توسعه مقاصد صادراتی صنعت نفت
موقعیت ژئوپولیتیک و جغرافیای صنعت نفت ایران، مساله امنیت پایدار انرژی را بیش از دیگر مولفه ها برای دست درکاران کشور پراهمیت ساخته است؛ آنگونه که مقام معظم رهبری با طرح این اولویت انتقال نفت به جاسک و دریای عمان را مورد گوشزد قرار داده اند. در تحقق این اولویت مهم، صنعت نفت ایران توانست با تمرکززدایی از پایانه های صادراتی و متنوع سازی این روند و کاهش ریسک صادرات از تنگه هرمز، برای نخستین بار پس از انقلاب با اجرای پروژه انتقال نفت از گوره به جاسک دسترسی ایران به صادرات از دریای عمان را نیز فراهم سازد که مبدأ این خط لوله، منطقه گوره شهرستان گناوه استان بوشهر است که پس از عبور از استان های بوشهر، فارس و هرمزگان از ۶۰ کیلومتری غرب شهر جاسک به ترمینال و تأسیسات دریایی صادرات و واردات که احداث آن برنامه ریزی شده است، متصل می شود. این اقدام افزون بر اهميت سوق الجیشی، امكان اشتغالزايي گسترده در مناطق محروم جنوب كشور را فراهم می سازد. انتقال نفت خام از گوره به جاسک در عين حال با بیش از 1.8 میلیارد دلار سرمایه گذاری، به نوعی تمرکززدایی از پایانه های صادراتی و متنوع سازی این روند و کاهش ریسک صادرات از تنگه هرمز را در پی داشته است.
بومی سازی و تكيه بر توان داخل
صنعت نفت ایران در مسير توانمندسازي پيمانكاران و سازندگان ايراني صنعت نفت در مقاطع زیادی پس از انقلاب تلاش کرده است تا ضمن اتكا و اطمينان به توان داخلي با سرمایه گذاری بر پتانسیل های بومي، طرح ها و پروژه های صنعت نفت را به پيش ببرد. از دستاوردهای مهم در دوره پس از انقلاب باید به بومی سازی تجهیزات اشاره کرد که اگرچه روزگاری تمامی صنعت نفت متکی به تجهیزات خارجی بود و بی اغراق بدون قطعه ای از دیگر کشورها، حرفی برای گفتن نداشتیم؛ اما امروز در بخش های مهمی به نقطه مهم بومی سازی رسیده ایم. جایگاه مهمی که با وجود تحریم ها و با اتکا به توان داخلي و ارتقاي سطح پيمانكاران و شرکت های ايراني فعال در صنعت نفت میسر شده است. در حال حاضر پروژه های ملی زیادی را می توان سراغ گرفت که با سهم حداکثری تجهیزات داخل به ثمر رسیده است. نقش پررنگ سازندگان، پیمانکاران و لیست متنوع خدمات و تجهیزاتی با برند ایرانی از گام های بلند در مسير دستيابي به خودكفايي در صنعت نفت پس از انقلاب است.
توسعه پژوهش و فناوری
فرآيند توسعه در صنعت نفت بدون بهره مندی از دانش روزآمد و انجام مطالعات علمي و زيربنايي می تواند به خسارت های فراواني منجر شود؛ از همين رو اين اصل به عنوان مبنايي مهم در صنعت نفت مورد توجه قرار گرفته تا با تكيه بر آن شاهد نقش پررنگ دانشگاه ها و مراکز علمی در صنعت نفت ایران باشیم. اکنون قراردادهای پژوهشی متنوعي با دانشگاه ها و مراكز علمي كشور می توان سراغ گرفت تا در مسیر توسعه صنعت نفت نقش علم پررنگ باشد و در این میان با رشد قابل توجه توانایی های فناورانه هم شاهد فصل متفاوتی در این عرصه بوده ایم؛ به گونه ای که امروز در بخش سخت افزاری صنعت نفت و در زمینه ساخت تجهیزات، عملکرد خوبی داریم و شاید جایی در منطقه از این حیث به توانمندی ایران نباشد.
