دستیابی به ظرفیت ۲ میلیون بشکه ای پتروپالایشی کشور
خبرهای امیدبخش در راه است
مشعل پتروپالايشگاه ها، مجموعه هاي اتصالي بين مجتمع هاي پالايش و پتروشيمي هستند که افزون بر تولید انواع سوخت اعم از گاز مايع (LPG)، بنزين، نفت سفيد، نفت گاز و نفت کوره، می توانند محصولات دیگر و خوراک مورد نياز مجتمع هاي پليمري و شيميايي را توليد کنند. پتروپالایشگاه ها نفت خام را به عنوان خوراک استفاده و از آن محصولات سوختي و پايه پتروشيمي تولید می کنند و این همان روند و هدفی است که در نهایت ما را به خام فروشی کمتر، نزدیک می کند. امروز و درادامه برنامه های یکی دو دهه اخیر وزارت نفت، پروژه های بزرگ و قابل توجهی از پتروپالایشگاه ها فعال شده اند یا در آستانه بهره برداری قرار دارند.
سیاست ها و راهکارهای متعددی در این سال ها برای توسعه فعالیت پتروپالایشگاه ها از سوی دولت های مختلف اجرایی شده است و حالا پس از اختلاف نظر و بررسی های کارشناسی فراوان، صنعت نفت همسو با سایر کشورهای تولید کننده نفت، می خواهد سهم بیشتری از تولیدات پتروپالایشی داشته باشد. در همین سال ها بخش خصوصی با سرمایه گذاری و دولت با ایجاد زمینه و زیرساخت لازم و تصویب قوانین تکمیلی تلاش کرده اند شرایط فعالیت پتروپالایشگاه ها را فراهم کنند و امروز می توان به آینده این بخش در صنعت نفت امیدوار بود.
همه چیز برای آغازی خوب فراهم است
ساخت پتروپالایشگاه ها در صنعت نفت ایران سابقه طولانی ندارد و در همین یکی دو دهه اخیر زمینه های فعالیت آن شروع شده است، اما امروز به اندازه کافی زمینه برای فعالیت دارند و خبرهای خوبی در این زمینه پیش رو است. شروع و تقویت پروژه های پتروپالایشگاهی را می توان یکی از راهکارها و سیاست های کشور در مبارزه با تحریم ها و دور شدن از خام فروشی و ایجاد ارزش افزوده بیشتر در صنعت نفت و اقتصاد کشور عنوان کرد. در این سال ها اقدام ها و قوانین حمایتی زیادی را برای کمک به ساخت و توسعه پتروپالایشگاه ها شاهد بوده ایم. به عنوان نمونه طرح «احداث پتروپالایشگاه ها با استفاده از سرمایه گذاری مردمی و روش تنفس خوراک» یکی از این طرح های حمایتی بود که در سال 97 به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید. طبق گزارش مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی، این طرح به طور مستقیم می تواند بر جلوگیری از خام فروشی، بی اثر کردن تحریم، ارزش افزوده و رونق اقتصادی منجر به توسعه و رشد صنعت نفت کشور تاثیر گذار باشد. در عین حال بررسی های اقتصادی هم نشان داده است که پتروپالایشگاه ها با توجه به دسترسی های موجود به خوراک و همنشینی با مجتمع های دیگر و دسترسی به مقاصد صادراتی در مقایسه با پالایشگاه ها می توانند حاشیه سود بالاتری داشته باشند.
نکته قابل توجه این است که پتروپالایشگاه ها هم به عنوان هر سرمایه گذاری جدید در کشور با دو مسئله تأمین مالی و سرمایه گذاری داخلی یا خارجی و بازار فروش مواجه است. به همین دلیل بوده که در این سال ها وزارت نفت تلاش کرده است با ایجاد راه هایی برای تامین مالی داخلی، پتروپالایشگاه ها را به نقطه ای امن برای ادامه مسیر برساند و در این مسیر که همزمان با تحریم هاست به اهداف کاهش قیمت تمام شده محصولات، بهینه سازی راندمان، افزایش سودآوری و بهینه سازی مصرف انرژی پایه ریزی شده برسد. حال با توجه به شرایطی که برای پتروپالایشگاه ها برشمردیم، شاهد آن هستیم که سرمايه گذاران فراوانی به سمت پروژه های پتروپالايشي پیشنهادی وزارت نفت، روی آورده اند و در آخرین برآوردها پیش بینی شده است که نزديک به 20 ميليارد دلار جذب سرمايه در اين عرصه انجام شود.
