نيم نگاهي به لوكيشن سازي در مناطق نفت خيز جنوب
دروازه عمليات استخراج از مخازن کجاست؟
حسين شيخ آزادي- محمدشهبازي نژاد حفاري چاه هاي توسعه اي و تعميري، عمده ترين فعاليت براي نگهداشت توليد نفت و گاز در مناطق نفت خيز جنوب، به شمار مي آيد و حجم زيادي از منابع مالي نيز در اين بخش هزينه مي شود. بر اين اساس تحقق برنامه هاي حفاري، به طور مستقيم برنامه توليد ساليانه را تحت تاثير قرار داده و كاهش يا افزايش توليد را به همراه دارد. پس از تدوين برنامه حفاري و تعيين موقعيت چاه ها، اجراي اين برنامه به عوامل متعدد از جمله تامين دستگاه هاي حفاري موردنياز و مواد مصرفي حفاري وابسته است، اما عامل مهمي كه كمتر به چشم مي آيد و از درجه اهميت بالايي برخوردار است، احداث راه هاي دسترسي به محل حفاري و آماده سازي موقعيت هاي حفاري است؛ اين فعاليت مهم در گستره وسيع عملياتي شركت ملي مناطق نفت خيز جنوب با بيش از 400 هزار كيلومتر مربع مساحت به عهده معاونت طرح هاي راه و ساختمان مديريت مهندسي و ساختمان اين شركت است كه به صورت شبانه روزي و بدون وقفه در تمام روزهاي سال صورت مي گيرد.
دلاور سلجوقي، معاون طرح هاي راه و ساختمان مديريت مهندسي و ساختمان شركت ملي مناطق نفت خيز جنوب در اين باره توضيح داد: از مهمترين وظايف اين معاونت، پشتيباني از عمليات حفاري است كه با اجراي پروژه هاي آماده سازي محل چاه هاي توسعه و تعميري، احداث جاده هاي دسترسي و خدمات رساني به دکل هاي حفاري صورت مي گيرد.وي با بيان اينكه اين پروژه ها نقشي مستقيم در توليد نفت وگاز دارند، گفت: هرگونه تأخير در اجراي اين پروژه ها ضمن اخلال در برنامه حفاري و توليد برنامه شده، موجب توقف و انتظار دکل هاي حفاري شده و هزينه هاي زيادي به شركت وارد مي كند. سلجوقي افزود: براي پيشرفت اين پروژه ها مطابق برنامه زمانبندي شده، فعاليت همكاران اين معاونت به صورت شبانه روزي انجام مي شود و بسياري از كاركنان براي رفع مشکلات احتمالي، روزهاي تعطيل نيز در محل كار خود حضور دارند. وي با بيان اين كه هم اكنون حدود 30 دكل توسعه اي و 23 دكل تعميراتي براي مناطق نفت خيز جنوب مشغول حفاري هستند، گفت: علاوه بر احداث جاده و موقعيت چاه، تمام كارهاي زيربنايي اين دكل ها از جمله احداث محل اردوگاه، احداث خطوط لوله آبرساني، احداث جايگاه پمپ هاي آب و خدمات پشتيباني مانند بازسازي ابنيه و تاسيسات تا آخرين روز استقرار دكل انجام مي شود.
