پیشنهاد معاونت منابع انسانی وزارت نفت از کانال خاصی انجام شد؟
بنده آن موقع، رئیس امور اداری منطقه عملیاتی خارگ بودم که از دفتر آقای وزیر تماس گرفتند و برای ملاقات هماهنگ کردند. پس از هماهنگی به وزارتخانه آمدم و خدمت وزیر یک مصاحبه داشتم، بعد رزومه ارائه کردم و بعد از 10 روز، آقای اوجی تماس گرفتند و گفتند که به جمع بندی مثبت رسیده اند و باید هرچه سریع تر مشغول به کار شوم. وزیر محبت داشتند و به بنده اعتماد کردند.
واکنش همکاران شما چه بود که از جمع کارکنان به سمتی مرتبط با امور انسانی در حال انتصاب بودید؟
کسی فکر نمی کرد که تصدی این پست را عهده دار شوم. من ارتباط یا فعالیت سیاسی و جایگاه خانوادگی خاصی نداشتم. لطف خدا بود. پیش از بنده با سه چهار نفر دیگر مصاحبه شده بود. لیست خدمت وزیر بود و از بین آنها، قرعه به نام بنده افتاد که در این سنگر خدمتگزار باشیم. تصدی بنده بر این پست، بازتاب مناسبی داشت؛ چون با این انتخاب، همکاران اعتماد کردند که دیگر همه چیز فامیل بازی و رفیق بازی نیست و این انتخاب از سوی شخص وزیر انجام شده و فردی را انتخاب کرده اند که هیچ ارتباط سیاسی با بدنه حاکمیت ندارد. من حتی نماینده مجلس شهر خودم را هم نمی شناختم.
پیش از تصدی این پست، شما مجموعه نیروی انسانی را با چه مشکلاتی همراه می دیدید؟
عمده مشکلات زمانی بود که از منطقه عملیاتی لاوان، به خارگ منتقل شدم که این انتقال به تشخیص مدیرعامل وقت شرکت نفت فلات قاره ایران انجام شد. در زمان حضورم با توجه به مشکلات زیادی که در خارگ وجود داشت، جمع کثیری از نیروی انسانی ما که به صورت پیمانکاری مشغول فعالیت بودند، به دلیل مشکلات اسکان و مسایل صنفی هر شب اعتراض داشتند. سه دوره 33 روزه، 28 روزه و 29 روزه در منطقه ماندم تا برای مشکلات آنها برنامه ریزی کنیم. در نهایت توانستیم طرحی جامع و مناسب تهیه و زیرساخت های مورد نیاز را ایجاد کنیم که در پی آن، مشکلات پرسنل حل و قراردادهای خدماتی یکپارچه و ساماندهی شد. قبل از اینکه طرح طبقه بندی مشاغل مطرح شود، ما توانستیم این کار را انجام دهیم و با مطرح شدن این طرح کار ما بسیار آسان شد.
با توجه به سابقه چند دهه فعالیت مرتبط با نیروی انسانی، انباشت مشکلات در حوزه نیروی انسانی را متاثر از چه می دانید؟
متاسفانه عمده مشکلات ما در صنعت نفت، به واگذاری فعالیت ها باز می گردد که باید بگویم در زمینه برون سپاری با شکست مواجه شدیم. زمانی که وزیر وقت نفت، برنامه بازنشستگی پیش از موعد کارکنان مشمول کد 23 را طراحی کردند، بسیاری از عزیزان به واسطه آن بازنشسته شدند و ما به جای آنکه برنامه ریزی و ساختاری تعریف کنیم، امور را به پیمانکاران واگذار کردیم. آنها فعالیت را در اختیار گرفتند که به موازات آن و بدون ضابطه، نیروی انسانی وارد سیستم شد، بدون آنکه به معیشت، رفاه، حقوق و دستمزد آنها توجه جدی شود. دولت نهم و دهم که سرکار آمد، با اولویت بخشی به قرارداد مستقیم، بخشی از نیروها را به قراردادی تبدیل وضعیت کرد، در حالی که تمامی مسائل آنها ابتر باقی ماند. من تمامی این موضوعات و مشکلات را با پوست، گوشت و استخوانم درک می کردم؛ چون از ابتدا در این بدنه حضور داشتم. آرام آرام قراردادهای پیمانکاری شکل گرفت و به قدری گسترده شد که کمی کمتر از 45 درصدنیروی انسانی رسمی و بیش از 55 درصد نیروی پیمانکاری و قراردادی استخدام کردیم. معتقدیم که برای حل مساله، باید مساله را بپذیریم. ما باید بپذیریم که 150 هزار نیروی پیمانکاری و بیش از ۳۳ هزار نیروی قراردادی داریم که باید برای آنها برنامه ریزی کنیم.
