محصولات پتروشیمی در صدر لیست درآمدهای صادراتی قرار گرفته اند
جهش دنباله دار پتروشیمی
مشعل صنعت پتروشیمی امروز به یکی از مهم ترین ارکان اقتصادی و ارزآوری کشور تبدیل شده است که نه تنها می تواند جریان اقتصادی و تولیدی و اشتغال آوری را در مناطق مختلف کشور ایجاد کند، بلکه می تواند تحولی چشمگیر در جریان صادرات و تجارت بین المللی به راه بیندازد. امروز با وجود شرایط سخت اقتصادی و تحریم های همه جانبه صنعت نفت و تحریم های مستقیم صنعت پتروشیمی، شرکت های مختلف فعال در این عرصه توانسته اند سهم خود را در بازار منطقه و بازارهای جهانی حفظ کنند و توسعه دهند. صنعت پتروشیمی به سطحی از توانمندی رسیده که درآمد صادراتی خود را در همین دوران تحریم های سنگین به بیش از ۴۰ میلیارد دلار رسانده است.
صنعت پتروشیمی با وجود محدودیت ها و محرومیت های داخلی و تحریم و درحالی که شیوع کرونا بار مضاعفی را به جریان تولید و پروژه های مستمر ایجاد کرده بود، نگذاشته است سود داخلی خود و ارزآوری که کمک خوبی برای دولت است، کاهش یابد.
هر کدام از این چند مولفه، یعنی شرایط اقتصادی، تحریم ها و کرونا می توانستند بسیاری از پروژه ها و برنامه های از پیش تعیین شده و یا تامین مالی آنها را با مشکل مواجه کند و یا دست شرکت های پتروشیمی را از بازارها و مشتریان همیشگی کوتاه کند، اما پتروشیمی ها نه تنها در این میدان شکست نخوردند، بلکه توانستند بهترین عملکردها را داشته باشند و امروز انتظارها از این صنعت بیشتر و بیشتر شده است.
جهشی چشمگیر که دنباله دار است
بر اساس آخرین اعلام شرکت ملی صنایع پتروشیمی در سال 1400 و با تکمیل طرح های جهش دوم پتروشیمی درآمد صنعت پتروشیمی به ۲۵میلیارد دلار و در سال ۱۴۰۴ با برنامه ریزی های انجام شده و طرح های در دست اجرا به ۳۷ میلیارد دلار خواهد رسید.
اگر به روند رو به رشد پتروشیمی ها در چند دهه اخیر نگاهی بیندازیم، می بینیم که این شرکت ها از هر تغییر و محدودیتی یک راه برای خروج و بهتر شدن وضعیت در شرایط سخت پیدا کرده اند و جهشی را در جریان حرکت خود به راه انداخته اند.
این جهش و رشد شتابان با برنامه ریزی هایی که در جریان جهش سوم پیش بینی شده کماکان ادامه دارد و می توان امیدوار بود که پتروشیمی ها قرار است خبرهای خوش بیشتری را رقم بزنند. اینکه پتروشیمی ها در این شرایط سخت بتوانند تولید خود را از ۵۰ میلیون تن در سال، به ۱۰۰ میلیون تن برسانند، معنایی جز یک جهش بزرگ نیست و حالا تا تحقق این هدف فاصله اندکی باقی مانده است. افتتاح هایی که برای سال 1400 و 1401 پیش بینی شده اند این هدف را محقق می کنند و در همین زمان دولت سیزدهم برنامه های بیشتری برای اتفاقات جدید در این صنعت ارزآور دارد.
تامین نیازهای اقتصادی کشور در حوزه ارز
به نظر می رسد با تامین شدن زیرساخت های لازم برای توسعه صنعت پتروشیمی، این صنعت به تنهایی قادر است بسیاری از نیازهای اقتصادی کشور به ویژه در حوزه ارز را تأمین کند و یک تنه بار بخش قابل توجهی از نیازهای سامانه نیما را بر دوش بکشد.
در همین حال، احمد مهدوی ابهری، دبیرکل انجمن صنفی کارفرمایی صنعت پتروشیمی از رشد ۷۶ درصدی ارزآوری صنعت پتروشیمی در ۹ ماه امسال نسبت به پارسال خبر داده و اعلام کرده است که پتروشیمی ها در دوران سخت تحریم بیش از ۴۰ میلیارد دلار درآمد صادراتی برای کشور ایجاد کرده اند و این روند رو به رشد با تمهیدات جدید افزایش خواهد داشت.
او اعلام کرده است به زودی تولید این صنعت به ۹۳ میلیون تن ظرفیت اسمی می رسد.
