شرکت ملی پخش فراورده های نفتی در 43 سالگی انقلاب

شرکت ملی پخش فرآورده های نفتی ایران، یکی از زیرمجموعه های شرکت ملی پالایش و پخش، درحوزه تامین و توزیع انواع فرآوردهای نفتی خدمات رسانی می کند. این شرکت با بهره گیری از بیش از 13هزار نفتکش جاده پیما با ظرفیت های مختلف روزانه میلیون ها لیتر فرآورده نفتی اعم بنزین، نفت گاز، نفت کوره و نفت سفید را با گذر ازجاده های پرپیچ و خم و گاه خطرناک، از مبادی تولید به مبادی مصرف انتقال می دهد با این هدف که مواد سوختی مورد نیاز،گرمابخش خانه هایی باشد که هنوز به شبکه گاز متصل نشده اند و چرخ هایی را بچرخاند تا رونق بخش صنایع دیار باشد. کارنامه شرکت ملی پخش فرآورده های نفتی ایران در بیش از چهار دهه گذشته می تواند موید این نکته مهم باشد که این شرکت گام های بلند و اثربخشی را در جهت مسؤولیت تعریف شده برداشته است. آنچه از نظر شما می گذرد، مروری است بر بی شمار فعالیت شرکت ملی پخش فرآورده های نفتی ایران و دستاوردهایی که از رهگذر تلاش این مجموعه به بار نشسته است.

 سامانه سوخت، مگاپروژه ای بزرگ

سامانه هوشمند سوخت، یکی از مهم ترین و در عین حال مگاپروژه ای است که با هدف سامان دادن به مصرف متعارف بنزین در شرکت ملی پخش فرآورده های نفتی ایران فعالیت می کند. با استفاده از این سامانه هوشمند، بیش از 27 میلیون مشترک دارنده کارت سوخت در جهت مصرف متعارف بنزین به عنوان سوختی ارزشمند هدایت و راهبری می شوند. از این تعداد، 20میلیون قطعه کارت سوخت مربوط به خودروهای شخصی و موتورسیکلت است و بقیه نیز به خودروهای عمومی و کارت های سوخت موجود در جایگاه ها مربوط می شود. ناگفته نماند بخشی از کارت های سوخت صادر شده نیز به خودروهای گازوئیل سوز اختصاص دارد.

  گازسوز کردن رایگان خودروها با ارائه تسهیلات بانکی

سی ان جی به عنوان یک صنعت، به طور جدی از دهه 80 در زمره فعالیت های کلیدی وزارت نفت قرار گرفت.

باتوجه به این رویکرد، احداث جایگاه های سی ان جی نیز مورد توجه قرار گرفت تا آنجا که هم اکنون 2522 جایگاه تک منظوره دومنظوره عرضه این حامل سوخت پاک را در نقاط مختلف شهری و بین شهری انجام می دهند.

بنا بر آمار، مصرف روزانه سی ان جی درکشورحدود22 میلیون مترمکعب است و این بدان معناست که روزانه در مصرف 22 میلیون لیتر بنزین صرفه جویی می شود.

با توجه به سهم سی ان جی در سبد سوخت کشور که حدود 20 درصد است، حرکت به سمت استفاده بیشتر از آن نیز شتاب نسبی گرفته است تاجایی که با توجه به رویکرد جدید وزارت نفت مبنی بر راه اندازی طرح گازسوزکردن رایگان خودروها با ارائه تسهیلات بانکی از سوی بانک عامل، در یک سال گذشته نزدیک به 170هزاردستگاه خودرو گازسوز شده اند.

با احتساب این عدد، هم اکنون 4 میلیون و 129هزار و757 دستگاه خودرو از سی ان جی به عنوان سوخت پاک استفاده می کنند.

 رشد 12 برابری جایگاه های عرضه سوخت

جایگاه های عرضه سوخت یا همان پمپ بنزین ها، مجاری خدمات رسانی هستند که از سال های دور به مردم خدمت رسانی کرده اند. احداث رو به گسترش آنها در چهار دهه گذشته، شمار کنونی آنها را به حدود چهار هزار باب رسانده است.

با توجه به احداث 328 باب جایگاه تا سال 1357 و رسیدن آن به حدود 3900هزار باب در سال1400می توان نتیجه گرفت که احداث جایگاه سوخت در کشور بیش از 12برابر رشد داشته است.

