گام های عملی دولت سیزدهم در مسیر بومی سازی
رویکرد وزارت نفت حمایت از سازندگان داخلی است
مشعل صنعت نفت حمایت از ظرفیت های داخلی را با جدیت در برنامه دارد که با توجه به رویکرد ملی برای حرکت به سمت خودکفایی، جلب همکاری شرکت های دانش بنیان برای بومی سازی دانش فنی ساخت تجهیزات راهبردی نفت در دستور کار قرار گرفته است. بومی سازی کالاهای پرمصرف صنعت نفت که بخش اعظمی از این کالاها جزو اقلام راهبردی به شمار می روند، با همکاری شرکت های دانش بنیان در جریان است.
مقام معظم رهبری (مدظله العالی) در دیدار اخیر خود با جمعی از نخبگان و استعدادهای برتر علمی کشور بر مسئله مانع زدایی از تولید و افزایش کیفیت شرکت های دانش بنیان تاکید کرده اند و لازمه رشد و تقویت این دست از شرکت ها را رواج استفاده از محصولات آنها در داخل دانسته اند. ایشان همچنین زمینه سازی برای صادرات محصولات دانش بنیان را از وظایف دستگاه های دولتی عنوان کرده اند. بهرهمندی از ظرفیتهای داخلی کشور از الزاماتی است که بارها در سیاستهای اقتصاد مقاومتی ابلاغی از سوی رهبر معظم انقلاب مورد تاکید قرار گرفته و با توجه به نامگذاری امسال به عنوان سال تولید، پشتیبانی ها و مانع زدایی ها، نقشه راه بومی سازی اقلام و تجهیزات راهبردی مورد نیاز برای تولید ایمن و پایدار شرکت ملی نفت ایران در قالب برنامه راهبردی مدیریت زنجیره تامین کالای نفت در دستور کار مدیریت پشتیبانی ساخت و تأمین کالا قرار گرفته است. وزارت نفت هم با درک این ضرورت، سلسله اقدامهایی را در دستور کار قرار داده است که از جمله آن میتوان به تلاش برای فعال سازی امکانات و منابع مالی و سرمایههای انسانی و علمی کشور و حرکت در مسیر فعالیتهای دانشبنیان اشاره کرد؛ تداوم و تقویت همکاری با جهاد دانشگاهی نیز از مصادیق این تلاش است.
تامین نیازهای فناورانه با حمایت جهاد دانشگاهی
ظرفیتهای جهاد دانشگاهی به عنوان مجموعهای توانمند در داخل کشور به قدری حائز اهمیت است که وزیر نفت در دیدار اخیر خود با رئیس جهاد دانشگاهی بر توسعه همکاری با این نهاد تاکید کرده و از بهره مندی توان جهاد دانشگاهی در زمینه تامین تجهیزات و نیازهای فناورانه و خدمات فنی و مهندسی و ساخت ادوات در صنعت نفت خبر می دهد. اوجی عنوان می کند که برای توسعه کشور چاره ای جز حمایت از بومی سازی فناوری و ساخت داخل نداریم و برای عبور از تحریم های ظالمانه باید به توانمندی فناوران داخلی به ویژه جهاد دانشگاهی اعتماد کنیم. در این بین محسن خجسته مهر ، مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران نیز بر حمایت ویژه این شرکت از ارتقای زمینه های همکاری با جهاد دانشگاهی خبر می دهد و یادآور می شود: این مطالبه از مجموعه جهاد دانشگاهی وجود دارد تا در بخش های مختلف به صنعت نفت پیشنهاد فناوری ارائه کند و ما نیز در شرکت ملی نفت از این پیشنهادها برای بهبود امور استقبال می کنیم و این در حالی است که شرکت های تابع نفت برای افزایش همکاری ها و توسعه روابط با جهاد دانشگاهی در بخش های مختلف، برنامه ریزی های خوبی را پیگیری می کنند. بر اساس این گزارش، دستورعمل حمایت از