صنعت پتروشیمی در صدر تامین کنندگان ارز سامانه نیما قرار دارد
14 میلیارد دلار سهم 1400
مشعل صنعت پتروشيمي ايران در سال های گذشته شرايط متفاوتي را پشت سر گذاشته است. این صنعت با عبور از جهش اول و در بخش های پایانی جهش دوم خود و رسيدن به بيش از 100 ميليون تن محصولات متنوع قرار دارد. این عملکرد در شرایطی محقق شده است که تحریم های مستقیم صنعت نفت و پتروشیمی از سوی قدرت های بزرگ اعمال شده و شرایط اقتصادی داخلی و کرونا فعالیت مجتمع های تولیدی و پروژه های در حال ساخت را تهدید می کرد؛ با وجود این صنعت پتروشیمی درآغازی دوباره برای جهش سوم خود نشان داده، نه تنها می تواند نیازهای درونی خود را مدیریت کند، بلکه این امکان را دارد که به کمک دولت بیاید و با تامین به موقع ارز مورد نیاز دولت، جای خالی زیادی را پر کند.
جواد اوجی، وزیر نفت چندی قبل با اشاره به تولید و توسعه و درآمدزایی که صنعت پتروشیمی برای کشور به همراه دارد، تاکید کرد: برای جلوگیری از خام فروشی، راهی جز توسعه صنعت پتروشیمی نداریم و جایی بهتر از صنعت پتروشیمی برای سرمایه گذاری نیست.
سهم 14 میلیارد دلاری سامانه نیما از 1400
اما اتفاق مهم و قابل تقدیر پتروشیمی ها تاکنون ایفای نقشی بوده است که شاید در هیچ برهه ای از زمان نمی توانست به این اندازه تاثیرگذار و مهم باشد. پتروشیمی ها در شرایط اقتصادی سخت داخلی و تحریم های مستقیم و ناجوانمردانه و تنها گذاشتن شرکت های خارجی، وظیفه مهم تامین ارز را به عهده گرفته اند. مرتضی شاهمیرزایی، مدیرعامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی چندی پیش به اهمیت صنعت پتروشیمی در ارزآوری برای کشور اشاره کرد و گفت: عرضه به موقع ارز حاصل از صادرات محصولات پتروشیمی به سامانه نیما باعث می شود ثبات بهتری بر اقتصاد کشور حاکم شود. او همچنین قبلا اعلام کرده است که سال گذشته 15 میلیارد دلار ارزش کل محصولات پتروشیمی بود و در مجموع 9 میلیارد دلار صادرات داشته ایم که همین مبلغ ارز به سامانه نیما واریز شده است.
شاهمیرزایی اعلام کرده است که امسال(1400) بیش از 40 میلیون تن تولیدات پتروشیمی داریم که 10 میلیون تن به داخل عرضه و 30 میلیون تن هم صادر می شود که از محل این 30 میلیون تن صادرات محصولات پتروشیمی تا پایان سال ۱۴ میلیارد دلار ارزآوری برای کشور حاصل می شود. جواد اوجی، وزیر نفت هم چندی قبل اعلام کرد که صنعت پتروشیمی امسال کمک شایانی به درآمد ارزی کشور داشته است به طوری که از ابتدای امسال تاکنون 9 میلیارد دلار ارز حاصل از صادرات محصولات پتروشیمی به سامانه نیما واریز شده است و به جرأت می گویم این مقدار تنه به تنه درآمدهای حاصل از صادرات نفت و میعانات گازی می زند.
پروژه های سودآور در راه است
صنعت پتروشيمي امروز در خط مقدم صادرات غيرنفتي و ایجاد اشتغال و درآمد از این محل قرار گرفته است. صنعت پتروشيمي با جهشی یکباره توانسته است تولیدات خود را به مرز 100 میلیون تن برساند و در دورانی که محدودیت ها و شرایط سخت اقتصادی زیاد بود، پتروشیمی ها با افتتاح ها و رکوردهای جدید خبرهای خوبی برای مردم و دولت دارند.
صنعت پتروشیمی با هدف مهم و مورد تاکید مسئولان بالادست صنعت نفت یعنی جلوگیری از روند خام فروشی نفت، تلاش کرده است تا این موضوع از مسیرهای مختلف و با اجرای پروژه های جدید محقق شود. در سال ۹۹ حدود ۴۰ میلیون تن خوراک معادل روزانه یک میلیون بشکه نفت خام به ارزش۶ میلیارد دلار از صنعت نفت دریافت شده است که در ۶۷ مجتمع پتروشیمی مصرف و تبدیل به محصولاتی با ارزش صادراتی شده است. همچنین با بهره برداری از طرح های جهش سوم در سال ۱۴۰۴، خوراک تحویلی از صنعت نفت به معادل ۲ میلیون و ۳۰۰ هزار بشکه نفت خام در روز می رسد.