نکته مهم دیگر، توزیع بنزین با استاندارد یورو 4 و گازوئیل با استاندارد یورو5 در این جایگاه هاست. هم اکنون100درصد جایگاه ها بنزین با استاندارد یورو 4 و بیش از 80 درصد جایگاه ها نیز گازوئیل با استاندارد یورو 5 توزیع می کنند که تاثیر بسزایی در کاهش آلاینده های زیست محیطی داشته است.

 بازگشت روزانه  360 هزار لیتر بنزین به چرخه سوخت

پایه گذاری و اجرای طرح بزرگ زیست محیطی «کهاب» با هدف جمع آوری بخارهای بنزین در جایگاه ها، نفتکش ها و انبارهای نفت و بازگشت روزانه حدود 360 هزار لیتر بنزین به چرخه سوخت.

بر این اساس، تاکنون تقریبا همه مجاري عرضه كشور به تجهيزات و ادوات مورد نياز كنترل بخارهای بنزين مجهز شده اند.

 پاسخگویی به بیش از 2 هزار تماس تلفنی

شرکت ملی پخش فرآورده های نفتی ایران با هدف رسیدگی به شکایات درخواست مردمی مربوط به کارت سوخت، سامانه 09627 راه اندازی کرده که روزانه و در شرایط عادی پاسخگوی 2 هزار190تماس تلفنی است که بی تردید در شرایط خاص، این تعداد تماس روندی افزایشی خواهد داشت.

سامانه 09627 پل ارتباطی مردم با شرکت ملی پخش فرآورده های نفتی است که هم اکنون با بهره گیری از نیروهای زبده، خدمات متعددی در حوزه کارت سوخت اعم از مفقودی صدور مجدد و... برای آن دسته از افرادی که در این بخش با مشکل رو به رو هستند، به عهده دارد.

 مبارزه با قاچاق سوخت

جلوگیری از توزیع خارج از مجاری رسمی، برنامه و سیاست کلانی است که شرکت ملی پخش فرآورده های نفتی ایران به آن توجه ویژه ای دارد و به همین منظور برای پیشگیری از آن ازهمه ظرفیت های سازمانی های خود بهره گرفته و طرح هایی مانند پیمایش و کدینگ وسایل نقلیه بنزین سوز را با هدف ممانعت از ورود کارت های سوخت مهاجر اجرا کرده است. اجرای این طرح ها که هم اکنون نیز با قوت ادامه دارد و موجب شده است قاچاق سوخت در نقاط مرزی همچون سیستان وبلوچستان به میزان قابل ملاحظه ای کاهش یابد. سامانه هاي نظارتي و اجرایي فروش مرزي، سدف، ارسال و رسيد نيروگاهي، اطلاعات مكشوفه (سام) در حوزه پيشگيري از قاچاق با همین رویکرد فعال شده و توسعه یافته اند.

  مروی بر عملکرد دولت سیزدهم

با روی کار آمدن دولت سیزدهم در شهریور1400 و دریافت رای اعتماد وزرا از مجلس شورای اسلامی، 18وزارتخانه از جمله وزارت نفت فعالیت خود را مبتنی بر رویکردی جدید آغاز کردند.

از همان آغازین روزهای شروع کار وزارت نفت، وزیر نفت چارجوب های کلی را تدوین و به عنوان برنامه به شرکت های اصلی از جمله شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده های نفتی ابلاغ کرد و متعاقب این برنامه راهبردی، دستورعمل واحدی به شرحی که به آن اشاره شده است، سرلوحه فعالیت شرکت های زیرمجموعه از جمله شرکت ملی پخش فرآورده های نفتی ایران قرار گرفت.

خدمات شرکت ملی پخش فرآورده های نفتی پیوسته است و شاید نتوان خط پایانی بر آن گذاشت، اما در مقاطعی از زمان برخی فعالیت ها آنچنان برجسته است که به نظر می آید نباید مغفول بماند.

این شرکت در6 ماه گذشته افزون بر مسؤولیت معمول خود که همانا تامین و توزیع سوخت در شرایط معمول است، موقعیت های خاصی از سر گذرانده که می تواند گویای توانایی کار کنان آن در عبور از موانع باشد.

