کنترل بيماري بر اساس چه دستورعملي صورت مي گيرد؟
افرادي که قند يا چربي خون بالا دارند، بايد هميشه وعده هاي غذايي را به گونه اي مصرف کنند که بيماري آنان حادتر نشود، هرچند برنامه غذايي رستوران پالايشگاه، بهتر شده، اما رژيم هاي غذايي افراد تغيير نکرده و نيازمند فرهنگ سازي بيشتر است، براي مثال، افراد داراي فشار خون بالا هرگز نبايد از نمک استفاده کنند يا افراد ديابتي نبايد از نان و برنج که نشاسته زيادي دارد، استفاده کنند.
رعايت موارد بهداشتي
فصل زمستان همه مردم از سرماخوردگي نگران مي شوند و نکاتي را براي پيشگيري از سرماخوردگي رعايت مي کنند، اما بسياري از اوقات حتي با رعايت کامل نکات پيشگيري از سرماخوردگي، افراد دچار اين بيماري مي شوند و به دنبال راهکار هايي براي درمان آن هستند، اما گاهي در معرض هواي آلوده قرار مي گيرند که در افراد داراي آلرژي، باعث حساسيت مي شود، در اين زمان است که بايد به پزشک عمومي مراجعه کنيم.
ناصر ميرشاهي، داراي مدرک پزشکي يک سالي است که به عنوان پزشک عمومي در مرکز درماني پالايشگاه هاشمي نژاد فعاليت مي کند. پس از عبور از سالن انتظار به «اتاق پزشک» مي روم. پزشک در حال ويزيت يکي از کارکنان است که سرماخوردگي شديد دارد. منتظر خواهم ماند تا کار ويزيت و آزمايش هاي اوليه انجام شود.
يک روز کاري تان چگونه مي گذرد؟
وقتي کارکنان بيمار مي شوند و به ما مراجعه مي کنند، بر حسب نوع بيماري، تحت معاينه قرار مي گيرند و براي آنان دارو تجويز مي شود. شرايط در مرکز بهداري خانگيران، با مجموعه هاي بيرون متفاوت است و خدماتي که به کارکنان رسمي، پيمانکاري و قراردادي ارائه مي شود، نيز متفاوت است.
براي من به عنوان پزشک، نوع قرارداد مراجعه کننده فرقي ندارد و همه را به يک چشم مي بينم و خدمات ويزيت براي آنان يکسان ارائه مي شود.
به عنوان يک پزشک هرکاري که در توانم باشد، براي سلامت بيماران انجام مي دهم و از هيچ تلاشي دريغ نخواهم کرد.
در زمينه رعايت بهداشت چه توصيه اي به کارکنان داريد؟
محيط پر از انواع ميکروب، باکتري و ويروس است و معمولا دست ها يکي از عوامل انتقال آلودگي است و يکي از مواردي که هميشه بيماري را منتقل مي کند، دستگيره ها يا دسته هاي درهاي سرويس هاي بهداشتي است؛ از اين رو به کارکنان توصيه مي کنم براي حفظ سلامت خود موارد بهداشتي را بيشتر رعايت کنند. کارکنان بايد دقت داشته باشند پس از استفاده از سرويس هاي بهداشتي، حتما دست ها را با آب و صابون شست وشو دهند و ضدعفوني کنند.
***
اتاق پزشک عمومي را ترک مي کنم، در سالن انتظار، نظاره گر حضور کارکنان براي گرفتن خدمات پزشکي هستم که يکباره ماشين اورژانس آژيرکشان به بهداري مي رسد و سريعا فردي را از آمبولانس خارج و به واحد اورژانس منتقل مي کنند. ناگهان پرستاران بهداري بر بالين اين بيمار مي روند تا خدمات اوليه را ارائه دهند. پرستار مربوطه به سرعت دستگاه هاي پزشکي را به بدن بيمار وصل مي کند تا از وضعيت قلبي او مطلع شود، سپس برگه قلب را روبه روي خود مي گذارد تا وضعيت سلامت و قلب فرد بيمار را مطالعه کند. پس از چند دقيقه به آرامي از مسئول اورژانس سوال کردم ماجراي اين بيمار چيست که در پاسخ گفت: اين فرد داراي بيماري قلبي بوده که هنگام فعاليت در واحدهاي عملياتي، قلبش مي گيرد و به کمک تکنيسين ها با آمبولانس به بهداري منتقل مي شود.
منتظر مي مانم تا به وضعيت بيمار رسيدگي شود. با پرستار مربوطه گفت وگويي مي کنم، خدا را شکر، حضور به موقع بر بالين بيمار و انجام تست هاي اوليه باعث نجاتش شد.