بعد از انتصاب شما، آقای وزیر بر چه مواردی در حوزه منابع انسانی تاکید داشتند؟
مهندس اوجی به بنده فرمودند با توجه به شناخت مناسبی که از مناطق عملیاتی و فعالیت اقماری دارید و سختی و مشکلات کار و درگیری کار با خانواده را لمس کرده اید، انتظار دارم، هر کمکی که می توانید، برای پرسنل انجام دهید؛ حتی از اختیارات من هم استفاده کنید. وی به قدری مشتاق کار در زمینه نیروی انسانی هستند که چند نوبت این مساله را از بنده خواستند که فقط با نگاه مثبت مساله نیروی انسانی را دنبال کنم. جناب وزیر با توجه به رزومه ای که از من می دانستند و ظاهرا هم پرس وجو کرده بودند و به این نتیجه رسیده بودند که نگاه بنده به کار نیروی انسانی مثبت است، گفتند که با همان شدت و حدت و با حمایت شخص وی، در مسیر رفع مشکلات پرسنل گام برداریم و درباره هر طرح و پیشنهادی که به نفع نیروی انسانی است، تصمیم گیری و به وی اعلام کنیم. اقدام بسیار خوبی که با همراهی و کمک آقای وزیر به ثمر رسید، احیای شورای مدیران منابع انسانی بود. از آقای وزیر خواستم، اجازه دهند که شورای مدیران منابع انسانی درباره مسائل نیروی انسانی تصمیم بگیرند که ایشان فرمودند: (شما در شورای منابع انسانی موضوعات منابع انسانی را پیگیری و نتایج را احصا و گزارش کنید. بنده هم به تصمیمات شما احترام می گذارم.) الحق و الانصاف هم تاکنون که توفیق خدمت داشتم، تمام قد حمایت کردند و نگاه مثبت دارند و هر شنبه در شورای معاونین از بنده می خواهند که گزارش ارائه و موضوعات را به وی اعلام کنم که چه اتفاقی می افتد.
طی 6 ماه اخیر ۲۶ جلسه شورای مدیران منابع انسانی برگزار کردیم که در این جلسات، سخت ترین کارها را داشتیم؛ جلسات ما سه تا 6 ساعت به طول می انجامید و با توجه به اینکه با تکثر قوانین (قانون نفت، ماده 10، قانون وظایف و اختیارات وزارت نفت، اساسنامه شرکت ها، قوانین و مقررات استخدامی صنعت نفت، مجلس، سازمان اداری استخدامی) همراه هستیم، ضرورت تطبیق با آنها برای ما الزامی است.
پس از حضور در این سمت، با چه مشکلات و انتظاراتی از سوی کارکنان مواجه بودید؟
ما در بدو ورود دولت، با سونامی انتظارات رو به رو بودیم. یکسری تصمیمات اشتباه اتخاذ و توقع ایجاد شده بود. از یک طرف، سازمان رسمی را بسیار کوچک کرده و 14 هزار سمت سازمانی را حذف کرده بودند و از طرف دیگر، سونامی انتظارات فارغ التحصیلان دانشگاه صنعت نفت، آزمون قرارداد مدت معین نوین(15 هزار نفر را متعهد کرده بودند) مشمولان بند (و) و بند (د) ایثارگران، بلاتکلیف ماندن آزمون توانمندسازی قرارداد مدت موقت، متوقف کردن آزمون استخدامی سال 92 با متضرر شدن جمعی از متقاضیان، ابتر ماندن یکسری مجوزهای خاص وزرای گذشته، ابطال مصوبه ایثارگران 1497، بحث عزیزان شاغل در صنعت نفت که فوت شده ناشی از کار تلقی می شدند، بخشی از این مشکلات بود که فقط به لطف خدا و کمک ائمه اطهار (ع) و امام زمان (عج) توانستیم به نحوی امور را پیش ببریم که کسی را حذف نکنیم. نگاه ما، نگاه حذف مساله نبود؛ بلکه نگاه ما حل مساله و رویکرد مان هم حل مساله در محل مساله بود. سعی کردیم به هاب های انرژی برویم و موضوعات و مشکلات را از نزدیک ببینیم، بشنویم و احصا کنیم و بعد در مورد آن در شورای مدیران منابع انسانی که متشکل از شورای مدیران منابع انسانی یعنی مدیران کل حوزه معاونت، مدیران توسعه منابع انسانی شرکت های اصلی و ستاد وزارت نفت است، تصمیم گیری کنیم. به فضل خدا توانستیم برای هر کدام از مشکلاتی که اشاره شد، یک راه حل پیدا کنیم و آن را به مقام عالی وزارت گزارش دادیم و ایشان هم با دید مثبت و نگاه و رویکرد انسانی موضوعات را به تایید رساندند و شرمنده همکاران خود نشدیم.
