صنعت پتروشیمی در پایان 1400 چشم انتظار تحولات جدیدی است
شروع جهش سوم با شروع قرن جدید
مشعل صنعت پتروشیمی در پایان سال 1400 به نقطه ای روشن و چشمگیر در چند دهه اخیر رسیده و به یکی از بازوهای ارزشمند و پرسود در صنعت نفت و اقتصاد کشور تبدیل شده است. این صنعت با عبور از گردنه های سخت گذر، بحران های اقتصادی کرونا و تحریم های همه جانبه و مستقیم، نه تنها متوقف نماند؛ بلکه توانست به بیشترین میزان توسعه و تولید در دوران خود برسد و در افق 1406 به دنبال رقابت با قدرت های منطقه است. صنعت پتروشیمی با عبور و تکمیل طرح های جهش دوم خود، در انتظار شروع عملیات اجرایی، برنامه ریزی و سرمایه گذاری های جدید در جهش سوم و رقم زدن آینده ای متفاوت در شروع قرن جدید است. 1400؛ سالی سرشار از تحولات مهم برای ایران و صنعت نفت و زیرمجموعه های آن بوده که بدون توجه به شرایط تحریمی و محدودیت های شدید، بهترین تصمیمات و اقدامات برای این صنعت رقم خورد؛ اما با توجه به مذاکرات در وین، ممکن است نتایج قابل توجهی حاصل شود و 1401 با شروعی توفانی و باز شدن مسیرهای تحریمی همراه باشد و در این صورت، صنعت پتروشیمی در دولت سیزدهم، آماده یک جهش جدید و پرسود خواهد بود. افتتاح چند طرح باقی مانده از جهش دوم، امضای چند قرارداد مهم و زیرساختی، برگزاری نمایشگاه ایران پلاست، انتصاب مدیرعامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی و افزایش سهم خوراک و صادرات و واریز ارز به سامانه نیما، از مهم ترین تحولات صنعت پتروشیمی در کنار ادامه روندهای همیشگی این صنعت است که برخی از آنها را با هم مرور می کنیم.
امضای قرارداد ساخت تجهیزات جمع آوری گازهای مشعل
قرارداد ساخت تجهیزات جمع آوری گازهای مشعل به ارزش 165 میلیون یورو امضا شد و شرکت پالایش گاز بیدبلند خلیج فارس، بر اساس آن قرارداد ساخت 24 دستگاه کمپرسور سانتریفیوژ و احداث ایستگاه جمع آوری گازهای همراه نفت منطقه رگ سفید به ارزش 165 میلیون یورو را با هدف اجرای طرح جمع آوری گازهای مشعل با سه شرکت ایرانی امضا کرد.
افتتاح پارسیان سپهر همزمان با دو طرح دانش محور کاتالیستی
طرح پالایش پارسیان سپهر با ظرفیت تولید سالانه 3.3 میلیون تن اتان، پروپان، بوتان و میعانات گازی و برآورد درآمدزایی یک میلیارد دلاری برای کشور، به بهره برداری رسید. همچنین به طور همزمان دو طرح دانش محور تولید کاتالیست پلی پروپیلن و کاتالیست پلی اتیلن سنگین (CX) که برای نخستین بار در کشور با دانش فنی ایرانی اجرا شده اند، به بهره برداری رسید.
افتتاح همزمان اکسیر حلال، سبلان و مسجدسلیمان
طرح اکسیر حلال عسلویه با ایجاد نخستین واحد تولید پنتان و هگزان صنعت پتروشیمی با مجموع ظرفیت تولید سالانه 50 هزار تن، به بهره برداری رسمی رسید. همچنین به طور همزمان پتروشیمی سبلان به عنوان یکی از طرح های جهش دوم صنعت پتروشیمی با ظرفیت تولید سالانه یک میلیون و650 هزار تن متانول به ارزش412 میلیون دلار و پتروشیمی مسجدسلیمان با ظرفیت تولید سالانه یک میلیون و 755 هزار تن اوره و آمونیاک افتتاح شد.