طبق آخرین اعلام شرکت ملی صنایع پتروشیمی، نزدیک به ۵۰ طرح فعال در صنعت پتروشیمی وجود دارد که طبق برنامه تا پایان ۱۴۰۴ به بهره برداری می رسند و ظرفیت تولید سالانه محصولات پتروشیمی را به ۱۳۵ میلیون تن می رسانند.
به عبارتی می توان گفت که این شرکت های پرسود اقتصادی نه تنها توانسته اند، بازار و سود خود را به حد متعادل و معتبری برسانند و آینده کاری خوبی را در جهش های سوم و چهارم برنامه ریزی کنند، بلکه در این مسیر توسعه و اشتغال و ارزش افزوده خوبی را برای کشور به همراه دارند و حالا در شرایطی هستیم که تعداد زیادی از پروژه های سودآور فعال شده اند و یا در مسیر اجرا هستند و خیلی زود آماده بهره برداری می شوند.
واریز ارز بیشتر از تعهد در سامانه نیما
شاگرد اولی بودن پتروشیمی ها در تامین ارز صادراتی و اجرای تعهدات خود به سامانه نیما بارها مورد تایید بانک مرکزی هم قرار گرفته است. چندی قبل بود که علی صالح آبادی، رئیس کل بانک مرکزی با اعلام اینکه درآمدهای دولت از فروش نفت و مشتقات آن منابع خوبی برای تأمین مالی دولت به شمار می آید، گفت: هم اکنون حجم فروش نفت و فرآورده های نفتی نسبت به گذشته خیلی بهتر شده است.
او گفته است: در حوزه ارز از تعادل خوبی برخورداریم، این تعادل به گونه ای بوده که در ماه های اخیر بیش از تقاضا، عرضه ارز را شاهد بوده ایم و این آرامش بازار ارز بر تورم اثرگذار خواهد بود. رئیس کل بانک مرکزی تصریح کرد: در بخش صادرات غیرنفتی در سامانه نیما شاهد عرضه ارز ۲۳ میلیارد دلار کالا بوده ایم که این رقم نسبت به پارسال ۶۷ درصد رشد نشان می دهد، در بازار متشکل ارزی هم یک و نیم میلیارد دلار عرضه ارز انجام شده که این مقدار نسبت به سال ۹۹، ۲۷۴ درصد رشد داشته است.
این درآمد ارزی پتروشیمی ها را دبیرکل انجمن صنفی کارفرمایی صنعت پتروشیمی خیلی خوب تشریح کرده است. او چندی قبل اعلام کرد که پتروشیمی ها از زمان شروع تحریم های مستقیم صنعت پتروشیمی در سال 97 تاکنون بیش از ۴۰ میلیارد دلار درآمد صادراتی برای کشور ایجاد کرده اند.
اما عملکرد پتروشیمی ها در حوزه تامین ارز در این دوران تاکنون همواره مسیری شفاف را طی کرده است و این شفافیت به خصوص در واریز ارز به سامانه نیما کاملا مشهود و مورد رضایت بوده است. این عملکرد هم بارها به شکل جداگانه در مورد شرکت ها و هم به شکل کلی درباره صنعت پتروشیمی از مراجع رسمی مطرح و اعلام شد که پتروشیمی ها به تعهداتشان با شفافیت کامل عمل کرده اند و این اظهارات خط بطلانی بر بسیاری شایعات درباره پتروشیمی ها و ارز مورد نیاز برای دولت بود. احمد مهدوی ابهری، دبیر کل انجمن صنفی کارفرمایی صنعت پتروشیمی بارها اعلام کرده است که بیش از ۹۰ درصد پتروشیمی ها بیش از تعهد خود در خصوص عرضه ارزهای صادراتی خود در این سامانه عمل کرده اند و این روند ادامه دارد.
سهم بخش پتروشیمی در صادرات غیرنفتی کمتر از ۳۰ درصد است، اما می توان گفت که طبق اعلام بانک مرکزی بارها پیش آمده که تا ۸۰ درصد از ارز عرضه شده در سامانه نیمامتعلق به شرکت های پتروشیمی بوده است. این پتانسیل و توانمندی صنعت پتروشیمی باعث شده که دولت حساب ویژه ای را روی صنعت پتروشیمی در داخل و خارج باز کند و برنامه های بلندمدتی را برای این صنعت در نظر بگیرد.