پتروشیمی ها از ابتدای امسال تاکنون حدود ۴ میلیارد دلار نیاز داخل را تأمین و حدود یک میلیارد دلار کود اوره با قیمت تکلیفی به بخش کشاورزی عرضه کرده اند.
وی به ظرفیت بالای صنعت پتروشیمی برای توسعه و حمایت از آن تأکید و اظهار کرد: از وزیر نفت قدردانی می کنم که نگاه مثبتی به توسعه این صنعت دارند و در این مدت این صنعت را حمایت کرده اند و می توانیم امیدوار باشیم که برنامه های پیش روی پتروشیمی محقق می شوند.
او افزود: ارزش تولیدات پتروشیمی ۲۱ میلیارد دلار است و اگر گازی که در بخش خانگی مصرف می شود به محصولات پتروشیمی تبدیل شود، سالانه ۱۷۰ میلیارد دلار ارزش دارد، بنابراین جامعه باید بدانند که در حال استفاده از چه منابعی است و در مصرف آن صرفه جویی کند.
دبیرکل انجمن صنفی کارفرمایی صنعت پتروشیمی اظهار کرد: صنعت پتروشیمی در اوج سال های تحریم به طور میانگین سالانه حدود ۱۱ میلیارد دلار درآمد صادراتی داشته و ۵.۵ میلیارد دلار نیز صرفه جویی ارزی در واردات برای کشور ایجاد کرده است، امسال نیز صادرات محصولات پتروشیمی به حدود ۱۴ میلیارد دلار خواهد رسید.
مرتضی شاه میرزایی، مدیرعامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی اخیرا در گفت وگویی این موضوع را تایید کرد و با اشاره به اینکه سال گذشته ۱۵میلیارد دلار ارزش کل محصولات پتروشیمی بود و در مجموع ۹ میلیارد دلار صادرات داشتیم، اظهار کرد: صنایع پتروشیمی ابتدا نیاز داخل را تأمین و سپس مازاد تولیدات خود را صادر می کنند؛ ۳۰ میلیون تن صادرات محصولات پتروشیمی تا پایان امسال ۱۴ میلیارد دلار ارزآوری برای کشور خواهد داشت.
همچنین جواد اوجی، وزیر نفت در روز صنعت پتروشیمی با اعلام اینکه تا پایان سال تزریق ارز پتروشیمی ها به سامانه نیما به ۱۲ میلیارد دلار می رسد، گفت: با این شرایط درآمدهای حاصل از صادرات پتروشیمی یک تنه به درآمدهای صادراتی نفت خام و میعانات گازی می زند.
وی در ادامه با تاکید بر اینکه هیچ جایی بهتر از صنعت پتروشیمی برای سرمایه گذاری مناسب نیست، افزود: جلوگیری از خام فروشی راهی جز توسعه صنعت پتروشیمی ندارد.
افق صادرات محور ادامه دارد
بر اساس این گزارش در حال حاضر نزدیک به ۵۰ طرح فعال در صنعت پتروشیمی وجود دارد و طبق برنامه تا پایان ۱۴۰۴ به بهره برداری می رسند و ظرفیت تولید سالانه محصولات پتروشیمی را به ۱۳۵ میلیون تن می رسانند. در واقع در گام چهارم در مجموع ۴۷ پروژه جدید در سه بخش طرح های خوراک ترکیبی، طرح های تازه تولید پروپیلن و طرح های پیشران تعریف و طبقه بندی شده است که با اجرای طرح های گام چهارم تا سال ۱۴۰۶، مجموع سرمایه گذاری تجمعی در صنعت پتروشیمی به ۱۲۵ میلیارد دلار می رسد. نکته قابل توجه درباره پتروشیمی ها این است که نباید گذاشت قطاری که روی ریل توسعه افتاده منحرف یا دچار اختلال درحرکت شود.
هر کدام از این تلاش ها و نتایج به دست آمده در شرایطی سخت و بحرانی و با تلاش شرکت هایی بوده که ادامه کار این صنعت را مهم می دانند و امروز هم باید ادامه حرکت کل صنعت را مورد نظر داشته باشند، نه تنها یک مجتمع و یک پروژه را! صنعت پتروشیمی حالا دیگر تبدیل به صنعتی شده که سرمایه گذاری در آن مطمئن، کم ریسک، سودآور و با آینده بلندمدت است و به همین دلیل در بسیاری از مطالعات اقتصادی صورت گرفته کمتر جایی به این اندازه مناسب سرمایه گذاری است.