 راهبری یک اختلال بزرگ در زمانی کوتاه

شرکت ملی پخش در طول سال ها فعالیت به تجارب ارزشمندی دست یافته و با توجه به تحریم های ظالمانه این توفیق را داشته تا با تکیه بر نیروهای متخصص و کارآمد خود، موانع و چالش های بسیاری را پشت سر بگذارد.

چهارم آبان ماه امسال، سامانه کارت هوشمند سوخت، با اختلال رو به رو شد و جایگاه های عرضه سوخت سراسر کشور یکی پس از دیگری از مدار خارج شدند.این اختلال، آزمونی بزرگ برای کارکنان شرکت ملی پخش فرآورده های نفتی ایران به شمار می آید، آزمونی که سربلند از آن بیرون آمدند.

مجموعه این شرکت با تلاش آمیخته با همدلی و صبوری مردم موفق شدند سامانه کارت سوخت را در کوتاه ترین زمان ممکن وارد مدار کنند و سوخت رسانی را به روال عادی و معمول خود بازگردانند.

 آزمونی دیگر در رویارویی با برف و سرما

سوخت رسانی در زمستان نیز همه ساله با تمهیداتی انجام می شود. زمستان امسال نیز چنین شد، اما با کمی تغییر در بارش های جوی.

در هفته سوم دی ماه امسال بارش برف تقریبا همه استان های کشور را دربر گرفت و دمای هوا در برخی نقاط کشور به ویژه سخت گذر آن به منهای 20 تا 25 درجه رسید و حتی منجر به این شد که برخی راه های مواصلاتی و جاده های روستایی مسدود شوند.

با این همه اما شرکت ملی پخش فرآورده های نفتی ایران در این زمستان نیز خوش درخشید و ذخیره سازی ها و ارسال آن به مبادی مصرف به ویژه به نقاط روستایی، سبب شد که سوخت رسانی حتی برای لحظه ای متوقف نشود.

 افزایش ذخیره سازی های راهبردی سوخت

با توجه به شیوع ویروس کرونا که از دو سال گذشته تاکنون دنیا را درگیر خود کرده است، شیوع آن منجر به تغییر رفتار در بازار مصرف شد و با نوسان های ایجاد شده بازار سوخت را نیز متحول کرد. بر این اساس در ایران، فرصت صادرات فرآورده هایی مانند بنزین با توجه به سرریز شدن مخازن و انبارهای انواع فرآورده ها و نفت خام از نگهداری این فرآورده، به سمت بازارهای صادراتی ایجاد و شرایط برای ارزآوری در این بخش مهیا شد.

اما ایمنی ایجاد شده در کشور، بیانگر آن است که عقربه مصرف نه تنها به زمان پیش از کرونا بازگشته، بلکه با تحقق یک پیش بینی قریب الوقوع، دامنه هدررفت بنزین در باک خودروها به 120میلیون لیتر خواهد رسید؛ موضوعی که می تواند گمانه زنی برای واردات بنزین را شدیدتر کند. با این اوصاف، نخستین گام مدیران در دولت سیزدهم، برنامه ریزی بر مبنای افزایش ذخیره سازی های راهبردی سوخت که پیش از این در حاشیه بود، در دستور کار قرار گرفت.

 جلوگیری از خاموشی های گسترده با سوخت رسانی پایدار

مدیریت و تامین سوخت همه بخش ها با همراهی تنگاتنگ شرکت های نفت، گاز و پالایش و پخش آزمونی دیگر بود که همزمان با افزایش ظرفیت تولید گاز زیرساخت ها برای تامین فرآورده های نفتی نیز فراهم شد.

با افزایش لجام گسیخته مصرف گاز خانگی و ثبت رکوردهای این بخش، با ارسال روزانه حدود 37 میلیون لیتر سوخت مایع به نیروگاه های کشور، از بروز خاموشی گسترده جلوگیری شد.

 توسعه سی ان جی در سبد سوخت خودروها

در ادامه با تغییرکنش بازار مصرف، همچنین نوسازی و بازسازی نشدن تأسیسات پالایشگاهی در سال های گذشته، این موضوع محرز شد که ظرفیت کنونی پالایش نفت خام و میعانات گازی از عهده شیب تند مصرف برنخواهد آمد. شاهد این مدعا برآوردی از الگوی مصرف بنزین است که جهشی قابل توجه را در مصرف بنزین نشان می دهد و در سال 1405به 117 میلیون لیتر در روز، در سال 1410به 134 میلیون لیتر در روز و در افق سال 1420 نیزبه153میلیون لیتر در روز خواهد رسید.

