گفت و گو با مدیرعامل شرکت پالایش نفت امام خمینی(ره) شازند
50میلیون یورو صـرفه جویی باتکیه بر دانش بنیان ها
سمیه راهپیما پالایشگاه امام خمینی(ره) شازند، نخستین پالایشگاه در عصر انقلاب است که مدرن ترین و سودآور ترین پالایشگاه ایران نیز شناخته می شود و از سال 1372 با ظرفیت 170 هزار بشکه در روز راه اندازی شد و در سال 1389 واحدهای عملیاتی جدید با عنوان واحدهای فاز 2 در این پالایشگاه مورد بهره برداری قرار گرفت و ظرفیت پالایشی آن را به 250 هزار بشکه در روز رساند.
این پالایشگاه 5 فراورده اصلی کشور شامل بنزین (یورو، سوپر)، نفت سفید، گاز مایع، نفت کوره و گازوییل را تولید و تحویل شرکت ملی پخش فراورده های نفتی می دهد. محصولات ویژه پالایشگاه شازند نیز ظرف سه چهار سال گذشته به مرحله بهره برداری و تولید رسیده اند. پالایشگاه امام خمینی (ره) شازند، نخستین تولیدکننده سوخت کم سولفور در بخش کشتیرانی است که به شرکت ملی نفتکش و کشتیرانی جمهوری اسلامی تحویل می شود.
همچنین نخستین تولید کننده نرمال هگزان و پروپیلن است که در شرکت های پتروشیمی مورد استفاده قرار می گیرد. در ادامه، با مجید رجبی، مدیرعامل پالایشگاه امام خمینی(ره) شازند گفت و گویی انجام شده که می خوانید:
در ابتدا بفرمایید که چه برنامه هایی برای سال جاری دارید؟
سال گذشته قرارداد پروژه تولید کک سوزنی میان پالایشگاه امام خمینی (ره) شازند و پژوهشگاه صنعت نفت بسته شد و اکنون در مرحله طراحی اولیه قرار دارد که در 5 واحد به بهره برداری خواهد رسید. اوایل پاییز امسال نیز برای این پروژه انتخاب پیمانکار خواهیم داشت. کک سوزنی در صنایع فولاد مورد استفاده قرار می گیرد و با این رویداد، یکی از محصولات وارداتی کشور قطع و در تولید کک سوزنی خودکفا خواهیم شد. ضمن آنکه با تولید کک سوزنی، تولید نفت کوره صفر و سودآوری پالایشگاه افزایش پیدا می کند.
علاوه بر تولید کک سوزنی چه برنامه های دیگری برای امسال دارید؟
یکی از مهم ترین وظایف ما استمرار تولید است، بخش قابل توجهی از فراورده های اصلی کشور شامل بنزین، گازوییل، نفت سفید، نفت کوره و سوخت هواپیما را تأمین می کنیم.
درکنار این موارد، روی ساخت داخل نیز متمرکز شده ایم. همانطور که می دانید، پالایشگاه قطعات و تجهیزات زیادی مصرف می کند که سالیان گذشته وارد می شد؛ اما اکنون واحدی به نام ساخت تولید داریم که تمام تجهیزات مورد نیاز پالایشگاه شامل کمپرسورها، پمپ ها و سایر ادوات را طی قراردادی با شرکت های دانش بنیان تأمین می کنیم. بخش قابل توجهی از قطعات مورد نیاز پالایشگاه، ساخت داخل شده وقصد داریم قطعاتی را که نیاز به واردات دارد، داخلی سازی کنیم. کاتالیست، از محصولات مورد نیاز پالایشگاه هاست و محصولی گرانبها به شمار می رود. سالیان گذشته این محصول را وارد می کردیم؛ اما ظرف چند سال گذشته، تولید کاتالیست ها از سوی شرکت های دانش بنیان شروع شده و مرحله به مرحله تست و تحویل ما می شود و در واحدهای عملیاتی از آن استفاده می کنیم. امیدواریم وابستگی واردات به این محصول نیز در آینده نزدیک قطع شود. اکنون کاتالیست واحد RFCC را یک شرکت دانش بنیان می سازد و ظرف یک تا دو ماه آینده محصول اولیه تولید و تحویل پالایشگاه می شود. اگر این محصول روی رآکتورها نصب شود و جواب دهد، یک موفقیت بزرگ برای کشور و پالایشگاه ها به شمار می رود و 100درصد می توانیم تولید داخل داشته باشیم. واحدRFCC یکی از بزرگترین واحدهای بنزین سازی کشور و خاورمیانه به شمار می رود.
چند قلم کالا، داخلی سازی شده است؟
واحد پشتیبانی ساخت داخل از سال 1385 فعالیت خود را آغاز کرد و با هدف مقابله با تحریم های ظالمانه، قطعات یدکی پالایشگاه از طریق پیمانکاران داخلی تأمین می شد؛ اما اکنون موفق شده ایم در زمینه قطعات مکانیکی بیش از 90 درصد قطعات را بومی سازی کنیم. تاکنون 13 هزار و 500 قلم کالای قطعات مکانیکی از طریق شرکت های دانش بنیان و مهندسی معکوس، طراحی، ساخت و تولید شده اند و در این بخش از سال 1385 تاکنون 50 میلیون یورو صرفه جویی ارزی داشته ایم؛ اما این آمار در بخش ابزار دقیق حدود 40 درصد است و قصد داریم در این بخش نیز خودکفا شویم.
آیا ژنراتورها را نیز داخلی سازی خواهید کرد؟
بله، در برنامه داریم از سوی شرکت های دانش بنیان، قطعات این تجهیز را نیز بومی سازی کنیم که اکنون در مرحله انعقاد قرارداد با شرکت های داخلی هستیم.