احداث سالانه 250 جاده دسترسي به چاه و لوكيشن در مناطق نفت خيز
سلجوقي گفت: با توجه به اينكه هر دكل معمولاً در طول سال بيش از يك حلقه چاه حفاري مي كند؛ اين معاونت سالانه 200 تا 250 جاده دسترسي به چاه و موقعيت حفاري(لوكيشن) احداث يا بازسازي کرده كه در نوع خود رقم قابل توجهي است.وي تاكيد كرد: توليد از احداث راه هاي دسترسي به چاه و ساخت موقعيت هاي حفاري آغاز مي شود؛ از اين رو فعاليت هاي اين معاونت، در صدر فعاليت هاي توسعه اي مناطق نفت خيز جنوب قرار دارد.سلجوقي به برنامه مناطق نفت خيز جنوب براي توسعه 27 مخزن نفتي اشاره كرد و گفت: براساس برنامه مديريت فني براي توسعه 27 مخزن، كه زيربناي اصلي آن حفاري چاه هاي توسعه اي و تعميري است، شرح كار احداث موقيعت هاي حفاري و جاده هاي آنها را شروع كرده ايم و براي برخي موقعيت ها در مرحله انتخاب پيمانكار هستيم. در معاونت طرح هاي راه و ساختمان مناطق نفت خيز جنوب، پروژه ها بر اساس ماهيت شان از سوي 6 مجري طرح اجرا مي شود كه از ميان آنها «مجري طرح هاي پشتيباني حفاري» بيشترين حجم فعاليت هاي اين معاونت را به خود اختصاص داده است.
ميانگين ساخت لوكيشن در مناطق نفت خيز جنوب 6 ماه است
عزيز نسيم، مجري طرح هاي پشتيباني حفاري، معاونت طرح هاي راه و ساختمان نيز درباره فرآيند ساخت يك موقعيت حفاري(لوكيشن) گفت: لوكيشن ها بر مبناي برنامه اي كه مهندسي نفت براي حفاري چاه هاي توسعه اي و تعميري تهيه و به ما ابلاغ مي كند، ساخته مي شوند. بر اين اساس پس از تعيين مختصات چاه ها، براي احداث راه هاي دسترسي به موقعيت ها و ساخت لوكيشن اقدام مي كنيم.
وي افزود: براي حفاري چاه هاي توسعه اي به طور كلي دو نوع لوكيشن در مناطق نفت خيز جنوب احداث مي شود كه از نظر ابعاد با هم تفاوت دارند. لوكيشن هاي بزرگ در ابعاد 200 در 100 متر و لوكيشن هاي معمولي در ابعاد 140 در 80 متر ساخته مي شوند.
نسيم افزود: در موقعيت هاي نزديك به مناطق مسكوني، زيستگاه هاي طبيعي، رودخانه ها و اراضي جنگلي كه به لحاظ رعايت استانداردهاي زيست محيطي حائز اهميت هستند، لوكيشن هاي بزرگ احداث مي شود، زيرا در اين لوكيشن ها دكل هايي براي حفاري به كار گرفته مي شود كه داراي تجهيزات مديريت پسماند هستند و به فضاي زيادي نياز دارند.
وي ادامه داد: در مجاورت هر نوع لوكيشن، يك استخر در اندازه 100 در 100 متر براي تخليه پسماندهاي آب و گل با رعايت تمام ملاحظات زيست محيطي احداث مي شود.
وي ميانگين زمان احداث يك موقعيت جديد حفاري در مناطق نفت خيز جنوب را 6ماه اعلام و تصريح كرد: در مناطق كوهستاني همانند گچساران، رگ سفيد، بي بي حكيمه، هفتكل و مسجدسليمان به دليل سنگ بري و استفاده از تجهيزات ويژه، احداث يك لوكيشن به زمان زيادي نياز دارد و ممكن است تا 10 ماه طول بكشد؛ در نواحي مسطح مانند اهواز، مارون و كوپال نيز ساخت يك موقعيت حفاري حداقل 5 ماه زمان نياز دارد.
وي گفت: براي چاه هاي تعميري به دليل اينكه از لوكيشن موجود استفاده مي كنيم، كار عمده شامل بتن ريزي و توسعه موقعيت فعلي است كه به زمان كمتري نسبت به ساخت موقعيت جديد نياز دارد و به طور ميانگين در مدت سه ماه صورت مي پذيرد.
نسيم گفت: در مواقع اضطراري و شرايط خاص عملياتي، با گسيل نيروها، افزايش نوبت هاي كاري و اعزام تعداد زيادي تجهيزات و ماشين آلات، زمان احداث يك موقعيت چاه را كوتاه كرده ايم كه نمونه آن را آبان ماه امسال در عمليات مهار فوران چاه 147 رگ سفيد مشاهده كرديم.