مدیریت بهینه مصرف سوخت برای جلوگیری از بحران احتمالی به جد در صدر برنامه های اجرایی قرار گرفت؛ توسعه فرصت مغفول مانده در سبد سوخت خودروها از کانال سی ان جی از جمله راهبردهایی به شمار می رود که تمرکز بالایی به آن معطوف شده است تا از یک سو با دسترس قرار دادن سوختی پاک و ارزان، توان اقتصادی خانوارها را در نظر بگیرد و از سوی دیگر با کاهش مصرف بنزین بتواند شرایط تثبیت شده صادرات را حفظ کند.

با توجه به این رویکرد، از ابتدای امسال،84هزار دستگاه خودرو بنزینی به دوگانه سوز تبدیل شده است، همچنین فارغ از فعالیت های انجام شده دربخش تبدیل کارگاهی، یک قرارداد باگروه صنعتی ایران خودرو به منظور تولید 45هزار دستگاه خودرو دوگانه سوز اعم از تاکسی و وانت نیز در آذرماه امسال امضا شد تا افزون بر مدیریت مصرف بنزین، صرفه جویی ارزی قابل توجهی را رقم بزند.

انتقال ایمن و پایدار سوخت

با توجه به برنامه های کلان کشور در حوزه کاهش و جلوگیری از قاچاق سوخت؛ ضمن ضرورت نظارت مستمر دستگاه های متولی براین جریان و با توجه به اینکه یکی از راه های انتقال امن فرآورده از طریق خطوط لوله است، گسترش شبکه ریلی و خطوط لوله از دیگر برنامه هایی است که در محوریت اجرا قرار گرفته است.

از این رو اواخر دی ماه امسال تفاهم نامه ای به ارزش 372 میلیون یورو بین شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده های نفتی ایران و بانک ملت برای احداث خط لوله تابش (تأمین بازار انرژی شرق) امضا شد تا با کاهش ضریب قاچاق سوخت، صرفه جویی روزانه 11 میلیارد تومانی و در ادامه انتقال ایمن و پایدار سوخت را به مردم و صنایع همچنین بازاری جذاب برای صادرات به افغانستان رقم بزند. این طرح در انتظار مجوز شورای اقتصاد است تا در چهار سال آینده در مدار بهره برداری قرار بگیرد.

 تفاهم نامه کلیدی 100 میلیون یورویی

امضای تفاهم نامه دیگری در صدر برنامه های شرکت ملی پالایش و پخش قرار گرفته است تا شرایط توزیع و انتقال فرآورده ها را تسهیل کند. طرح احداث خط لوله پارس به ارزش 100میلیون یورو ظرفیت انتقال روزانه 72هزار بشکه فرآورده را از هرمزگان به استان فارس مهیا خواهد کرد. تفاهم نامه این طرح باهدف تأمین کسری و توزیع بهینه سوخت مورد نیاز استان فارس،کاهش تردد نفتکش های جاده ای، افزایش حجم ذخیره سازی فرآورده های نفتی این استان و... تا پایان امسال امضا خواهد شد.

بی تردید فعالیت های شرکت ملی پخش فرآورده های نفتی ایران به همین چند تیتر ختم نمی شود و موارد دیگری را همچون توسعه بازار انرژی باعرضه فرآورده های نفتی در بورس انرژی، احداث و راه اندازی جایگاه های کوچک وسیار یا به کارگیری نسل جدید کارتخوان های سوخت را هم شامل می شود؛ مواردی که  توضیح آنها در این مقال نمی گنجد.

مرور سرفصل گونه و فهرست وار نمی تواند آیینه تمام نمای این فعالیت ها باشد و تنها دست مریزادی است به تلاش بی منت کارکنانی که شبانه روز می کوشند.

کارکنان این بخش از صنعت نفت کشور همچون دیگر بخش های این صنعت از اینکه توانسته اند مفید واقع شوند، خوشحالند و با کارنامه ای درخشان، چهل وسومین سالگرد پیروزی انقلاب را جشن می گیرند.