محسن سيدي، پيش از ورود به عرصه بهداشت و درمان صنعت نفت در بيمارستان طالقاني شهرستان تربت جام، از توابع استان خراسان رضوي مشغول خدمت بوده است. به گفته خودش در دهه 70 وارد مجموعه صنعت نفت شد و مدت يک سال در پالايشگاه هاشمي نژاد به صورت پيماني مشغول خدمت بوده، سپس با صلاحديد مسئولان مربوطه سال 1372 براي ادامه خدمت به مشهد اعزام شده است.
انگيزه شما در دوران جواني براي انتخاب رشته هاي مجموعه پزشکي چه بود؟
سال 1358 و 1359مصادف با انقلاب فرهنگي بود و من در مقطع دبيرستان تحصيل مي کردم. جزء کساني بودم که همزمان با انقلاب فرهنگي در سال 1361 به دانشگاه ورود پيدا کردم. شناخت زيادي از رشته پرستاري نداشتم، آن زمان مثل امروز شرايط تحصيل شفاف نبود و کسي آشنايي نداشت. تا اينکه در آزمون شرکت کردم و وقتي که پذيرفته شدم، بدون شناخت وارد اين عرصه شدم. آن دوران با جنگ تحميلي همراه بود و فضاي مناسبي براي ورود به رشته پرستاري نبود،زيرا خدمات رساني به مجروحان و رزمندگاني که در مناطق عملياتي حضور داشتند، بيشتر از سوي خانم ها و بانوان انجام مي شد؛ البته حضور تعداد اندکي پرستار آقا در کنار بانوان کمک زيادي کرد.
اين مرکز درماني از چه ظرفيت هايي برخوردار است؟
اينجا مجموعه تخصصي اورژانس است. اين فضا براي پذيرش بيماران و مجروحاني که در صنعت گاز هنگام کار دچار آسيب مي شوند، آماده سازي شده است، هر چند واحد ايمني پالايشگاه به شدت مراقب است تا حادثه اي رخ ندهد و بر اساس دستور عمل ها سالانه به دنبال کاهش حوادث در واحدهاي عملياتي هستند، اما به نظر بنده، احتمالات را نمي شود ناديده گرفت. کارکنان پرستار حاضر در مجموعه بهداري در کنار واحد آتش نشاني و نيروهاي ايمني حضور دارند تا از مجروحاني که آسيب مي بينند، پشتيباني کنند؛ در حالي که در کنار رعايت قوانين و استانداردها از سوي واحد اچ اس اي ممکن است حوادث ناشي از کار رخ دهد.
آيا دستگاه هاي موجود پزشکي مطابق با استانداردهاي روز است؟
در محدوده وظايفي که براي ما تعيين شده، امکانات مناسب است. در اين مرکز، بيماران، پذيرش و آماده سازي مي شوند و در صورتي که نياز باشد، به سطوح بالاتر و مراکز درماني تخصصي اعزام مي شوند. ما داراي يک خط به نام «هات لاين» يا فوريت اورژانس هستيم و اگر فردي دچار حادثه يا مشکل شود، از اتاق کنترل آتش نشاني و واحد ايمني با کارکنان بهداري تماس گرفته مي شود. واحد ايمني به لحاظ دستورعمل هايي که دارد و بر اساس مانورهايي که برگزار مي کند، زمان رسيدن نيروهاي آتش نشاني به محل حادثه را هر ساله اندازه گيري مي کند. بر اساس نوع حادثه که شامل گاززدگي، سقوط از ارتفاع يا حريق است، تعدادي ماشين آتش نشاني به همراه آمبولانس و کارکنان پرستاري به محل حادثه اعزام مي شوند تا کمک هاي اوليه روي بيماران صورت بگيرد.
نيروهاي آتش نشاني پس از رسيدن به محل حادثه و سالم سازي محيط حادثه، افراد حادثه ديده را تحويل نيروهاي اورژانس و مرکز بهداري مي دهند و بيمار به مرکز درماني منتقل و خدمات پرستاري انجام مي شود.
اگر افراد حادثه ديده به خدمات بيشتر در سطوح بالاتر نياز داشته باشند، در اين مرکز از سوي مسئول اورژانس، تصميم هاي اوليه گرفته مي شود و بر اساس وضعيت بيمار، پزشک مربوطه دستور انتقال بيمار به مراکز درماني در شهر سرخس يا کلانشهر مشهد را صادر مي کند تا فرد به اولين مرکز درماني تخصصي هدايت شود.