66 تفاهم نامه پتروشیمی ها برای همکاری با واحدهای تولیدی ماهشهر
همزمان با برگزاری نمایشگاه توانمندسازی و حمایت از شرکت های ماهشهر، پتروشیمی ها 66 تفاهم نامه همکاری با واحدهای تولیدی ماهشهر امضا کردند. شرکت های پتروشیمی بندر امام، کارون، اروند، شهید تندگویان، خوزستان، بوعلی سینا، فجر انرژی خلیج فارس و عملیات غیرصنعتی و خدمات صنایع پتروشیمی به عنوان زیرمجموعه های هلدینگ خلیج فارس در زمینه طرح بومی سازی و تأمین نیازهای خود از واحدهای تولیدی مستقر در منطقه، تفاهم نامه همکاری امضا کردند. هدف از این تفاهم نامه ها ایجاد اشتغال در منطقه، بومی سازی و ممانعت از خروج ارز از کشور و اعتماد به توان و دانش فنی داخلی است.
پایان گازسوزی مشعل های بید بلند خلیج فارس
یکی از تعهدات پالایشگاه بید بلند خلیج فارس در جریان اجرای پروژه های چند مرحله ای خود، پایان گازسوزی در مشعل های مجتمع های پالایشی خود بود که این اتفاق مهم، همزمان با ارسال گازهای اسیدی بخش پالایشگاهی بیدبلند خلیج فارس به چاه های نفت منطقه آغاجاری رخ داد و سوزاندن گازهای ارسالی به مشعل در این مجتمع پایان یافت. در اسفندماه هم با حضور وزیر نفت قرارداد ۸ طرح جمع آوری گازهای مشعل به ارزش 470 میلیون یورو امضا شد. درواقع شرکت پالایش گاز بیدبلند خلیج فارس همسو با اجرای طرح بهسازی و احداث تأسیسات جمع آوری گازهای مشعل شرق کارون، هشت قرارداد به ارزش 470 میلیون یورو با شرکت های ایرانی امضا کرد.
صدور مجوز برای 20 طرح پیشران
طرح های پیشران صنعت پتروشیمی، یکی از اقدامات و راهبردهای مهم صنعت پتروشیمی در آستانه شروع جهش سوم بوده که با تکمیل و توسعه زنجیره ارزش و با هدف جبران کمبود خوراک های مورد نیاز صنایع تکمیلی، تنوع بخشی سبد محصولات، ایجاد ارزش افزوده و اشتغالزایی شروع شده است. به همین منظور در سال 1400 مجوز ساخت 20 طرح پیشران صنعت پتروشیمی هم دریافت شد. طرح های پیش بینی شده 33 مورد بوده که فعلا مجوز ساخت 20 مورد از آنها داده شده است.
تحولات در وزارت نفت، NPC و هلدینگ خلیج فارس
اما یکی از تحولات مهم 1400، شروع به کار دولت سیزدهم و تغییرات در دولت بود. جواد اوجی ، وزیر نفت در جریان انتصابات خود، مرتضی شاهمیرزایی را به عنوان معاون وزیر و مدیرعامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی منصوب کرد. شاهمیرزایی نیز تعدادی از مدیران این مجموعه را تغییر داد.یکی از انتصابات مهم، انتصاب عبدالعلی علی عسگری، به عنوان مدیرعامل شرکت صنایع پتروشیمی خلیج فارس (بزرگترین هلدینگ پتروشیمی) بود.
امضای قراردادهای پژوهشی در پتروشیمی
همزمان با روز پتروشیمی و با حضور وزیر نفت، شرکت پژوهش و فناوری پتروشیمی چند قرارداد و تفاهمنامه امضا کرد. بر این اساس، قرارداد توسعه محصولات پلی اتیلن ترفتالات با شرکت پتروشیمی شهید تندگویان، قرارداد ارائه دانش فنی و تجاری سازی کاتالیست اتیلن اکساید با شرکت پویاپژوهش باختر و تفاهمنامه همکاری با شرکت پتروشیمی تبریز با هدف توسعه محصولات امضا شدند.