یکی از مشکلات مرتبط با نیروی انسانی، موضوع نیروهای قرارداد مدت موقت بوده است. برای این مشکلات چه راه حل هایی پیشنهاد شده است؟
به لطف خدا توانستیم ساماندهی نیروهای مدت موقت را انجام دهیم. زمانی که وزیر وقت، بخشنامه تبدیل وضعیت نیروهای پیمانکار واجد شرایط به قرارداد مستقیم که مدنظر رئیس دولت وقت بود را پیاده کردند، قرار بود تا پایان سال 92 نظام جبران خدمات مناسب برای آنها تعریف شود. متاسفانه در چهار سال اول دولت یازدهم، وزیر وقت نفت این دسته از کارکنان را جزو نیروی سازمان حساب نمی کرد و می گفت اینها اضافی هستند. این بندگان خدا هشت سال در برزخ بودند و حتی حقوق پایین تر از کارکنان پیمانکاری دریافت می کردند. این موضوع از دغدغه ها و چالش های روز اول ما بود که به فضل خدا طی 6 جلسه شورای مدیران منابع انسانی توانستیم نظام جبران خدمات مناسب برای این نوع قرارداد ایجاد کنیم. در این مسیر و با توجه به منع قانونی، امکان تعریف یک نظام جبران خدمات جدید را نداشتیم و نظام جبران خدمات آنها را در قالب قرارداد پرسنل مدت معین (مصوبه 1662) آوردیم. اولین اقدام، ساماندهی آنها بود که توانستیم مدارک تحصیلی و مشخصات آنها را بپذیریم و بعد، سمت سازمانی در ساختار سایه تعریف کردیم که پذیرش آن از طرف اداره کل تشکیلات روش ها دشوار به نظر می رسید ولی در نهایت موفق شدیم اقدامی نوین برای آنها انجام دهیم. پیاده سازی نظام جبران خدمات، مستلزم این است که طبقه بندی مشاغل و ارزیابی مشاغل، رفت و آمد، اقماری، غیراقماری، نوبت کار و غیر نوبت کار داشته باشیم که الحمدالله به نتیجه رسید و در حال انجام است.
در زمینه اجرای نظام جبران خدمات، برخی از سوال کارکنان این است که چرا به شکل یکسان در تمامی بخش ها در حال پیاده سازی نیست؟
تلاش ما این بوده که با استفاده از هوش مصنوعی، یکجا تعیین سوابق را انجام دهیم که عزیزان ما در شورای مدیران منابع انسانی گفتند، با توجه به اینکه ممکن است آنها در دوران پیمانکاری چند شغل داشته و در دوره قرارداد مدت موقت شغل، محل کار و مدارک تحصیلی شان تغییر کرده باشد، امکان این کار وجود ندارد و باید در شورای تعیین سوابق مطرح شده و یکایک آنها بررسی دقیق شود. در همین خصوص از آنها برنامه خواستیم و گفتیم که به شکل متمرکز عمل نکنند و به شرکت های تابعه تفویض اختیار کنند. به عنوان نمونه شرکت ملی مناطق نفت خیزجنوب، شرکت نفت مناطق مرکزی، شرکت فلات قاره، خود راسا شورای تعیین سوابق و تعیین مدرک و به روز رسانی را تشکیل و انجام دهند. خوشبختانه شرکت ملی پالایش و پخش فراورده های نفتی توانست با بسیج تیم گسترده و متمرکز، این اقدام را به ثمر برساند که در سایر بخش ها در حال انجام است.
