چند کتاب خواندنی برای دشمن شناسی هرچه بهتر ایرانیان
ینگه دنیا را از کجا بشناسیم؟
سال هاست که کشور آمریکا از میان دود و خون، زاده شده است. دود جنگ های داخلی و آتش افروزی های خارجی اش و خون سرخِ سرخ پوستان و بسیار اقوام بومی و غیربومی این سرزمین و کشورهای دیگر. ما ایرانیان تقریبا از مرداد 1332 بود که با آمریکا خیلی جدی تر روبه رو شدیم و پس از آن طعم تلخ ارتباط با آنها را چشیدیم تا قیام پانزده خرداد که به رهبری امام خمینی(ره) واکنش نشان دادیم و کار را در بهمن 1357 به پایان و نتیجه رساندیم. اکنون بیش از چهل سال است که آمریکا تمام قد در برابر ما ایستاده و ما نیز از عزت و استقلال خود کوتاه نیامده ایم و نمی خواهیم ذیل سیطره تمدنی و فرهنگی او قرار بگیریم. به هر حال بد نیست «امریکا» را خوب بشناسیم تا بهتر بتوانیم خودمان باشیم، یعنی شناخت «ایرانِ اسلامیِ انقلابی». در مطلب پیش رو کوشیده ام تا چند کتاب خواندنی برای شناخت هرچه بهتر و بیشتر آمریکا یا به قول نویسندگان دوران قاجار «ینگه دنیا» را به شما معرفی کنیم.
آمریکا شناسی؛ فراز و فرود یک امپراتوری
این کتاب را پروفسور حمید مولانا نوشته است، یکی از متخصصان بین المللی و مطرح رشته ارتباطات بین الملل. مولانا، خودش از اساتید مطرح در دانشگاه های آمریکاست و سال های سال در این کشور زندگی کرده است. کتاب «آمریکاشناسی» او واقعا یک دوره فشرده از آمریکاشناسی است، دوره ای که در آن از سیاست و تاریخ تا فرهنگ و مسائل اجتماعی کشور آمریکا به طور اجمالی به همراه قلمی شیوا، ساده و روان به نگارش درآمده است. اگرچه این کتاب در دوره های مختلف رشته مطالعات منطقه ای و علوم سیاسی نیز خوانده می شود اما عموم علاقه مندان به راحتی و آسانی و بدون نگرانی از اصطلاحات تخصصی، آن را مورد مطالعه و دقت قرار دهند.
تاریخ مستطاب آمریکا
این کتاب را محمدصادق کوشکی، استاد مطالعات خاورمیانه دانشگاه تهران نوشته است. متن کتاب خلاقانه است و می کوشد تا با عموم اقشار جامعه و سطوح مختلف تحصیلی مخاطبان خود ارتباط برقرار کند. سبک نگارشی کتاب بسیار نوین است و نویسنده با انتخاب و اختیار تیترها و میان تیترهای جذاب، فصل ها و بخش های متنوعی را خلق کرده است که تا حدودی می توان گفت در روایتی داستان گونه می تواند خواننده را سرگرم کند و سر ذوق آورد. «تاریخ مستطاب آمریکا» سه فصل کلی دارد: تشکیل آمریکا، آمریکا در جهان و آمریکا و ایران و نویسنده در نگارش آن از مشورت های دو محقق دیگر «مصطفی سلیمی نمین» و «فواد ایزدی» بهره برده است. البته کتاب درون مایه ای طنز نیز دارد که مازیار بیژنی با تهیه تصاویر آن، بر غنای طنز در قلمِ کوشکی افزوده است. این کتاب می تواند حتی هدیه خوبی برای نوجوانان شما نیز باشد.
اقتصاد سیاسی نظامی گری آمریکا
نویسنده این کتاب اسماعیل حسین زاده، استاد اقتصاد دانشگاه دریک آمریکاست. تمرکز این نویسنده بر روابط اقتصادی خاص در ساختار نظامی گری آمریکایی هاست. پشت جلد این کتاب آمده است:«جست وجوی علت تشدید تازش های نظامی امریکا در سال های اخیر نیروی تعیین کننده ای را معرفی می کند که سوق دهنده مبارزه برای پیشبرد جنگ و نظامی گری است: یعنی بهره برداران پرنفوذ از توسعه نظامی و منافع جنگ، یا همان مجتمع نظامی صنعتی. نویسنده ضمن استنتاج از نظریه ها و گزارش های تجربی ممتاز درباره امپریالیسم و نظامی گری، تمایز روشنی بین امپریالیسم کلاسیک و امپریالیسم ارتش سالارانه قائل می شود. او روشن می سازد که چگونه امپریالیسم انگلی ارتش سالارانه به تدریج پویایی را به وجود می آورد که از بطن آن یک دستگاه عریض و طویل نظامی با تمایل به جاودانگی بیرون می آید و به یک امپراتوری نظامی دیوان سالاری تحول می یابد». این کتاب به نسبت کتاب های دیگر رویکردی تخصصی تر دارد و اصطلاحات علمی آن اندکی پیچیده تر است، اما به هر حال از خواندن آن می توانید نکاتی بسیار خوبی بیاموزید و چنانچه برخی از مباحث آن را دنبال کنید قطعا به مطالب درخشانی خواهید رسید.
