استقبال از طرح میزبانی دانشجویان مقاطع ارشد و دکترای دانشگاه های کشور در پژوهشگاه صنعت نفت
مسیر باز و مستقیم به دل صنعت نفت
مشعل جذب دانشجویان نخبه در صنعت نفت، همواره در همه دوره ها مطرح بوده است؛ چرا که این صنعت، بخصوص در حوزه بالادستی، خود همواره به حضوری فعال در حوزه های فناورانه نیاز دارد. خوشبختانه این نیاز از دهه 70 تاکنون احساس و اقدامات اجرایی لازم برای تسهیل حضور دانشجویان نخبه در صنعت نفت و تعامل بیشتر صنعت نفت و دانشگاه ها انجام شده و تاکنون هم ادامه دارد. یکی از مراکز وابسته به صنعت نفت که به طور مستقیم در ارتباط با دانشگاه ها و دانشجویان قرار دارد، پژوهشگاه صنعت نفت است که نه تنها روش ها و راه های مختلفی را برای این ارتباط ارائه کرده؛ بلکه یک طرح دائمی به نام «طرح میزبانی» را هم در نظر گرفته که مورد استقبال خوبی هم قرار گرفته است.
طرح میزبانی پژوهشگاه صنعت نفت از دانشجویان مقاطع ارشد و دکترای دانشگاه های کشور، به پیشنهاد و حمایت وزارت نفت و همسو با اجرای سیاست همکاری بین مراکز دانشگاهی و صنعت نفت کشور و با هدف باز شدن درهای پژوهشگاه روی محققان و جامعه علمی کشور در مرحله اجرا قرار گرفته است. اجرای این طرح، امکان بهره گیری از ظرفیت های سخت افزاری، دانشی، کارگاهی و آزمایشگاهی پژوهشگاه صنعت نفت را به منظور خدمت رسانی به بدنه علمی کشور از طریق پایان نامه های دانشجویان تحصیلات تکمیلی فراهم می کند. در عین حال، به شکل همزمان از طریق همکاری یک مجموعه شتاب دهنده دانش بنیان، بستری پویا به منظور سوق دهی پایان نامه ها و رساله های دکترا به سمت شکل گیری کسب و کارهای فناورانه ایجاد شده است. محققان جوان می توانند در بدو شروع، از مشاوره و منتورینگ متخصصان و کارشناسان ارشد اکوسیستم نوآوری و فناوری انرژی کشور بهره مند شوند. به این منظور، عناوین و موضوعات راهبردی پژوهشگاه صنعت نفت، برای تعیین و استخراج عناوین رساله ها و پایان نامه ها پیشنهاد شده است. ذینفعان یا به عبارتی، طرف های مرتبط با این طرح، علاوه بر پژوهشگاه صنعت نفت، شامل «شتاب دهنده آی تِک»، «شرکت ملی نفت ایران»، «وزارت نفت»، «معاون علمی و فناوری ریاست جمهوری»، «شرکت ملی گاز ایران» و «صندوق کارآفرینی و شکوفایی» هستند که به طور هماهنگ و مشترک این طرح را در دستور کار دارند. این طرح، برای میزبانی از ۵۰۰ دانشجوی کارشناسی ارشد و دکترای دانشگاه های کشور (سالانه 100 دانشجو) پیش بینی شده و به طور مستقیم روی حوزه های مورد نیاز صنعت نفت تمرکز دارد. از آنجا که پژوهشگاه صنعت نفت، مستقیما امکان پذیرش دانشجو ندارد، اینگونه پیش بینی شده که دانشجویان ارشد و دکترای دانشگاه ها به این مرکز آمده و رساله و تحقیقاتشان را همزمان با گذراندن دوره تحصیلی، در این مرکز بگذرانند. تاکید مهم وزارت نفت بر این است که درهای پژوهشگاه صنعت نفت باید روی دانشجویان باز باشد و منابع مالی و اجرایی لازم برای این طرح هم تامین شود.