رونمایی از سه دستاورد پژوهشی حوزه پتروشیمی
جواد اوجی، وزیر نفت در روز پتروشیمی و در بازدید از شرکت پژوهش و فناوری از سه دستاورد پژوهشی حوزه پتروشیمی رونمایی کرد. دستگاه اندازه گیری طول عمر لوله های پلی اتیلنی در تماس با آب کلردار، دانش فنی ساخت کاتالیست سنتز آمونیاک در مقیاس صنعتی و پایه کاتالیست هیدروژناسیون انتخابی استیلن از جمله این دستاوردهای مهم و پرکاربرد بودند.
ایران پلاست به پله پانزدهم رسید
همچنین با وجود تحریم ها، پانزدهمین نمایشگاه بین المللی ایران پلاست با حضور وزیر نفت و مشارکت 430 شرکت داخلی و خارجی در چهار گروه مواد اولیه، ماشین آلات، کالای ساخته و نیمه ساخته و خدمات فنی و مهندسی برگزار شد. در حاشیه این نمایشگاه، علاوه بر برگزاری چند نشست خبری از جمله نشست خبری مدیرعامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی، چند قرارداد و تفاهم نامه نیز به امضا رسید.
بهره برداری از تأسیسات و مخازن ذخیره سازی و اسکله مستقل بیدبلند خلیج فارس
تأسیسات و مخازن ذخیره سازی محصولات صادراتی و اسکله مستقل شرکت پالایش گاز بیدبلند خلیج فارس در ماهشهر به بهره برداری رسمی رسید. این تأسیسات و مخازن ذخیره سازی و اسکله مستقل با سرمایه گذاری 270 میلیون یورو با ظرفیت صادرات سالانه 2 میلیون تن محصولات ارزشمند پروپان، بوتان و پنتان پلاس در زمینی به مساحت 64 هکتار ساخته شده است.
1401؛ سال افتتاح ها می شود؟
در سال 1400 چند افتتاح انجام شد؛ اما بخش قابل توجهی از سهم افتتاح ها و شروع عملیات اجرایی به سال 1401 منتقل شده است. یکی از این پروژه ها، طرح پتروشیمی صدف خلیج فارس است که طبق برنامه باید در نیمه نخست 1401 به بهره برداری برسد. همچنین عبدالعلی علی عسگری، مدیرعامل گروه صنایع پتروشیمی خلیج فارس از آغاز عملیات اجرایی 2 مگاپروژه هرمز و الماس و طرح های PDH پتروشیمی پارس و بهبهان در آینده نزدیک خبر داده است.
افزایش سهم اعتبارات مسؤولیت اجتماعی تا 320 میلیارد تومان
یکی از زمینه های مهم فعالیت و اثرگذاری پتروشیمی ها در سال های اخیر، عمل به تعهدات حوزه مسؤولیت اجتماعی است و در این حوزه تاکنون سرمایه گذاری و زیرساخت های زیادی شکل گرفته است. طبق آخرین اعلام برای این فعالیت ها در حوزه CSR در سال 1400 بیش از 89 میلیارد تومان تنها در منطقه پارس هزینه شده و برای سال 1401 این رقم به رشد چند برابری به 320 میلیارد تومان رسیده است.
سهم نیمایی پتروشیمی ها تا پایان اسفند 14 میلیارد دلار است
صنعت پتروشیمی در سال های اخیر با وجود تنش های اقتصادی، محدودیت های کرونایی و تحریم های ظالمانه بیشترین میزان صادرات و درآمد ارزی را داشته است. به نحوی که درآمد صادراتی صنعت پتروشیمی تنها در سال 1400، بیش از 14 میلیارد دلار بوده و طبق آخرین اعلام وزیر نفت تا پایان اسفندماه، بیش از 12 میلیارد دلار ارز به سامانه نیما عرضه شده است. همچنین پیش بینی می شود، در سال 1406 به درآمد 50 میلیارد دلاری برسد.