در هر بخش چه جمعیتی از نیروی انسانی را شامل می شود؟
18 هزار نفر از پرسنل شرکت ملی نفت ایران، 5 هزار نفر از شرکت ملی پالایش و پخش فراورده های نفتی ایران، 8 هزار نفر از شرکت ملی گاز ایران، حدود ۴۵۰ نفر از پتروشیمی و حدود 755 نفر از ستاد وزارت نفت و واحدهای مستقل وابسته را شامل می شود. با توجه به اینکه در شرکت های ملی صنایع پتروشیمی، پالایش و پخش فراورده های نفتی و ستاد وزارت نفت، نفرات کمتری شامل می شدند، این مساله در این بخش ها نهایی شد. از شرکت ملی نفت ایران قول گرفتیم که تا 25 اسفند، کار تعیین سوابق نفرات انجام شود؛ در غیر این صورت ماه بعد نهایی خواهد شد. در این طرح، چند فوق العاده اصلی برقرار شده که اعلام کردیم فوق العاده جذب 50 درصد و 3 آیتم از فوق العاده ها با حقوق اسفند ماه واریز شود تا کارکنان حلاوت دستورعمل ساماندهی نیروهای قراردادی مدت موقت را در همین ماه بچشند.
به مساله پیمانکاران بپردازیم چه برنامه ای برای این دسته از کارکنان صنعت نفت تمهید شده است؟
نیروهای پیمانکاری برای ما بسیار مهم هستند و توجه خاص مقام عالی وزارت هم به این کارکنان وجود دارد. آقای اوجی بارها و بارها تاکید داشتند که اگر حقی از این نیروها (پیمانکاری) ضایع شود، شرعا و عرفا به گردن تک تک شماست. رسیدگی به مساله نیروهای پیمانکاری از تاکیدات وی است و چند نوبت هم به جد از ما خواستند که این مساله را مورد توجه قرار دهیم.
در این بخش، وزارت گذشته طرح طبقه بندی مشاغل را به صورت نیمه کاره انجام داد؛ ما در ساماندهی نیروهای پیمانکاری، آن طرح را موردبازنگری قرار داده و متوجه شدیم که برای اصلاح و درنظرگرفتن فوق العاده و امتیازات و لحاظ کردن مشاغل سخت و طبقه بندی، فضای مناسبی در ذیل این طرح وجود دارد؛ اما لازمه آن جامع بودن بانک اطلاعاتی بود. لیکن هنوز بسیاری از افراد می گفتند در این طبقه بندی، لحاظ نشده و مشخصاتشان در ساپنا وجود ندارد. بنابراین اعلام کردیم اولین کار، تکمیل اطلاعات است و هر یک از کارکنان که از سامانه ساپنا جامانده و فعالیتی مستمر در صنعت نفت دارند، باید در این سامانه ثبت شوند. چون بنای ما بر حذف نیست و حتی پس از اتمام پروژه هم نمی توانیم بگوییم این افراد پروژه ای و غیرمستمر هستند. صنعت نفت پویاست و این نفرات هم مشغول فعالیتند. با تمامی شرکت ها مکاتبه کرده و از آنها خواستیم که تمامی قراردادها را بازنگری کنند و آنهایی که فعالیت مستمر دارند را به سرعت به ما اطلاع دهند. اولین کار به روزرسانی ساپنا بود. وقتی ساپنا را تحویل گرفتیم اطلاعات 105 هزار نفر از نیروهای پیمانکاران تغذیه شده بود که در مدت 6 ماه عمر دولت سیزدهم، این تعداد به 112 هزار نفر رسیده است و تعداد 5 هزار نفر نیز در دست بررسی است که در مجموع قرارداد 12 هزار نفر دیگر احصا شده و در ساپنا تغذیه گردیده و یا در دست اقدام است. انشاالله پس از به روز رسانی ساپنا و اطمینان از اینکه کسی جا نمانده، بتوانیم برنامه های منابع انسانی را پیاده کنیم.
افزون بر آن، بیمه تکمیلی نیروهای پیمانکاری را به جد دنبال می کنیم و باید از حالت تمرکزی در شرکت ملی نفت ایران خارج شود تا چهار شرکت اصلی بتوانند قرارداد بیمه تکمیلی آنها را منعقد و سرویس های مناسبی اخذ کنند.