طرحی برای توسعه نوآوری و ایده های خلاقانه
این طرح سبب می شود که علاوه بر ظرفیت های پژوهشی پژوهشگاه، صدها ظرفیت پژوهشی از سوی دانشجویان دکترا، ارشد و استادان راهنما وارد پژوهشگاه صنعت نفت شود و حوزه های مورد بررسی و تنوع آنها نیز افزایش قابل توجهی داشته باشد، ضمن اینکه از این طریق، زنجیره ارتباطات دانشگاهی وسعت بیشتری پیدا می کند و پژوهشگاه صنعت نفت به شبکه ای از بهترین دانشگاه ها و بهترین دانشجویان کشور وصل می شود. همچنین با توجه به فعالیت همزمان «مرکز نوآوری» پژوهشگاه، دانشجویانی که رساله هایشان را در این مرکز می گذرانند، وقتی ایده ای خلاقانه باشد، می توانند به مرکز نوآوری وصل شوند تا در آنجا استارت آپ تشکیل دهند. یعنی زنجیره ای درست می شود که در واقع ظرفیت های پژوهشگاه صنعت نفت چند برابر ظرفیت فعلی خواهد شد. پژوهشگاه صنعت نفت با اجرای طرح میزبانی و باز گذاشتن راه های تعاملی با دانشگاه ها و دانشجویان تحصیلات تکمیلی، در واقع زمینه ای مهم و محوری را برای جریان توسعه نوآوری و ورود ایده های خلاقانه و فناورانه به صنعت نفت باز گذاشته و همین تعامل و ارتباط مشترک و تنگاتنگ با حدود ۶۰ دانشگاه، گویای اهمیت و اثرگذاری این طرح است. با اینکه این طرح در دوران محدودیت های کرونایی آغاز شد؛ اما با استقبال قابل توجه دانشگاه ها رو به رو شده و تاکنون بیش از 80 دانشجو از این طرح استقبال کرده اند. این طرح را می توان به نوعی همسو با عمل به تعهدات «مسؤولیت اجتماعی» پژوهشگاه به حساب آورد که در مسیر توسعه نوآوری پیش بینی شده است.
پروژه های بزرگ، متخصصان بزرگ
اجرای طرح های بزرگ صنعتی و توسعه ای در صنعت نفت در بالادستی و پایین دستی و ادامه توسعه داخلی و حضور در بازار های خارجی، به استقلال عملکرد و توانایی در تامین و ساخت نیازهای مختلف نیاز دارد و برای این استقلال عملکرد در میان شرکت های بین المللی، لازم است که در حوزه دانش های فنی و رسیدن به فناوری های روز، رشد و توسعه خوبی داشته باشیم. این حوزه به طور مشخص، به متخصصانی کار کشته، قدیمی و جوانانی متخصص و آشنا به فناوری های روز نیاز دارد تا بتوانیم به سمت تولید دانش بومی حرکت کنیم. پژوهشگاه صنعت نفت، همواره مرکزی برای توسعه فناوری های مورد نیاز صنعت نفت بوده و رفع مشکلات روزمره مجموعه صنعت نفت از رسالت های این سازمان پژوهشی به شمار می رود و توانسته در این روند، بخوبی از کمک و همراهی دانشجویان در سطوح مختلف کمک بگیرد و همزمان آنها را در این بازی بزرگ و سرنوشت ساز دخیل سازد. در واقع دانشجویان در جریان این پروژه های مشترک صنعت و دانشگاه، از نزدیک با یک پروژه صنعتی، مشکلات صنعت نفت و نحوه رفع و شرایطی که معمولا با آنها مواجه هستند، رو به رو می شوند و پس از فارغ التحصیلی، صنعت نفت نیروهایی تربیت شده و آماده به کار در سطوح عالی را در اختیار دارد.
نکته قابل توجه این است که پژوهشگاه صنعت نفت، هیچ گاه فعالیت های موازی با دانشگاه های دیگر انجام نمی دهد؛ بلکه با استفاده از توانمندی های خود، در پی جبران کمبود نیروهای متخصص در صنعت نفت است. به عبارتی پس از بررسی های انجام شده و شناسایی برخی خلاهای موجود در زمینه های تخصصی تربیت دانشجو در صنعت نفت کشور، رشته های مهندسی نفت، مهندسی شیمی و مهندسی مواد با گرایش های مختلف مورد نیاز این مجموعه است. این شرایط همکاری در پژوهشگاه صنعت نفت، فرصتی بی نظیر برای دانشجویان علاقه مند به فعالیت های تحقیقاتی و پژوهشی در صنعت نفت است و دانشجویان پس از گذر از مراحلی که در شیوه نامه آمده و کسب امتیازات لازم، به پژوهشگاه معرفی می شوند و این خود، نقطه آغاز طلایی برای دانشجویان خواهد بود. در عین حال باید یادآوری کرد که پژوهشگاه صنعت نفت، به پشتوانه مجموعه وزارت نفت و با توجه به میزان رضایت و استقبالی که از طرف مقابل، یعنی دانشجویان و دانشگاه ها وجود دارد، در این راه قدم برمی دارد و به همین دلیل، حمایت های همه جانبه و تسهیل کننده می تواند به استمرار این روند و بهبود عملکردها کمک زیادی کند. این مرکز بی نظیر در خاورمیانه، باید مورد حمایت دولت و مسؤولان مختلف، پژوهشگران و سرمایه گذاران قرار گیرد. نباید فراموش کنیم که راه پر پیچ و خم ماندگار در بازار جهانی و منطقه ای، از همین حوزه های علم و فناوری می گذرد، از این رو برای این مسیر، به سرمایه های انسانی متخصص و خبره نیاز داریم.