دیپلماسی از فروش نفت، سرمایه گذاری و بسته های قراردادی تا ترکمنستان و... آنچه در مقاطعی حساس پس از انقلاب 57 در دستور کار دشمنان ایران قرار داشت، در تیررس قرار دادن صنعت نفت با تحریم هایی بوده که محوریت آن صفر کردن صادرات نفت و همچنین حذف کامل ایران با کمرنگ کردن تاثیرگذاری در بازارهای جهانی و حتی در اوپک بوده است؛ با این حال در تمامی این مقاطع هیچگاه از اثرگذاری صنعت نفت ایران کاسته نشد و در ادوار مختلف از کشورهای موثر در تصمیمات اوپک بوده ایم. افزون بر آن با دیپلماسی فعال انرژی ایران در مسير دستيابي به اهداف خود در عرصه بین الملل، افزايش ظرفيت توليد صیانتی نفت و گاز را به عنوان محور فعالیت در دستور كار داشته و تحقق اين موضوع را اگرچه در حصار تحریم های يكجانبه غرب- با تحريم صادرات نفت و گاز ايران- همراه داشته، اما همواره در چارچوب منافع حداكثري هدف گذاری كرده و ترفندهای مختلف جهانی نتوانسته است آن را از اهداف خود دور کند. از جمله در مقاطعی با وجود تحریم ها شركت ملي نفت ايران در فرصت كوتاه توانست ظرفيت توليد نفت خود را به بيش از 4 ميليون بشكه در روز افزايش دهد كه بخش قابل توجهي از آن در حوزه ميادين مشترك قرار داشت. همچنين در زمينه صادرات نفت و ميعانات گازي توانست براي نخستين بار ركورد صادرات روزانه هشت ميليون بشكه نفت از طريق 8 نفتكش را بشكند و افتخاري ديگر را در كارنامه فعاليت پس از انقلاب خود ثبت كند. با این حال تحریم های بی سابقه اگرچه بار دیگر این هدف گذاری صادراتی را نشانه رفت؛ اما اولويت فروش نفت و تعريف بازارهاي جديد صادراتي را كه از زمان تحریم ها دستخوش تغييرات زيادي شده بود، در دستور كار قرار گرفت تا با تمركز ويژه بر شیوه های نوين بازاریابی، سهم ايران در سبد صادرات نفتي جهان را افزايش دهد. در این مسیر به منظور دستيابي به اين هدف تلاش شد تا ضمن احیای برخی از بازارهای از دست رفته طی دوران تحریم، از تمام ظرفیت ها، از جمله ظرفيت بخش خصوصی در اين زمينه استفاده شود تا به دور از حصار تعاملات محدود، فروش نفت ايران افزايش يابد. ماحصل اين تلاش ها به موفقیت های قابل توجهي در زمينه فروش نفت منتهي و باعث شد تا تامين منابع مالي بودجه دولت منطبق بر برنامه از پيش تعيين شده تضمين شود و رشد فروش 40 درصدی بدون برجام در همین ماه های اخیر و در دولت سیزدهم رقم بخورد. در ادامه اين روند سعي شد تا با ایجاد یکپارچگی در کل مدیریت فروش امور بین الملل، استفاده از سازوکارهای قابل دسترس و ابزارهای موجود همچون تهاتر، سرمایه گذاری و ایجاد فرصت برای فروش نفت از طریق بورس در دستور كار قرار گيرد تا فروش نفت ايران بهبود يابد. آنچه در این مسیر مهم قابل یادآوری است آنکه در هیچ یک از روزها، ماه ها و سال های تحریم صادرات نفت ایران به صفر نرسید.