اميدواري اولين نکته در اميد به زندگي
اگر فردي دچار شرايط حاد مثل ايست قلبي شود، اقدام هاي اوليه چيست؟
به طور معمول وضعيت درمان را که ارزيابي مي کنيم، هيچ زماني شرايط حاد بيمار را به وي انتقال نمي دهيم، سعي مي کنيم بيماران را به گونه اي تحت مداوا و انتقال قراردهيم که اميدواري بيشتري به بهبود و درمان سريعتر داشته باشند. اميد، اولين حرف را در درمان دارد. بيماران مراجعه کننده با ما بيگانه نيستند زيرا در اين مجموعه بزرگ صنعتي فعاليت دارند و بر اساس اعتماد متقابل تلاش خواهيم کرد به بهترين نحو ممکن خدمات پزشکي را به بيماران ارائه دهيم.
اعتمادي دوسويه ميان بيمار و کادر پزشکي در اين مجموعه وجود دارد، خيلي از همکاران حتي در شرايط غير اورژانسي به ما مراجعه مي کنند و راهنمايي مي گيرند. به هر حال ما کارکنان را جزئي از افراد خانواده خود مي بينيم و براي کارکنان پرستاري و کادر پزشکي خوشايند نيست که براي بيمار اتفاقي رخ دهد و اگر خداي نکرده اتفاق و شرايط حادي پيش آيد، همه ما متاثر مي شويم.
به هر حال رخدادها، خواه ناخواه، بروز مي کند و بيماري وجود دارد، اما تمام سعي مجموعه اين بوده که در کنار واحد ايمني، موارد را به حداقل برسانيم.
کار در محيط صنعتي هميشه براي شاغلان در صنعت، استرس هايي به دنبال دارد. ايجاد حس روحيه و اميد به کار و تلاش، زمينه ساز فعاليت هرچه بيشتر صنعتگران حوزه نفت و گاز است. پالايشگاه گاز شهيد هاشمي نژاد به لحاظ نوع خوراک داراي سمي ترين نوع گاز ترش است. اين مرکز، تامين گاز و انرژي طبيعي استان هاي شمال و شمال شرق کشور را به عهده دارد. خطرهاي ناشي از کار هميشه در همه صنايع ديده مي شود، اما بزرگترين پشتوانه کاري در اين صنايع، وجود مراکز درماني براي نجات جان حادثه ديدگان در شرايط بحراني و اضطراري است.
***
براي جمع بندي گزارش، به سراغ مسئول اورژانس مرکز بهداري پالايشگاه مي روم.
فرهاد حجازي 15 آبان 1345 در تهران متولد شده است. وي در سال 1369 به استخدام سازمان بهداشت و درمان صنعت نفت در آمد. داراي مدرک کارشناسي پرستاري از دانشگاه علوم پزشکي مشهد است و با اينکه چهره اي جوان دارد، اما 52 سال از خداوند عمر گرفته است. در سال 73 با همسرش که مسئول راديولوژي مرکز بهداري صنعت نفت در شمال شرق مستقر در شهر مشهد بود، آشنا شد و با وي ازدواج کرد. از لحظه استخدام تا به امروز 27 سال از سال ها و دوران خدمت خود را در مرکز اورژانس بهداري صنعت نفت پالايشگاه هاشمي نژاد گذرانده است.
در حال حاضر داراي مدرک کارشناسي ارشد مديريت راهبردي است و به عنوان پرستار ارشد اورژانس خدمت مي کند.
اهميت وجود يک مرکز درماني در کنار واحد صنعتي را تشريح کنيد.
پيشاني سازمان بهداشت و درمان صنعت نفت، وجود مراکز درماني و اورژانسي در مناطق عملياتي است. ما وظيفه داريم در حد توان به کارکنان شاغل در پالايشگاه گاز شهيد هاشمي نژاد، خدمات پزشکي و درماني ارائه کنيم، زيرا اين عزيزان در خطرناک ترين صنعت و پالايشگاهي که خوراک گاز ترش دارد، در حال خدمت رساني به هم وطنان و تامين انرژي گاز طبيعي هستند؛ از اين رو تمام کارکنان بهداري افرادي با تجربه و خبره با بيش از 28 سال سابقه کاري هستند، البته کارکنان جواني را هم در کنار باتجربه ها داريم تا در مواقع بحراني بتوانند به بهترين نحو خدمات رساني کنند.
خوشبختانه مديريت مرکز بهداشت و درمان و مديريت پالايشگاه، نگاهي ويژه به کارکنان شاغل دارد. کار پرستاري در منطقه عملياتي خانگيران به قول معروف زمين تا آسمان با کارهاي پرستاري در مراکز درماني و بيمارستان ها، متفاوت است. ما داراي داروهاي تخصصي و حتي نظامي و کمياب هستيم که شايد در هيچ جاي کشور پيدا نشود، به طور مثال دارويي نظامي به نام آنتي دوت ضد سم گاز H2S است که براي مصدومان استفاده مي شود. شايد هم اين دارو را مراکز نظامي مثل ارتش و سپاه داشته باشند، به هر حال کار ما در صنعت گاز تخصصي و ويژه است.
