نماینده پیشین ایران در اوپک در گفت و گو با "مشعل"
صادرکنندگان نفــت و گــــاز حربه تحریم ها را ناکارآمد کنند
پس از گذشت 10 سال، شاهد حضور سفر هیات ایرانی در کشور قطر بودیم، به طور مشخص از مواضع انرژی ایران در طول این سفر و برگزاری مجمع وزیران و سران کشورهای صادرکننده گاز (جی ئی سی اف) چه ارزیابی ای دارید؟
باید بگویم که هیات ایرانی در ششمین اجلاس مجمع کشورهای صادرکننده گاز (جی ئی سی اف) دست پر حضور یافت و موضوع های مهم و محوری در آن ارائه شد. با توجه به ارزیابی عملکرد گازی ایران و سخنانی که در این نشست مطرح شد، اکنون کشورهای دیگر می دانند که ایران برای توسعه و پیشرفت منتظر سرمایه گذاری و مشارکت دیگر کشورها نخواهد ماند و کار خود را انجام می دهد، ضمن آنکه از همکاری با دیگران نیز استقبال می کند. به هر رو معتقد هستم راهبرد منطقه ای جمهوری اسلامی ایران که در طول سفر به قطر شاهد آن بودیم، می تواند دستاوردهای مناسبی برای ما و دیگر کشورها به همراه داشته باشد و نتیجه آن برد-برد باشد، امیدوارم همسایگان از پیشنهادهای ایران استقبال کنند.
موضوع دیگر که نباید از آن غافل بود این است که ایران و قطر در برداشت از بزرگ ترین مخزن گازی جهان مشترک هستند و امیدوارم در این سفر در دستیابی به تعاملات مناسب به منظور حفظ، برداشت و نگهداشت مخزن گازی پارس جنوبی موفق بوده باشند، زیرا این مساله در گرو همکاری و سرمایه گذاری دو طرف است و فعالیت انفرادی هر یک از دو کشور در آن نتیجه مطلوب را به همراه نخواهد داشت. تولید بهینه مخزن پارس جنوبی در گرو همکاری و سرمایه گذاری دو کشور به موازات یکدیگر است و غافل ماندن از این مساله مناسب نخواهد بود. غافل ماندن از این مهم باعث افت تولید زودهنگام مخزن خواهد شد. به خاطر دارم متخصصان الجزایری می گفتند از زمان آغاز برداشت مخزن گازی این کشور معمولا تزریق آن را همزمان آغاز می کنند؛ مساله ای که درباره مخزن گازی مهم جهان( پارس جنوبی) مغفول مانده است و اکنون در باره آن با مشکل روبه رو هستیم.
ارزیابی شما از ششمین نشست سران مجمع کشورهای صادرکننده گاز (جی ئی سی اف) چیست؟
از ششمین نشست سران مجمع کشورهای صادرکننده گاز (جی ئی سی اف) انتظار می رود تحولات بزرگی را شاهد باشیم که در قالب آن خط مشی های کلی برای سال های آینده ارائه شود و به عنوان چراغ راهی برای آینده مجمع باشد تا بتواند کشورهای عضو را به سمتی هدایت کند که موثرتر از گذشته ظاهر شوند.
مجمع کشورهای صادرکننده گاز (جی ئی سی اف)که به پیشنهاد ایران و همکاری سایر کشورها متولد شد، نیازمند ارزیابی عملکرد و بررسی نقاط ضعف و قوت است که طی آن مشخص شود آیا این مجمع به اهداف خود از آغاز تاسیس تاکنون دست یافته یا از آن دور شده و اهداف اولیه مغفول مانده است و باید با هدفمندی بهتر ادامه مسیر دهد. دراین باره وزارت نفت جمهوری اسلامی ایران می تواند متولی برگزاری اجلاسی در این قالب شود و با حضور کارشناسان به بررسی این موضوع بپردازد.