تجاریسازی فناوریهای مورد نیاز صنعت نفت همسو با اسناد بالادستی شامل سیاستهای اقتصاد مقاومتی و سیاستهای بخش نفت، گاز و پتروشیمی ابلاغی از سوی مقام معظم رهبری (مدظله العالی)، اهداف سند چشمانداز ٢٠ ساله کشور در حوزه نفت و گاز، بخشی از قانون وظایف و اختیارات وزارت نفت، آییننامه اجرایی قانون حمایت از شرکتها و موسسه های دانش بنیان و تجاریسازی نوآوریها و اختراع ها و همچنین آییننامه تعریف، تصویب، اجرا و نظارت بر پروژههای پژوهش و فناوری وزارت نفت تدوین شده است. همچنین اعتبار تجاریسازی از محل منابعی مانند صندوق نوآوری و شکوفایی، صندوق توسعه نفت، صندوق حمایت از سازندگان و پیمانکاران و سایر صندوقها و منابع مالی که به طور اختصاصی برای صنعت نفت یا حمایت از شرکتهای دانش بنیان در کشور تاسیس شدهاند، تامین میشود. به این منظور در گزارش پیش رو سعی شده است تا بخش اعظمی از دستاوردهای برخی شرکت های نفتی برای تامین و تولید اقلام مورد نیاز صنعت نفت را نشان دهد که نه تنها حمایت حداکثری صنعت نفت از ظرفیت های سازندگان داخلی را به همراه داشته، بلکه این رویکرد موجبات تسریع در خودکفایی محصولات نفتی را نیز رقم زده است.
پیشرو در بومیسازی
شرکت پایانه های نفتی ایران در کنار ایفای مسئولیت خطیر خود در حوزه ذخیره سازی، اندازه گیری و صادرات نفت خام و میعانات گازی در زمینه بومی سازی و روزآمد کردن تجهیزات با حمایت حداکثری از توانمندیهای داخلی نیز فعالیت گستردهای دارد. مدیریت تدارکات و امور کالای شرکت پایانه های نفتی ایران، ماموریت سازمانی خود را تامین به موقع، اقتصادی و با کیفیت بالا با رویکرد ساخت داخل تعیین کرده است و در همین زمینه، اداره مهندسی ساخت داخل به عنوان یکی از واحدهای این مدیریت نقش موثری ایفا می کند. در ادامه بخشی از فعالیت های شرکت پایانه های نفتی ایران در حوزه ساخت و بومی سازی قطعات و تجهیزات مورد نیاز مناطق عملیاتی می آید:
صرفه جویی 100 میلیارد ریالی
شیر ۱۰ اینچ کلاس ۳۰۰ از تجهیزات راهبردی است که در سیستم میترینگ و پرووینگ پایانه میعانات گازی پارس جنوبی کاربرد دارد. با توجه به تشدید تحریم ها و نبود امکان تامین این تجهیز از شرکت های آمریکایی و اروپایی، تصمیم بر این شد که ساخت و تامین این تجهیز کاربردی از طریق شرکت های دانش بنیان انجام شود. ساخت داخل این تجهیز افزون بر جلوگیری از خروج ارز، صرفه جویی مالی حدود ۱۰۰ میلیارد ریال برای شرکت داشت که با ساخت داخل آن برای نخستین بار در کشور، صنعت نفت را از واردات این تجهیز بی نیاز می کند. همه مراحل طراحی، شبیه سازی های کامپیوتری و ساخت و تست این تجهیز یک سال به طول انجامید. پس از انجام تست کارخانه ای، این تجهیز تحویل پایانه میعانات گازی پارس جنوبی شد و به زودی نصب و عملیاتی می شود.
بر اساس این گزارش، شرکت پایانه های نفتی ایران هم اکنون در حال ارزیابی ساخت داخل turbine meter و PD meter است و در صورت داخلی سازی این دو محصول از سوی شرکت دانش بنیان داخلی، صنعت نفت کشور از شرکت های خارجی و تأمین کننده های غیربومی کاملا بی نیاز و از بروز مشکلات احتمالی عملیاتی جلوگیری می شود.