ما پرستار بر بالين بيمار نيستيم بلکه نجات گر او هستيم. معمولا هم وطنان هنگام حوادث با اورژانس 115 تماس مي گيرند و درخواست کمک مي کنند و پرستاران اورژانس شهري و جاده اي سرصحنه حوادث حضور مي يابند و هيچ خطري آنها را تهديد نمي کند، اما در پالايشگاه اين گونه نيست و اگر نشت گاز يا انفجاري در واحدهاي عملياتي صورت بگيرد، ما به همراه نيروهاي آتش نشاني وارد صحنه اي مي شويم که چه بسا سالم برنگرديم و با تغيير ناگهاني جهت باد، جانمان به خطر بيفتد. هر چند با تجهيزات کامل سرصحنه حوادث حضور پيدا مي کنيم، اما جانمان را کف دست گذاشته ايم تا نجاتگر جان کارکنان پالايشگاه باشيم.
نحوه حضور کارکنان اورژانس در شرايط اضطراري چگونه است؟
زماني که حادثه فرضي و مانوري برگزار شود، سه نوع شرايط الف، ب و ج داريم که در وضعيت نوع «ج» بايد کارکنان واحدها تخليه شوند و به محل هاي تجمع امن مراجعه کنند و از منطقه عملياتي دور شوند و در اين موارد است که کارکنان آتش نشاني و اورژانس براي نجات جان همکاران سر صحنه حوادث با تجهيزات کامل حضور پيدا مي کنند. حس انسان دوستي در کار ما خيلي اهميت دارد. کار در بهداري پالايشگاه، افراد خاص را مي طلبد، چون خطر هر لحظه ممکن است جان پرستار يا پزشک را تهديد کند.
در سال هاي اخير، شاهد رشد واحدهاي عملياتي و افزايش نيروها در پالايشگاه بوده ايم، اما بهداري رشد نکرده و چارت سازماني بهداشت و درمان 20 سالي مي شود که تغييري نکرده، البته با نظر مثبت مسئولان، امکانات موجود در اورژانس براي درمان بيماران فراهم شده است.
آيا نحوه خدمات دهي به کارکنان در اين مرکز درماني به طور يکسان انجام مي شود؟
يکي از مسائل و مشکلاتي که وجود دارد و انرژي زيادي از پرستاران شاغل مي گيرد و ناراحت کننده است، عدم بهره مندي کارکنان قراردادي و پيمانکاري از خدمات درماني است. البته مديران به دنبال ايجاد تفاهمنامه با مسئولان سازمان تامين اجتماعي براي ارائه خدمات به اين عزيزان هستند که نه تنها پالايشگاه، بلکه کليه کارکنان قراردادي و پيمانکاري شاغل در مجموعه صنعت نفت را شامل مي شود، اما ما طبق دستورعمل رئيس بهداري شمال شرق، خدمات اوليه را به کارکنان مراجعه کننده ارائه مي دهيم. البته نوع خدمات در شرايط اورژانس متفاوت است و تمام اقدام ها بدون دريافت هزينه صورت مي گيرد. سازمان بهداشت و درمان بر اساس سرانه اي که از کارکنان رسمي شاغل در صنعت نفت دريافت مي کند، خدمات رساني مي کند؛ در حالي که براي ارائه خدمات به پيمانکاران، سرانه اي به حساب سازمان واريز نمي شود.
اميدواريم در آينده نزديک، موضوع قرارداد و انعقاد تفاهم نامه همکاري بين سازمان بهداشت و درمان نفت با سازمان تامين اجتماعي منعقد و مشکلات موجود برطرف شود و شاهد ارائه خدمات به کليه کارکنان شاغل در صنعت نفت باشيم.
نظر وزير نفت را درباره فعاليت سازمان بهداشت و درمان صنعت بفرماييد.
طبق مطالعاتي که در نشريه «مشعل» دارم، شخص وزير نفت را مديري قوي و با نگاهي بلند مدت مي بينم. نگاه ايشان بيشتر به سمت خصوصي سازي است که بدنه صنعت چابک شود. تا آنجا که اطلاع دارم، از گذشته تا به امروز چند بار بحث چابک سازي سازمان بهداشت و درمان مطرح شده و در دستور کار قرار گرفته، اما اجرايي نشده است، زيرا کارکنان شاغل، درخواست ارائه خدمات درماني در مراکز بهداشتي و درماني صنعت نفت را داشته اند.