ثبت ركورد سريع ترين زمان ساخت لوكيشن در رگ سفيد147
مجري طرح هاي پشتيباني حفاري معاونت طرح هاي راه و ساختمان مناطق نفت خيز جنوب افزود: با هدف مهار چاه 147 رگ سفيد، دو لوكيشن براي انجام عمليات حفاري امدادي در مدت 14 روز احداث شد كه پيش از آن و در شرايط عادي در مدت 7 ماه تحقق يافته و ركوردي كم نظير محسوب مي شود.
وي گفت: موقعيت کوهستاني دو چاه امدادي رگ سفيد كه پوشيده از سنگ بود، كار را با دشواري همراه كرده بود، اما با پشتكار و تلاش شبانه روزي و استفاده از 28 پيمانكار محلي براي تامين دستگاه هاي سنگين و امكانات مورد نياز، ركوردي تازه در صنعت نفت ثبت كرديم.
نسيم كه 37 سال سابقه كار در پروژه هاي پشتيباني حفاري دارد، افزود: در طول سابقه كاري خود كه در تمام عمليات هاي مهار فوران چاه ها از جمله 50 اهواز، و .... حضور داشتم، به جرات مي توان گفت فعاليت هايي كه براي پشتيباني مهار چاه 147 رگ سفيد انجام داده ايم، بي نظير بود و سخت ترين شرايط را تجربه كرديم؛ براي ساخت لوكيشن ها، لوله هاي انتقال آب و استخرهاي ذخيره آب در اين عمليات، تكه تكه سنگ از دل كوه جدا كرديم.
وي گفت: در رگ سفيد 147 همزمان با ساخت دو موقعيت چاه، ساخت 8 جاده جديد دسترسي به چاه ها و كمپ ها در 5 روز، 253 کيلومتر خط لوله انتقال آب در 5 روز، دو استخر 130 هزار و 70 هزار بشکه اي ذخيره آب در 7 روز، محوطه سازي کمپ ها در 10 روز، محوطه سازي پارکينگ در 5 روز، محوطه سازي مخازن گل در 6 روز و ساخت 2 دستگاه باند هليکوپتر 3 روز انجام شد كه هر يک ركوردي تازه محسوب مي شود و بدون سخت کوشي و تلاش شبانه روزي همكاران ناممکن بود.
مجري طرح هاي پشتيباني حفاري معاونت طرح هاي راه و ساختمان مناطق نفت خيز جنوب تاكيد كرد: يكي از عوامل كليدي در افزايش سرعت عمليات مهار چاه 147 رگ سفيد، احداث زيرساخت ها و محل هاي حفاري در كوتاه ترين زمان ممكن بود و هر گونه تاخير در ايجاد زيرساخت ها موجب تاخير در عمليات حفاري چاه هاي امدادي مي شد و زمان مهار را طولاني مي كرد.
وي گفت: امسال همچنين موقعيت حفاري چاه 123 اهواز كه از نوع چاه هاي تعميراتي است، در مدت 21 روز آماده شد كه اين مورد هم ركوردي ديگر در احداث موقعيت محسوب مي شود. نسيم با تاكيد بر اين كه در احداث جاده هاي دسترسي و موقعيت چاه ها همواره از برنامه جلوتر هستيم گفت: با سازماندهي و برنامه ريزي منسجم براي ايجاد زيرساخت هاي مورد نياز براي حفاري هر چاه آمادگي كامل داريم.
اخذ مجوز از سازمان هاي بيروني؛ عامل تاخير در پروژه هاي لوكيشن سازي
نسيم گفت: مهمترين عاملي كه باعث تاخير در پروژه هاي ما مي شود، طولاني شدن فرآيند صدور مجوز از سازمان هاي ذيربط مانند منابع طبيعي و محيط زيست است كه انتظار داريم درخواست هاي مناطق نفت خيز جنوب از اين سازمان ها با اولويت بررسي شود.