چرا مردم از آمریکا متنفرند؟
قدرت و توانایی تاثیرگذاری بین المللی آمریکا علاوه بر نظامی گری ها و سیاست ورزی هایش از یک چیز مهم دیگر نیز منبعث و آن هم حوزه فرهنگ است. نویسنده از دریچه فرهنگ و تفکر به سراغ چرایی تنفر مردم جهان از آمریکا می رود. البته این دریچه گاه به میدان اقتصاد و بهداشت نیز کشیده می شود اما محور اصلی فرهنگ و اندیشه است. شاید در وهله نخست خواننده کتاب گمان کند که نویسنده کتاب «چرا مردم از آمریکا متنفرند؟» مطلب مغرضانه ای نوشته است و آیا واقعا در دنیا این همه مردم از آمریکا تنفر دارند؟ اما ما پیشنهاد می کنیم استدلال های روشنگرایانه و معتبر نویسنده را بخوانید. خواهید دید چه اتفاقی برای پرسش هایتان پیش می آید و عمق دیدتان تا کجاها پیش خواهد رفت. مریل ون دیویس نویسنده و ضیاءالدین سردار مترجم آن به فارسی است.
تاریخ آمریکا
هاوارد زین نویسنده کتاب تاریخ آمریکاست. کتابی که در ریزترین و جزئی ترین اتفاقات تاریخ چهارصد ساله آمریکا را بازخوانی و بررسی کرده است. یکی از قوی ترین بخش های کتاب «تاریخ امریکا» مربوط به بازخوانی تاریخ منازعات و جنگ های داخلی آمریکاست. دورانی پرآشوب و پر از بحث های نظری و عقاید عجیب و غریبی که حوادثی شگفت انگیز را رقم زده است. تاریخ آمریکا یکی از مورد علاقه ترین و مهم ترین درس هایی است که در مدرسه های آمریکایی ارائه می شود و یکی از اصلی ترین ابزار حکومت این کشور برای جامعه پذیری شهروندان آمریکایی است، اما هاوارد زین در کتاب تحقیقاتی خود مسیر دیگری را طی کرده است. یکی از محققان درباره این کتاب نوشته است:«زین ترجیح می دهد به جای دمیدن در شیپور تاریخ دولتی، داستان کشف قاره آمریکا را از دیدگاه بومیان و آراواک ها و ماجرای قانون اساسی ایالات متحده را از دیدگاه بردگان سیاهپوست و سرگذشت اندرو جکسون را از دید سرخپوستان چِروکی و ماجرای جنگ داخلی را از دید ایرلندی های نیویورک و جنگ مکزیک را از دید سربازان فراری لشکر ژنرال اسکات و پیدایش و توسعه صنایع و صنعت مداری را از نگاه زنان جوان کارگر در کارخانجات نساجی لاوِل و جنگ اسپانیا - آمریکا را از دیدگاه کوبایی ها و اشغال فیلیپین را از دید سربازان سیاهپوست لوزون و عصر زراندود را از نگاه کشاورزان ایالات جنوبی و جنگ جهانی اول را از دیدگاه سوسیالیست ها و جنگ جهانی دوم را از دیدگاه صلح طلبان و طرح نیودیل یا «اصلاحات روزولت» را از چشم سیاهپوستان محله هارلم و انحصارطلبی و سلطه آمریکای بعد از جنگ جهانی را از دیدگاه کارگران مزارع در آمریکای لاتین تعریف کند». اگر می خواهید یکی از به یادماندنی ترین و خاطره انگیزترین هدایا را به یک دانشجوی علوم انسانی و یا هنر هدیه دهید، کتاب «تاریخ آمریکا» هاوارد زین می تواند گزینه مناسبی باشد.