چند واحد سلامت خانواده در صنعت نفت داریم؟
هم اکنون 15منطقه در سطح بهداشت و درمان صنعت نفت داریم که از این تعداد 9 منطقه بیمارستان دارند. مراکز پزشکی خانواده، به عنوان مراکز بهداشتی و درمانی صنعت نفت یا مرکز سلامت خانواده نفت نامگذاری شده است. در این مراکز، پزشکان خانواده حضور دارند و حدود 200 پزشکی خانواده داریم که در کل کشور مشغول به فعالیت هستند و از این تعداد، نزدیک به 60 نفر در دوره کارشناسی ارشد پزشکی خانواده(MPH) که به صورت مجازی در دانشگاه تهران برگزار می شد، شرکت کرده اند. همچنین 6 نفر تخصص پزشکی خانواده دارند.
عمده ترین مراجعه کننده به واحدهای سلامت خانواده چه گروهی هستند؟
بازنشستگان، عمده ترین مراجعه کننده به واحد های سلامت خانواده سازمان بهداشت و درمان صنعت نفت هستند؛ اما با توجه به اینکه از حدود 5 سال پیش، برنامه معاینات دوره ای خانواده ها در واحد سلامت خانواده کلید خورد، مقرر شد، مشابه واحد سلامت کار که سالانه کارکنان را معاینه می کنند، خانواده ها نیز در بازه زمانی مشخص مورد ارزیابی قرار بگیرند و در واقع تمامی افراد تحت پوشش سازمان، به نوعی از خدمات این واحد بهره مند شوند؛ البته با شروع بیماری کووید 19، فراخوان واحد های سلامت خانواده متوقف و همگام با کل کشور، تمامی ظرفیت های سازمان بهداشت و درمان صنعت نفت، معطوف به کنترل این بیماری شد. در سال های اول فعالیت واحد سلامت خانواده، شاخص های ما پوششی و سعی بر آن بود که برای تمامی خدمات گیرندگان، پرونده سلامت تشکیل شود و اکنون با گذشت چند سال از ایجاد پزشکی خانواده، به جایی رسیده ایم که بیش از 90 درصد مراجعان، پرونده سلامت دارند و از آنجا که دغدغه ما سلامت کارکنان است، در حال ارتقای شاخص های عملکردی هستیم.
برنامه های پیش روی شما در سال های آتی شامل چه مواردی می شود ؟
یکی از برنامه های پیش رو، استفاده حداکثری از توانمندی پزشکان خانواده است. می خواهیم کنترل دقیقی روی ریسک فاکتورها داشته باشیم. به همین منظور لازم است اطلاعات دقیق و به روزی از داده های سلامت جمعیت تحت پوشش خود داشته باشیم و با توجه به اینکه پزشکی خانواده، به سمت الکترونیکی شدن پیش می رود و در دنیا، پزشکی خانواده بدون پرونده الکترونیک سلامت معنا ندارد، بنابر این امسال مهم ترین کار، تشکیل پرونده الکترونیک سلامت است. برای یافتن بستر مناسب تشکیل اینگونه پرونده ها، مطالعات زیادی صورت گرفته است. با توجه به داده های کشوری، مشخص شده که وزارت بهداشت از چند سال گذشته، پزشکی خانواده را راه اندازی و چند سامانه مانند سامانه سیب و سینا را طراحی کرده است. با بررسی هایی که داشتیم، در نهایت سامانه سینا را که خدمات دهی بهتری دارد، انتخاب کردیم و به دنبال آن هستیم که امسال پرونده الکترونیک سلامت را بر اساس سامانه سینا پایه ریزی کنیم. اتفاق خوبی که می افتد، این است که وقتی فرد، پرونده الکترونیک داشته باشد، می توان همزمان نسخه نویس الکترونیک را هم راه اندازی کرد؛ البته طبق دستورعمل وزارت بهداشت، امسال به سمت نسخه نویسی الکترونیک پیش خواهیم رفت.