استفاده از توانمندی شرکت های دانش بنیان چقدر می تواند کمک کننده باشد؟
ما اطمینان 100 درصدی به توانمندی شرکت های دانش بنیان داریم. حدود 20 سال است که با این شرکت ها کار می کنیم. برخی قطعاتی که از سوی شرکت های دانش بنیان ساخته می شود، گاه هنگام نصب جواب نمی دهد، از این رو می توان گفت که این کار پر ریسک است؛ اما با اتخاذ تدابیر فنی و رعایت مسائل ایمنی، این کار را انجام می دهیم. با این کار اگر محصول مشکل داشت، بازگردانده می شود تا دوباره مورد بررسی قرار گیرد. این رفت و برگشت برای پالایشگاه هزینه و ریسک دارد که ما آن را پذیرفته ایم و نتیجه نیز گرفته ایم.
از ا ین رو باید برای رفع نیازهای خود به شرکت های دانش بنیان اعتماد کنیم؛ چرا که آنها نیازمند زمان، تعامل و حمایت هستند.
آیا از توانمندی مهندسان داخلی پالایشگاه نیز بهره می گیرید؟
مهندسان داخلی پالایشگاه در رشته های مختلف مکانیک، ابزار دقیق، برق، شیمی و ... از تجربیات خوبی برخوردارند و از آنجا که پالایشگاه شازند واحدهای عملیاتی زیادی دارد و با شرکت های ساخت داخل همکاری داشته اند، از توانمندی آنها بهره گرفته ایم، ضمن آنکه برای کمک به پالایشگاه های دیگر و تبادل تجربیات، نیروهای متخصص خود را به پالایشگاه های دیگر می فرستیم و از تجربه پالایشگاه های دیگر نیز استفاده می کنیم.
وزارت نفت مدتی است که بر ساخت پتروپالایشگاه ها تمرکز کرده است. در این زمینه بفرمایید که پالایشگاه شازند چه اقداماتی انجام داده است؟
اکنون پالایشگاه امام خمینی (ره) شازند به نوعی پتروپالایش است؛ زیرا علاوه بر محصولات پالایشگاهی، محصولات پتروپالایشی نیز تولید می کند. مصداق این امر، نخستین تولید کننده سوخت کشتیرانی کم سولفور، نخستین تولید کننده نرمال هگزان برای استفاده صنایع پتروشیمی و نخستین تولید کننده محصول پروپیلن هستیم..
ضمن آنکه محصولاتی مانند CSO و بوتان را تولید و تحویل صنایع پتروشیمی و دیگر صنایع کشور می دهیم. به عبارتی ظرف 3 تا 4 سال گذشته پالایشگاه شازند، به پتروپالایش تبدیل شده است.
آیا برنامه ای برای افزایش ظرفیت تولید دارید؟
ظرفیت پالایش، ثابت است و برنامه ای برای افزایش آن نداریم؛ اما امکان تولید محصولات جدیدتر و افزایش محصولات ویژه مانند پروپیلن، نرمال هگزان، سوخت کشتیرانی کم گوگرد و CSO را داریم، ضمن آنکه امکان متنوع کردن و افزایش ظرفیت نیز فراهم است.
به عبارت دیگر، می توان گفت که هم می خواهیم تعداد محصولات ویژه را بیشتر کنیم و هم کمیت را افزایش دهیم.
یکی از اقدام های خوبی که پالایشگاه شازند همسو با اهداف مسؤولیت اجتماعی انجام می دهد، در حوزه محیط زیست است. لطفا در این زمینه بیشتر توضیح دهید؟
این شرکت با هدف صیانت از محیط زیست، اقدامات قابل توجه و گسترده ای داشته که اهم آنها عبارت است از:
تشكيل مديريت هاي صيانت از محيط زيست، مديريت پسماند و استقرار مديريت يكپارچه پسماند
انتقال لجن بيولوژيكي و ضايعات نفتي به شركت هاي معتمد حفاظت از محيط زيست و بازيافت و تبديل آنها
مديريت پساب، احداث سيستم تصفيه پساب فاز جديد (WWT)
پروژه بازيافت آب خروجي از واحدهاي فاز جديد به وسيله تصفيه ميكروبيولوژي و برگشت آن به چرخه توليد
پايش مداوم عوامل آلاينده با نصب آنالايزرهاي چند متغيره پيوسته (ON LINE) روي خروجي واحد تصفيه پساب
پروژه ارتقا و بهينه سازي سيستم تصفيه پساب پالايشگاه با استفاده از سیستم اسمز معکوس
اجراي پروژه نصب غلظت سنج هاي پيوسته (On Line Analyzers) رروي گازهای حاصل از احتراق سوخت در کوره ها
شبيه سازي و بهينه سازي عملكرد كوره هاي فرايندي با هدف كاهش سوخت و ميزان آلايندگي
طراحي و نصب تجهيزات پايش هواي محيطي، گسترش فضاي سبز، ايزولاسيون حوضچه هاي تبخير و حوضچه هاي نفتي
حفر 57 حلقه چاه پایش آب های زیرزمینی به طور مستمر برای پیشگیری از آب های زیر زمینی
اگر صحبتی باقی مانده که بخواهید از این طریق اطلاع رسانی کنید، بفرمایید.
80_70 درصد کارکنان پالایشگاه را بومیان تشکیل می دهند؛ چون سیاست اصلی پالایشگاه شازند بر این است افرادی که بازنشسته می شوند، برای جایگزینی آنها از بومیان استفاده کنیم.