مجري طرح هاي پشتيباني حفاري معاونت طرح هاي راه و ساختمان مناطق نفت خيز جنوب تصريح كرد: فعاليت هاي پشتيباني حفاري شبانه روزي است و حتي روزهاي تعطيل مانند ايام نوروز همكاران ما در محل كار حضور دارند. تا موقعيت و راه دسترسي به چاه آماده نباشد، هيچ سازماني نمي تواند كاري از پيش ببرد؛ به بيان ديگر ساير سازمان ها پشت سر ما حركت مي كنند. وي با اشاره به اينكه براي دسترسي به موقعيت چاه هاي جديد با مناطق ناشناخته سروكار داريم، گفت: در برخي مناطق به دليل عدم جاده هاي دسترسي براي رسيدن به موقعيت هاي تعيين شده از سوي مهندسي نفت و برآوردهاي لازم، حدود 10 تا 15 كيلومتر در كوه و كمر پياده روي داريم؛ از اين رو حوادث تلخ و شيرين زيادي تجربه مي كنيم.
نسيم، از دست دادن تعدادي از همكاران هنگام اعزام به محل پروژه ها را از تلخ ترين حوادث دوران كاري برشمرد و گفت: مهار فوران چاه هاي 147 رگ سفيد و 50 اهواز، از شيرين ترين رخدادهايي بود كه در طول سابقه كاري تجربه کرده ام.
آغاز بازسازي و آسفالت جاده هاي دسترسي به چاه هاي ميدان پارسي
همزمان با سي ونهمين بهار انقلاب، طرح مرمت، بازسازي و آسفالت جاده دسترسي به چاه هاي ميدان پارسي به منظور خدمت رساني به روستاهاي همجوار تاسيسات در محدوده شهرستان بهمئي و بخش ابوالفارس از توابع شهرستان رامهرمز آغاز شد. عمليات اجرايي احداث جاده دسترسي به چاه هاي ميدان پارسي و راه ارتباطي بين شهرستان رامهرمز به بهمئي با حضور استاندار خوزستان و نمايندگان مردم شهرستان هاي رامهرمز و رامشير، کهگيلويه، چرام و بهمئي در مجلس شوراي اسلامي و مديرعامل شرکت نفت و گاز آغاجاري آغاز شد. غلامرضا شريعتي، استاندار خوزستان در آيين کلنگ زني اين طرح ها، با تاکيد بر اجراي طرح هاي عام المنفعه در مناطق روستايي و تشکر از تلاش هاي دولت خدمتگزار براي محروميت زدايي، از اقدام هاي ارزنده شرکت ملي مناطق نفت خيز جنوب و مديرعامل اين شرکت و نيز مديرعامل شرکت نفت و گاز آغاجاري که اجرا کننده اين طرح هستند قدرداني کرد. اقبال محمديان و عدل هاشمي، نمايندگان مردم رامهرمز و رامشير، کهگيلويه، چرام و بهمئي در مجلس شوراي اسلامي نيز از تلاش هاي بيژن عاليپور، مديرعامل شرکت ملي مناطق نفت خيز جنوب و ابراهيم پيرامون، مديرعامل شرکت بهره برداري نفت و گاز آغاجاري در بازسازي و آسفالت جاده هاي دسترسي به چاه هاي ميدان پارسي که گام مهمي در خدمات رساني به روستاهاي همجوار تاسيسات است، قدرداني کردند. پيرامون مديرعامل شرکت نفت و گاز آغاجاري نيز، ضمن گراميداشت اين ايام خجسته، آغاز به کار اين طرح در روز 22 بهمن، سالروز پيروزي نظام مقدس جمهوري اسلامي را به فال نيک گرفت و براجراي طرح هاي عام المنفعه به خصوص بازسازي و مرمت جاده هاي دسترسي به تأسيسات در ساير مناطق عملياتي که جنبه خدمات رساني به روستاهاي همجوار تأسيسات را دارد، تأکيد و از