داخلی سازی قطعه کاربردی در شناورهای ملکی
یکی از شناورهای ملکی شرکت پایانه های نفتی ایران که وظیفه عملیات پهلودهی و جداسازی نفتکش ها و مقابله با حریق و انواع دیگر خدمات دریایی را به عهده دارد، به دلیل مشکل در سیستم کنترل سرعت از مدار کار عملیاتی خارج شد. این شناور از نوع ASD دارای سیستم رانش از نوع Z/P است که به روزترین و تازه ترین سیستم میان شناورهای یدک کشی در دنیا و ساخت شرکت های ژاپنی به شمار می رود. پس از کارشناسی و عیب یابی از سوی مهندسان برق و ابزاردقیق اداره عملیات دریایی مشخص شد که کارت الکترونیکی M/E CONTROL دچار اختلال در ارسال فرمان کنترل سرعت دیزل شده است و نوسان شدید RPM را به همراه دارد که پس از اقدام های اولیه، شناور با ۶۰ درصد توان عملیاتی شد. درخواست تأمین این گونه قطعات به دلیل وجود تحریم های ظالمانه بین المللی تقریبا ناممکن است و با برقراری ارتباط با شرکت سازنده هیچ پاسخ مثبتی به دلیل وجود تحریم ها دریافت نشد و با توجه به اینکه خارج از سرویس بودن این شناور، مبالغ هنگفت هزینه اجاره شناور استیجاری به شرکت وارد می کرد، مهندسان و کارشناسان تعمیرات مدیریت های عملیات و تدارکات و امور کالا با همکاری یکی از شرکت های دانش بنیان اقدام به عیب یابی و مهندسی معکوس سیستم کنترل و مدارات الکترونیکی شناور کردند و طرح و ایده ساخت قطعه الکترونیکی SOFT DRIVE برای کنترل نوسان سرعت موتور با صرف حدود 400 نفرساعت کار گروهی انجام شد و شناور با توان 100 درصد عملیاتی شد.
بومی سازی گوی های شناور
با توجه به اعمال تحریم از سوی کشورهای خارجی، متخصصان شرکت پایانه های نفتی ایران با همکاری شرکت های دانش بنیان داخلی موفق شدند یکی از تجهیزات کاربردی با عنوان گوی شناور را طراحی و بومی سازی کنند که پس از انجام تست های لازم روی دو دستگاه گوی شناور پایانه میعانات گازی عسلویه نصب و عملیاتی شد. همه گوی های شناور که برای بارگیری سیالات استفاده می شوند با توجه به ماهیت چرخشی در حین بارگیری و اتصال به کشتی دارای تنش های حرکتی روی خطوط جریانی هستند که این ارتعاش ها و تنش های ناشی از نوسانات فشار سیال و همچنین حرکت تجهیزات از سوی اتصال ارتجاعی (لرزه گیر) جذب و مهار می شود. تجهیز ساخته شده لرزه گیر (EXPANSION JOINTS) به عنوان یک تجهیز تولید خارج و در انحصار شرکت گارلوک آمریکاست و با توجه به نبود امکان خرید، از سوی متخصصان شرکت پایانه های نفتی ایران و شرکت های داخلی طراحی و ساخته شد که با این کار گام های موثری در زمینه خودکفایی تولید قطعات و تجهیزات مورد نیاز پایانه های نفتی ایران برداشته شد و صرفه جویی ارزی بالایی حدود ۱۰ برابر قیمت کمتر نسبت به نمونه خارجی آن به همراه داشته است.
ساخت شیر چهارراهه ۱۶ اینچ
شیر چهارراهه 16 اینچ در سامانه های اندازه گیری مواد نفتی (میترینگ) کاربرد دارد و از این رو اهمیت دارد که کوچک ترین نشتی در آن سبب اختلال در دقت و اندازه گیری میترها خواهد شد. این شیر در انحصار شرکت جنرال آمریکا بود و پس از اعمال تحریم ها، در داخل ساخته شد. صرفه جویی ارزی ۴۰۰ هزار دلاری، کاهش زمان تحویل، تامین به موقع کالا، حمایت از تولید داخلی و به کارگیری متخصصان توانمند داخلی از مزیت های تولید این کالا به شمار می آید.
بومی سازی انواع کارت های الکترونیکی
بومی سازی کارت های الکترونیکی مربوط به توربین ها و عملگرهای روتورک ROTORK طراحی و ساخت آن با استفاده از توانمندی شرکت های دانش بنیان بومی انجام شده است. کارت آلارم اتاق کنترل اسکله شرقی،