بجز سامانه سینا، دو سامانه تله مدیسین و پتروویزیت نیز در سازمان وجود دارد که امسال می توانیم از آنها هم استفاه بهینه کنیم.
به دلیل زیر ساخت های خوبی که در این وزارتخانه وجود دارد، سامانه تله مدیسین، بسیار کاربردی است؛ چراکه یک سیستم پیشرفته ارجاع در پزشکی خانواده به شمار می رود و می تواند نیاز ما را به برخی تخصص ها در مناطق محروم بسیار کاهش دهد و ارجاع بیماران را منطقی کند؛ البته دسترسی به آن برای همه مناطق امکانپذیر نیست؛ اما باید به بهترین شکل از آن استفاده شود، حتی می توان از این طریق، آموزش ها را نیز انجام داد.
کار در سیستم پتروویزیت نیز به این شکل است که جمعیت تحت پوشش پزشکی خانواده، در این سامانه بارگذاری می شود و پزشک و خدمات گیرندگان می توانند از طریق پیامک یا تصویری با هم تماس داشته باشند و سوالات و ابهامات جمعیت طبی در زمینه مسائل سلامت پاسخ داده شود. فقط باید در نظر داشت که مشاوره از طریق سیستم پتروویزیت، مشاوره اورژانس نیست و شاید بیشترین کاربرد آن در آینده برای سیستم بازنشستگی باشد؛ زیرا کوچکترین دردها برای افراد بازنشسته، نگرانی ایجاد می کند، بنابراین نیاز است یک مشاور سلامت که در جریان وضعیت سلامت فرد قرار دارد، در دسترس باشد.
علاوه بر مواردی که اشاره کردید، چه برنامه های دیگری در دست اقدام دارید؟
لازم است دوباره شناسنامه مناطق را بررسی و تکمیل و مراکز را تجهیز کنیم؛ زیرا داشتن پرونده الکترونیک سلامت، به زیرساخت های خاص خود نیاز دارد.
ضمن اینکه تعامل خود را با وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی کشور بیشتر خواهیم کرد. سال گذشته تفاهمنامه ای با وزارت بهداشت داشتیم و بر اساس آن، جمعیت تحت پوشش صنعت نفت زیر مجموعه جمعیت پزشکی خانواده کشوری را تمدید خواهیم کرد تا بتوانیم از دستورعمل ها و امکانات وزارت بهداشت برای ارائه خدمات استفاده کنیم.
قصد داریم سیستم ارجاع را نیز تقویت کنیم؛ چرا که در حال حاضر این سیستم، یک سویه است و هیچ بازخوردی از متخصص به پزشک باز نمی گردد، درحالی که این تعامل باید دو سویه باشد. همچنین قصد داریم از اطلاعات و دانش متخصصان در آموزش پزشکان خانواده نیز استفاده کنیم.
سیستم پزشکی خانواده، علاوه بر اینکه سلامت افراد جامعه را تامین می کند، می تواند به عنوان کنترل کننده هزینه ها هم عمل کند. به این معنا که دو خصوصیت پزشکی خانواده، یعنی هماهنگ کنندگی و ارائه ادغام یافته خدمات، می تواند کنترل هزینه ها را به همراه داشته باشد. در نظر داشته باشید که اگر پزشکان خانواده ما بتوانند مراجعات افراد را به کلینیک های خانواده و تخصصی با هماهنگی انجام دهند و از سوی دیگر هر فردی که مراجعه کرد، در هر بار مراجعه تمامی خدمات مورد نیاز خود را دریافت کند، بار مراجعه کنترل شده وخدمات به بهترین شکل ارائه و هزینه ها منطقی می شود. در نهایت سعی براین است که امسال، نمود خوبی از تمامی فعالیت های واحد سلامت خانواده در تمامی فضاهای ارتباطی وزارت نفت از جمله هفته نامه وزین «مشعل» داشته باشیم که تمامی کارکنان از فعالیت های ما مطلع شوند و نیاز های خود را به ما منتقل کنند.