حمايت هاي مهندس عالي پور، مديرعامل شرکت ملي مناطق نفت خيزجنوب، در فراهم آوردن شرايط و اعتبار لازم براي انجام اين طرح و ساير طرح ها قدرداني کرد. اين طرح که به منظور مرمت، بازسازي و آسفالت جاده هاي دسترسي به چاه هاي ميدان پارسي و براي خدمت رساني و عمل به مسئوليت هاي اجتماعي ازسوي شرکت نفت و گاز آغاجاري آغازشده است، افزون بر تسهيل و تسريع در تردد وسايل نقليه و کاهش دوري مسافت واحدهاي عملياتي پارسي کلاستر و جلوگيري از بروز حوادث موتوري و تصادفات جاده اي، در دسترسي آسان روستاهاي محدوده ميدان پارسي و عبور و مرور روستاهاي محروم بخش ابوالفارس از توابع شهرستان رامهرمز و روستاهاي شهرستان بهمئي بسيار تاثيرگذار است و مسير شهرهاي باغملک، ميداود و بخش ابوالفارس به شهرستان بهمئي را حدود نيم ساعت کاهش مي دهد.
پيشرفت فيزيکي طرح توسعه ميدان آذر از 78 درصد گذشت
مجري طرح توسعه ميدان مشترک آذر در شرکت مهندسي و توسعه نفت (متن) گفت: پيشرفت فيزيکي طرح توسعه اين ميدان از 78 درصد عبور کرد و با ادامه روند موجود، ظرفيت توليد روزانه نفت ميدان آذر در سال آينده به 60 هزار بشکه مي رسد.کيوان ياراحمدي افزود: رديف اول نفتي تاسيسات دائم ميدان آذر، سال آينده به مدار مي آيد و توليد 60 هزار بشکه اي از اين ميدان محقق مي شود، پس از آن با راه اندازي رديف دوم نفتي، ظرفيت توليد به 65 هزار بشکه که به عنوان سقف فاز نخست توسعه هدف گذاري شده است، افزايش خواهد يافت.وي درباره فعاليت هاي انجام شده در بخش احداث خطوط لوله اين طرح توضيح داد: 130 کيلومتر خط لوله انتقال نفت ترش به مقصد دهلران از قبل به بهره برداري رسيده بود و 130 کيلومتر خط لوله انتقال نفت و گاز به واحد جمع آوري گازهاي دهلران هم در مراحل نهايي کار قرار دارد. احداث خط لوله انتقال نفت شيرين از دهلران به چشمهخوش نيز، به طول 70 کيلومتر تا اواخر بهار سال آينده نهايي مي شود.ياراحمدي از پايان طرح آبرساني اين طرح توسعه اي نيز خبر داد و گفت: احداث تاسيسات سرچاهي خطوط لوله جرياني نيز به تناظر پس از پايان حفاري در هر موقعيت مکاني آغاز مي شود که تاکنون در 10 حلقه چاه انجام شده است. به گفته وي، در مجموع در فاز نخست طرح توسعه ميدان آذر، بايد 17 حلقه چاه حفاري شود که از اين ميان، تاکنون 13 حلقه چاه حفاري شده و چهار دستگاه مستقر در طرح نيز پس از اتمام کار ترخيص مي شوند. مجري طرح توسعه ميدان آذر، بخش عمده باقي مانده کار را مرتبط با احداث واحد فرآورشي ميدان (CPF) عنوان کرد و با اشاره به پيشرفت 50 درصدي ساخت اين واحد افزود: اميدواريم اين بخش نيز در کوتاه ترين زمان تکميل و نهايي شود.ميدان نفتي آذر در بلوک اناران، در دماغه کوههاي زاگرس و در امتداد مرز ايران و عراق (در قسمت جنوب غربي ايلام) بين شهرهاي مهران و دهلران قرار گرفته است و روزانه بيش از 30 هزار بشکه نفت از آن برداشت مي شود.