رئیس پژوهشكده مطالعات راهبردی فناوری موسسه مطالعات بین المللی انرژی تشریح کرد:
نقشه راه فناوری های نوین در صنعت نفت و گاز
مشعل روند مصرف انرژی در جهان، به طور فزاینده ای در جریان است تا لزوم جذب فناوری های نوین در انرژی را به نوعی در کانون توجه فعالان عرصه فناوری جهان قرار دهد. اکنون تمامی کشورهای دنیا با شناسایی چالش ها و مشکلات پیرامون مصرف بی رویه انرژی، به دنبال یافتن راه چاره ای برای کاهش این میزان مصرف هستند. اهمیت و نقش فناوری های جدید در حوزه مدیریت تولید و مصرف انرژی تا آنجاست که بهره مندی از آن، نه تنها به رفع مشکلاتی از جمله کاهش تلفات در شبکه های انتقال، توزیع و افزایش راندمان نیروگاه های کشور می انجامد؛ بلکه سهم مصرف انرژی فسیلی یا غیرفسیلی را در سبد انرژی نیز کمتر خواهد کرد. مادامی که صحبت از مدیریت تولید و مصرف در میان است، اگر با بهینه سازی مصرف انرژی همگام باشد، می توان به اعتلای این صنعت در آینده امیدوار بود و باید این دو اصل را مکمل یکدیگر دانست که در این میان، به یقین بهره مندی از فناوری های نوین در کاهش مصرف انرژی ضرورتی اجتناب ناپذیر خواهد بود. بسیاری از فعالان حوزه انرژی بر این باورند که کاربرد فناوری های نوین، تنها راه صرفه جویی در مصرف انرژی است که عدم بهره برداری از آن می تواند رشد فزاینده مصرف را به همراه داشته باشد.نکته حائز اهمیت برای شتاب بخشی و توسعه فناوری های نوین بخش انرژی، ایجاد هم افزایی و همگرایی میان تصمیم گیران و دست درکاران صنعت سرنوشت ساز نفت است که اگر با اتخاذ سیاست های حمایتی از شرکت های دانش بنیان و تسهیل شرایط کار برای حضور مستمر و قدرتمندانه این دست از فعالان حوزه انرژی کشور توامان باشد، می توان شاهد توسعه فناوری های نوین در بخش انرژی بود.
موسسه مطالعات بین المللی انرژی به عنوان نهاد پیشگام در امر مطالعات راهبردی فناوری های مورد نیاز صنعت نفت کشور مطرح است و در این خصوص، لزوم پاسخگویی به چند سوال اساسی و مهم از سوی این مرکز تصمیم ساز باید مدنظر قرار گیرد؛ نخست اینکه اولویت های راهبردی فناوری در زنجیره ارزش صنعت نفت چه مواردی هستند؟
روندهای آینده علم و فناوری های انرژی در دنیا کدامند؟ چگونه ظرفیت های توانمند فناورانه در صنعت نفت تقویت و شکوفا می شود؟ دلایل ناکارآمدی در جذب و انتقال فناوری ها که متضمن نوآوری در آینده هستند، شامل چه مواردی می شود و در نهایت، مسیر مناسب برای صنعت نفت ایران به منظور دستیابی به فناوری های کلیدی چه مسیرهایی باید باشد؟ عقیل براتی، رئیس پژوهشكده مطالعات راهبردی فناوری موسسه مطالعات بین المللی انرژی در گفت وگو با «مشعل» به واکاوی و ارزیابی جزییات هر یک از موضوعات مورد اشاره پرداخت.
ماموریت های پنج گانه برای فناوری
رئیس پژوهشكده مطالعات راهبردی فناوری موسسه مطالعات بین المللی انرژی، به طور اجمالی به ماموریت های پنجگانه این پژوهشکده اشاره کرد و گفت: انجام مطالعات راهبردی در حوزه مدیریت فناوری انرژی و محیط زیست، اولویت نخست کاری پژوهشکده فناوری است. با توجه به اینکه عمده فعالیت های موسسه، مطالعاتی است، بنابراین مبنای کار بر اساس سیستم های انرژی و مدیریت فناوری قرار خواهد گرفت؛ البته در کنار مسأله فناوری انرژی، مباحث زیست محیطی و بحران های ناشی از آن هم مطرح است. به این معنا که هر جا اسمی از انرژی به میان آید، فناوری های زیست محیطی هم مطرح می شود.
براتی از تدوین نقشه راه فناوری نوین به عنوان اولویت دوم فعالیت پژوهشکده فناوری موسسه یاد کرد و افزود: پایش مستمر تحولات فناوری های انرژی و بررسی شکاف بین فناوری های موجود و فناوری های نوین و به دنبال آن، تدوین نقشه راه فناوری نوین از جمله اقدام های مهم دیگری است که به این منظور، پژوهشکده از سال گذشته اقدام به تاسیس رصدخانه هوشمند فناوری کرده است.
از این رو ربات هایی طراحی شدند و هم اکنون فعالیت ها در دست بررسی و ارزیابی قرار دارد. او به سناریونگاری به منظور برنامه ریزی بخش عرضه و مدلسازی برای بخش تقاضای انرژی اشاره کرد و یادآور شد: هدف نهایی تمام مباحث مطالعات راهبردی فناوری برای برنامه ریزی، بخش عرضه و تقاضای انرژی است و این مهم از طریق مدلسازی و آینده پژوهی انجام می شود؛ هرچند این کار مسبوق به سابقه بوده؛ اما در واقع، دورنمای انرژی در سطح کشور و استان را ترسیم می کند.
تسهیل در فعالیت تصمیم گیران انرژی
رئیس پژوهشكده مطالعات راهبردی فناوری موسسه مطالعات بین المللی انرژی، تصمیم سازی و ارائه راهکارهای تخصصی راهبردی به منظور تسهیل فعالیت تصمیم گیران ارشد حوزه انرژی بویژه صنعت نفت و گاز را از دیگر فعالیت های مورد اشاره این پژوهشکده خواند و اظهار کرد: این موضوع با استفاده از روش های علمی و نوآورانه و به طور مداوم در پروژه های مختلف از طرف موسسه مطالعات به تصمیم گیران معاونت برنامه ریزی وزارت نفت ارائه می شود.
در واقع نقش موسسه مطالعات، یک سیستم هشدار سریع است که در صنعت نفت هم در تصمیمات کوتاه مدت و فوری و هم در تصمیمات بلندمدت این رویکرد اتخاذ می شود و پژوهشکده فناوری هم از این موضوع مستثنا نیست.
براتی تصریح کرد: در نهایت ایجاد شبکه هم افزا و گسترده از متخصصان ملی و بین المللی و با رعایت ارزش های سازمانی صنعت نفت هم از دیگر ماموریت های پنجگانه پژوهشکده مطالعات راهبردی فناوری است که این کار، هم طی پروژه ها انجام شده و هم در رصدخانه فناوری و با شبکه ای گسترده از متخصصان کامل می شود که در نهایت با قرار گرفتن در پنل تخصصی، در معرض اظهارنظر و قضاوت خبرگان و نخبگان این حوزه قرار خواهد گرفت.