خيز شرکت نفت برای بازپس گیری جايگاه خود در سبد انرژي جهان
با روي كار آمدن دولت سيزدهم و تمركز مديريت صنعت نفت بر تعميق اولویت های ساختاري شركت ملي نفت ايران، برنامه ریزی هدفمندي براي برداشت حداكثري از منابع نفت و گاز، همپاي صادرات انجام شد تا ضمن ايجاد بهره وري و رونق اقتصادی، تحقق چشم انداز برنامه های جامع توسعه در كشور را تضمين كند. بر همين اساس افزایش ظرفیت تولید نفت و گاز و تکمیل توسعه میادین مشترک پارس جنوبی، غرب کارون و...، تنوع بخشی و افزایش فروش نفت از طریق بخش خصوصی و دانش بنیان کردن اقتصاد نفت در چارچوب خنثی سازی تحریم ها و توسعه کسب وکار با رویکرد صادرات محوری از جمله مهم ترین اهداف تعريف شده براي فعاليت شركت ملي نفت كشورمان در دولت مردمي تعيين شد. در ادامه همچنين رويكرد حداکثرسازی نرخ جایگزینی ذخایر نفت و گاز و افزايش سهم توليد، توسعه فناوری و استفاده از ظرفیت دانشگاه ها، مراکز علمی و شرکت های دانش بنیان و توجه به ساخت داخل و برنامه ریزی برای استفاده حداکثری از تولیدات داخل کشور به همراه آموزش و توانمندسازی نیروی انسانی و جذب نخبگان در صنعت نفت به عنوان ديگر موارد مورد تاكيد در مسير تحقق اهداف عاليه شركت ملي نفت ايران مطرح و تمامي فعالیت های اجرايي ذيل اين رئوس بازتعريف شد.
تمركز بر افزايش توليد و بهبود روند صادرات
شركت ملي نفت ايران در مسير دستيابي به جايگاه واقعي خود سه رويكرد اساسي را در دستور كار خود قرار داده و تمامي اهداف عملكردي خود را بر اين اساس استوار كرده است. اين سه محور شامل بازگردانی ميزان تولید به رقم پيش از تحریم ها تا پایان سال 1400، تثبیت تولید و در نهايت افزایش تولید در حال پيگيري است.
در ادامه اجراي طرح های ميدان پارس جنوبي كه از جمله اولویت های توسعه ای شركت ملي نفت ايران است، طرح توسعه فاز 11 پارس جنوبی مطرح است كه پیش بینی می شود با تداوم روند كنوني و نهايي شدن بهره برداری از چاه های اين ميدان در آینده ای نزديك، توليد روزانه 14 میلیون مترمکعب گاز از اين فاز نيز انجام شده و ميزان توليد روزانه از فاز 11 به رقم مشابه ديگر فازهاي اين ميدان يعني 56 میلیون مترمکعب در روز خواهد رسيد.
برنامه ریزی براي دستيابي به ظرفیت تولید پیش از تحریم ها
يكي از محوری ترین فعالیت های صورت گرفته در شركت ملي نفت ايران از زمان آغاز به كار دولت سيزدهم، تمركز بر افزايش توليد و دستيابي به ظرفيت توليد پيش از تحریم ها بوده است كه هم اکنون با اقدام های صورت گرفته بخش قابل ملاحظه ای از افزايش توليد محقق شده يا با برنامه ریزی انجام شده در شرکت های تابع تا پايان سال محقق خواهد شد. به عنوان نمونه پیش بینی می شود كه تنها در شركت نفت مناطق مركزي ايران، مقدار توليد به بيش از دو برابر ميزان کنوني برسد.
طرح های زودبازده در اولویت اجرا
يكي از محورهاي كاري شركت ملي نفت ايران در دولت سيزدهم، اولويت اجراي طرح های زودبازده براي تامين هرچه سریع تر منابع هيدروكربوري به ویژه گاز در كشور بوده است. از سوي مديريت كلان شركت ملي نفت ايران تمهيداتي انديشيده شده كه تمامي منابع مالي براي اجراي اين طرح ها بدون محدوديت مالي و با در نظر گرفتن تمامي توان اجرايي شرکت ها انجام شود.