورد د و ميد ان بايد کار مي کرد م که خوشبختانه براي هر د و پيشنهاد د اريم و کارهاي بزرگي انجام شد ه؛ چون تقريبا خزر جايي بود که کمتر کسي فکر مي کرد با توجه به اينکه توفيقي د ر برخي مناطق و خشکي حاصل نشد ه بود ، به موفقيت برسد ؛ ولي ما با حمايت همه جانبه وزير توانستيم اين کار را انجام د هيم که اميد واريم هر چه سريع تر وارد مراحل اجرايي کار شويم و راهي که باز شد ه را تا پايان اد امه د هيم.
اولويت ها و برنامه هاي اجرايي فعاليت هاي توسعه اي د ر خزر تبيين شد
نخستين جلسه مد يران و روساي شركت نفت خزر، با حضور مد ير عامل اين شركت به منظور تبيين اولويت هاي عملياتي شركت و تد وين برنامه هاي اجرايي فعاليت هاي توسعه اي د ر د رياي خزر تشكيل شد . محسن د لاويز با تقد ير از تلاش تمامي همكاران د ر سال 1396 گفت: سال گذشته را د ر شرايطي به پايان برد يم كه د ر سايه الطاف خد اوند و با تلاش و همت يكايك شما همكاران عزيز، يك سال ثمربخش را پشت سر گذاشتيم و همانگونه كه نويد آن د اد ه شد ه بود ، شركت نفت خزر بزود ي شاهد فصل تازه اي از فعاليت هاي توسعه اي خواهد بود . وي با اشاره به اهميت سند همكاري امضا شد ه بين جمهوري اسلامي ايران و جمهوري آذربايجان د ر زمينه بهره برد اري مشترك از ظرفيت هاي خزر افزود : اتفاقي كه د ر 8 فرورد ين امسال با حضور رئيس جمهور و وزير نفت د ر باكو رخ د اد، رويد اد بسيار مهمي بود كه سال ها براي رسيد ن به اين نقطه و انعقاد چنين توافقنامه اي زحمات زياد ي كشيد ه شد ه بود و الان وقت آن است كه با برنامه ريزي د قيق، د ستور عمل ها و روش اجرايي كار پيگيري و د نبال شود. د لاويز با اشاره به لزوم تشكيل كارگروه هاي فني و تخصصي د ر د اخل سازمان و بهره گيري از تمامي ظرفيت هاي مد يريتي و كارشناسي به منظور تحقق اهد اف تعيين شد ه، بر ضرورت بررسي و پيگيري جنبه هاي مختلف اين توافقنامه و د يگر موافقت نامه هاي د ر حال انجام تا مرحله اجرا و حصول نتايج مورد انتظار تاكيد ويژه کرد . مد يرعامل شركت نفت خزر د ر اد امه با تاكيد بر اهميت فعاليت هاي شرکت د ر سه استان گلستان، گيلان و مازند ران و به خصوص برنامه ريزي براي فعاليت توسعه اي د ر آب هاي عميق د رياي خزر خاطر نشان كرد : فعاليت ها و د ستاورد هاي شركت نفت خزر هميشه به لحاظ ملي و فرا منطقه اي حائز اهميت بود ه و حفظ فضاي تعاملي د ر سازمان و بهره گيري از همفكري، همد لي و خرد جمعي، ضامن تحقق اهد اف عاليه سازمان خواهد بود .