شما به عنوان یکی از افرادی که خود در تنظیم اساسنامه مجمع کشورهای صادرکننده گاز (جی ئی سی اف) نقش داشته اید، در شرایط موجود چه ارزیابی ای از عملکرد آن دارید؟
انتظاری که از اعضای مجمع کشورهای صادرکننده گاز (جی ئی سی اف) می رود این است که با هم هماهنگ بوده و رقابت منفی علیه هم نداشته باشند. نقش مهم دیگری که می توان برای مجمع کشورهای صادرکننده گاز (جی ئی سی اف) قائل بود این است که بازار گاز را متعادل نگه دارند، به گونه ای که طی آن مصرف کننده، صادرکننده و همچنین سرمایه گذار منتفع باشند و متضرر نشوند. چند سال قبل نماینده یک از کشورهای صادرکننده گاز به بنده می گفت با آنکه قیمت های گاز به پایین ترین میزان رسیده است، صرفا به دلیل اینکه در بازار حضور داشته باشیم، در آن فعال هستیم. مجمع نباید منتظر باشد که مصرف کننده برای آن تصمیم بگیرد، بلکه می باید خود نقشی متعادل کننده و اثرگذار داشته باشد. معتقدم مجمع کشورهای صادرکننده گاز (جی ئی سی اف) می تواند نقش و کارکردی موثرتر در بازار گاز داشته باشد. مساله مهم دیگر که تمایل دارم به عنوان یک گلایه به آن اشاره کنم این است که مجمع کشورهای صادرکننده گاز (جی ئی سی اف) علیه یکدیگر نباشند و از هم حمایت کنند. البته این کارکرد را در سایر سازمان ها از جمله اوپک نیز شاهد نیستیم که لازم است در مسیر تحقق آن گام برداشته شود و به عنوان نمونه این گونه نباشد که با تحریم هر یک از اعضا صرفا به فکر آن باشند که بازارهای آن کشور را پوشش داده و در اختیار بگیرند. این موضوع، تحریم کنندگان را در تحریم صادرکنندگان نفت و گاز مصمم تر می کند؛ در حالی که صادرکنندگان نفت و گاز با حمایت از یکدیگر می توانند حربه تحریم را ناکارآمد کنند. در پایان این نکته را هم اضافه کنم که ای کاش نکات مورد اشاره سران کشورهای حاضر، به ویژه نکات مطرح شده در سخنرانی رئیس جمهوری محترم ایران در بیانیه پایانی اجلاس قید می شد.
ششمین نشست سران مجمع کشورهای صادرکننده گاز (جی ئی سی اف) هفته گذشته (سه شنبه سوم اسفند ماه ) برگزار شد که در طول آن با سفر هیات ایرانی به قطر پس از 10 سال شاهد مواضعی مهم در زمینه جایگاه گازی ایران و گزینه های همکاری با دیگر کشورها بودیم؛ مجموعه مواضعی که ترسیم کننده جایگاه و قدرت گازی ایران در جهان است. ایران یکی از بزرگ ترین تولیدکنندگان گاز جهان و از بنیان گذاران جی ئی سی اف است که دو دوره دبیرکلی این مجمع را عهده دار بوده است. اعضای مجمع کشورهای صادرکننده گاز ۴۴ درصد از تولید گاز جهان، ۶۷ درصد از ذخایر گازی جهان، ۶۴ درصد از انتقال گاز با خط لوله و ۶۶ درصد از تجارت گاز طبیعی مایع شده (ال ان جی) را در اختیار دارند. کشورهای الجزایر، بولیوی، مصر، گینه استوایی، ایران، لیبی، نیجریه، قطر، روسیه، ترینیداد و توباگو، ونزوئلا، ١۱ عضو اصلی جی ئی سی اف هستند و مالزی، نروژ، عراق، پرو و آذربایجان و امارات به عنوان اعضای ناظر در مجمع کشورهای صادرکننده گاز شرکت می کنند. محمدعلی خطیبی، نماینده پیشین ایران در اوپک در گفت و گو با هفته نامه "مشعل" به ارزیابی و بررسی مواضع دیپلماسی انرژی ایران در طول برگزاری این مجمع داشته است. افزون بر آن دیدگاه های او را که دوران تولد و تنظیم اساسنامه مجمع کشورهای صادرکننده گاز (جی ئی سی اف) نقشی فعال داشته است، درباره این مجمع جویا شدیم. پیشنهاد خطیبی این است که با گذشت دو دهه از تولد این سازمان اکنون زمان آن است که اعضای مجمع به ارزیابی عملکرد و جایگاه خود بپردازند تا مشخص شود چه میزان به اهدافی دست یافته اند که درآغاز تاسیس مجمع کشورهای صادرکننده گاز (جی ئی سی اف) بر آن تاکید شده است. او می گوید که ایران به عنوان یکی از موسسان این مجمع می تواند بانی این مساله شود. او این را هم می گوید که مجمع کشورهای صادرکننده گاز (جی ئی سی اف) علیه یکدیگر نباشند و از هم حمایت کنند و به عنوان نمونه اینگونه نباشد که با تحریم هر یک از اعضا صرفا به فکر آن باشند که بازارهای آن کشور را پوشش دهند و در اختیار بگیرند. این موضوع تحریم کنندگان را در تحریم صادرکنندگان نفت و گاز مصمم تر می کند؛ در حالی که صادرکنندگان نفت و گاز با حمایت از یکدیگر می توانند حربه تحریم را ناکارآمد کنند. مشروح این گفت و گو در ادامه می آید.