شرایط کافی برای ساخت پتروپالایشگاه ها مهیاست
وزارت نفت دولت سیزدهم در شروع کار خود یکی از مهم ترین برنامه ها را رفع موانع ساخت پتروپالایشگاه ها گذاشت و جواد اوجی، وزیر نفت تاکید کرد که ۱۲ طرح پتروپالایشی و فراخوان شده است که از ۲ تا ۴۰ درصد پیشرفت دارند و در ادامه اظهار امیدواری کرد که یکی از این طرح ها تا پایان سال ۱۴۰۱ عملیاتی شود. وی با تأکید بر اینکه در بخش پتروپالایشگاهی نزدیک به ۲ میلیون بشکه خوراک برای تبدیل به ارزش افزوده در نظر گرفته ایم، اعلام کرد: ظرف چند سال آینده ۲ میلیون بشکه به ظرفیت پالایشی کشور افزوده می شود. اوجی با تاکید بر اینکه به دنبال احداث پتروپالایشگاه ها هستیم، افزود: امروز در دنیا سراغ احداث پالایشگاه نفت نمی روند و پتروپالایشگاه احداث می کنند. این امر در اولویت ما قرار دارد تا از خام فروشی دور شویم. احداث این مهم بستگی به سرمایه گذاری ها خواهد داشت. باید ظرفیت پالایشگاه های فعلی را ارتقا دهیم و یک یا دو پتروپالایشگاه نیز احداث شود. تسهیلات بانکی، اوراق مشارکت، تهاتر نفتی، استفاده از توان سرمایه گذاران خارجی از جمله مواردی است که می توان از طریق آن، شرایط پتروپالایشگاه ها را فراهم کرد. او دی ماه سال گذشته و در جریان کلنگ زنی احداث پتروپالایشگاه ۶۰ هزار بشکه ای میعانات گازی با همکاری بانک پاسارگاد در قشم گفت: با نگاه خوب وزیر اقتصاد، بانک ها به رسالت اصلی خود یعنی بانکداری و پشتیبانی از پروژه های عمرانی باز می گردند. وزیر نفت با بیان اینکه پروژه های دیگری نیز در توسعه میادین نفتی و گازی، خطوط انتقال و پتروپالایشگاه ها تعریف شده، افزود: کنسرسیومی از بانک ها برای تامین مالی پتروپالایشگاه ها شکل گرفته است و با پشتیبانی وزارت اقتصاد و همکاری مجموعه بانک های کشور بخش زیادی از منابع مالی تامین می شود. احمد مرادی، نایب رئیس کمیسیون انرژی مجلس هم در گفت وگو با «مشعل» با تاکید برای این که در دوره جدید وزارت نفت، مضوع پتروپالایشگاه ها به طور جدی موضوع در دستور کار قرار گرفته است، افزود: با احداث پتروپالایشگاه ۳۰۰ هزار بشکه ای بندرعباس، استان هرمزگان به قطب پالایشگاهی کشور تبدیل می شود. او به حمایت های مجلس شورای اسلامی از طرح های وزارت نفت که برای استان ها زنجیره ارزش و اشتغال به همراه دارد، اشاره کرد و گفت: به زودی کلنگ زنی این پتروپالایش در بندرعباس انجام می شود و تحول بزرگی برای استان هرمزگان خواهد بود. مرادی که یکی از موافقان تجمیع شرکت ملی صنایع پتروشیمی و پالایش و پخش است، در مورد آثار این تصمیم گفت: شباهت و نزدیکی ماموریت ها در پتروشیمی و پالایشگاه ها و رویکرد کشور به سمت پتروپالایشگاه ها، حتما روی مدیریت یکپارچه این بخش ها و رفع موانع و ابهام ها و مشکلات تاثیر گذار خواهد بود. این نماینده مجلس با اشاره به سوابق حمایت ها برای توسعه پتروپالایشگاه ها افزود: در حال حاضر یکی از پروژه های پتروپالایشگاهی با 30 درصد پیشرقت فیزیکی فعال است و پیشرفت خوبی دارد و به زودی پروژه جدید پتروپالایشگاهی هم وارد فاز اجرایی می شود و به نظر من زمینه به اندازه کافی برای این پروژه ها فراهم است و امیدواریم موانع هم برداشته شود.
پروژه های مجوزدار پتروپالایشی و شیوه های جدید سرمایه گذاری
به هر روی وزارت نفت امروز با حجم قابل توجهی از تقاضای سرمایه گذاران برای سرمایه گذاری در حوزه پتروپالایشگاه ها رو به رو است و هم اکنون نزدیک به ۱.۵ میلیون بشکه (یک میلیون و ۲۲۰ هزار بشکه مربوط به نفت خام و ۲۴۰ هزار بشکه مربوط به میعانات گازی) متقاضی برای ساخت پتروپالایشگاه ها وجود دارد که همه صلاحیت ها را داشته اند و طرح های آنها نیز توجیه فنی و اقتصادی داشته است. واضح است که وزارت نفت تاکنون همه زمینه ها برای سرمایه گذاری در این بخش را فراهم کرده و اگرچه مسیرها به سمت صندوق توسعه ملی و کمک های مالی آن هنوز هموار و امید بخش نشده اما وزارت نفت با کمک بانک ها و مسیرهای مالی دیگر، راهی متفاوت را باز خواهد کرد. در حال حاضر طرح پتروپالایش لاوان با ۱۲۰ هزار بشکه نفت، سرمایه گذاری غدیر با ۳۰۰ هزار بشکه، شستان با ۳۰۰ هزار بشکه، پالایش پارسیان تدبیر، مروارید مکران، پتروپالایشگاه بندر جاسک با ۳۰۰ هزار بشکه و یک پروژه بخش خصوصی با ۲۰۰ هزار بشکه جزو پروژه های پتروپالایشی تایید شده هستند و با توجه به گفته های وزیر نفت و نمایندگان مجلس شورای اسلامی، انتظار می رود به زودی خبرهای جدید و امیدبخشی در مورد پتروپالایشگاه ها بشنویم.