مروری بر دستاوردهای شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده های نفتی ایران پس از پیروزی انقلاب اسلامی
43 سال تولید و توزیع بی وقفه
مشعل با گذشت 43 سال از پیروزی انقلاب اسلامی تاکنون کشورمان تحولاتی را پشت سر گذاشته و توانسته است از تمام آنها به سلامت عبور کند، تحریم های ظالمانه نیز جلودار پیشرفت در بخش های مختلف صنعت نفت بخصوص در پالایش و پخش فرآورده های نفتی ایران نبوده است؛ به گونه ای که در شرايط سخت تحريم از جمله بخش هاي صنعتي بود كه با احياي تجارت بين الملل در حوزه مبادلات فرآورده هاي نفتي توانست نقش قابل توجهي را در جنگ اقتصادي ايفا كند و با كسب جايگاهي مطلوب در فرآيند جهش توليد، به معناي واقعي كلمه خودكفايي در توليدات پالايشي را محقق كند. پررنگ شدن ردپاي اين اقدام های ملي در صنعت پالايش و پخش فراورده های نفتی ایران را مي توان به وضوح مشاهده كرد؛ اقدام هایی كليدي كه عملياتي ساختن هر كدام از آنها منجر به رقم خوردن دستاوردهاي ملي براي دولت و ملت ايران شد.
تاريخ پر فراز و نشيب صنعت پالايش نفت در ايران به يك قرن پيش و همزمان با آغاز به كار پالايشگاه آبادان در سال 1912 ميلادي بازمي گردد.
ظرفيت تصفيه پالايشگاه هاي ایران در آغاز انقلاب، يك ميليون و 200 هزار بشكه در روز بود كه پس از گذشت چهار دهه از پيروزي انقلاب، هم اكنون با فعاليت 9 پالايشگاه با ظرفيت پالايشي بیش از دو میلیون بشکه در روز در جایگاه رتبه نهم جهان قرار دارد. به گفته جواد اوجی، وزیر نفت، بر اساس برنامه زمان بندی شده جهت توسعه کمی و کیفی پالایشگاه های موجود و برنامه ریزی برای ساخت پالایشگاه های جدید در چهار تا پنج سال آینده، ظرفیت پالایش روزانه کشور با افزایش یک ونیم برابری به ۳ میلیون و ۵۰۰ هزار بشکه خواهد رسید. با نگاهی گذرا به سابقه پالایشی کشور می توان گفت، قبل از پيروزي انقلاب اسلامي، هفت مجتمع پالايشگاهي فعاليت داشتند كه پس از گذشت 43 سال از انقلاب، سه پالايشگاه اصفهان، اراك و ستاره خلیج فارس به جمع اين پالايشگاه ها اضافه شده است.
صنعت پالايش ايران، سال هاي خوبي را با اجراي طرح هاي افزايش ظرفيت و كيفيت، صادرات پايدار فرآورده هاي نفتي و خودكفايي در توليد و تامين بنزين از سر گذرانده است و از این پس نیز شاهد ارتقای مقام آن در جدول رده بندي قدرت هاي پالايشي دنيا خواهیم بود.
توسعه نخستین پالایشگاه کشور
پالایشگاه آبادان پس ازجنگ تحمیلی عراق علیه ایران با بازسازی بخش مختصری از آن و با ظرفیت 130 هزار بشکه در روز درسال 1368 دوباره راه اندازی شد.
فرآورده های این پالایشگاه شامل گاز مایع، بنزین، نفت سفید، نفت گاز، سوخت جت، نفت کوره، روغن موتور پایه، قیر، حلال های نفتی، گوگرد، نفتا و گاز همراه هستند.
طرح های توسعه این پالایشگاه بزرگ همچنان ادامه دارد و با توجه به مسائل زیست محیطی از انواع مختلف فیلترها و اسکرابرها جهت جلوگیری از آلودگی هوا، تصفیه پساب صنعتی و سیستم مدار بسته خنک کننده استفاده می شود.
واحدهای جدید با بهره گیری از پیشرفت فناوری ضایعات انرژی این پالایشگاه را به حداقل رسانده و با احداث واحد تصفیه پساب صنعتی مشکل آلودگی آب اروندرود نیز به طور کامل برطرف خواهد شد. پس از احداث پالایشگاه آبادان به عنوان اولین پالایشگاه ایران، ساخت پالایشگاه های دیگر در دستور کار قرار گرفت؛ پالایشگاه های نفت تهران، کرمانشاه، اصفهان، تبریز، شیراز، لاوان، اراک، بندرعباس و ستاره خلیج فارس از جمله این پالایشگاه هاست که هر کدام از آنها طرح های توسعه ای برای افزایش ظرفیت و بهبود کیفیت را در دستور کار خود دارند.
ورود ايران به باشگاه صادركنندگان بنزين
احداث شرکت پالایش نفت ستاره خلیج فارس یکی از حرکت های جهادگونه بعد از پیروزی انقلاب اسلامی بود که با هدف طراحی، مدیریت، تامین منابع مالی، احداث، بهره برداری، تعمیر و نگهداری به ثبت رسید و با بهره برداری آن کشورمان در تولید بنزین یورو5 به خودکفایی رسید، این پالایشگاه، مدرن ترین پالایشگاه خاورمیانه است که به منظور حفظ و استمرار عملیات برداشت گاز از میدان مشترک پارس جنوبی و کاهش آلاینده های زیست محیطی و تضمین خودکفایی کشور در تامین فرآورده های راهبردی انرژی مانند بنزین و نفت گاز ایجاد شده و فرآورده هایی همچون گاز مایع، هیدروژن، گوگرد، سوخت جت و انواع حلال ها را تولید می کند. به اين ترتيب طي چند سال گذشته با افزايش توليد بنزين استاندارد با اتكا به پالايشگاه ستاره خليج فارس، پرونده واردات بسته شد و ايران رسما به باشگاه صادركنندگان بنزين پيوست.