وزير نفت در نشست با اصحاب رسانه:
عده اي در داخل، حرفهاي ترامپ را تکرار ميکنند
مشعل پيش از ورود به سالن اصلي وزارتخانه، تصاويري از مردان صنعت نفت در دوران انقلاب به چشم ميآيد. از اعتصاب کارکنان اين صنعت تا بستن شيرهاي نفت که تداعي کننده نقش بي بديل مردان نفتي در به ثمر نشستن انقلاب 57 است. اينجا در سالن شهيد بهشتي، جوان 25ساله انقلاب 57 و مرد 65 ساله اين روزها که او را شيخ الوزرا ميخوانند، به مناسبت سي و نهمين سالگرد پيروزي انقلاب اسلامي رو به روي اصحاب رسانه نشسته تا پاسخگوي سوالاتشان باشد. ميگويد: در روزهاي بسيار مهمي از تاريخ ايران به سر ميبريم.
جلسه را با ارائه گزارشي از عملکرد صنعت نفت و شاخصهاي اصلي آن آغاز کرده و پس از آن با حوصله به يکايک سوالات پاسخ ميدهد. 55 پرسش متنوعي که کمتر موضوعي در اين حوزه را از قلم مياندازد. از قراردادهاي نفتي تا پرونده بابک زنجاني، گزارش ديوان محاسبات، پاسخ به ادعاهاي عجبيبي همچون تهاتر نفت ايران با سلاح از خارج و . . پاسخهاي کليدي زنگنه در برخي سوالها از جمله قراردادهاي نفتي، زنگ هشدار بلندي را به صدا در مي آورد. آنجا که از عوامل داخلي که در قراردادهاي نفتي همپاي ترامپ آمريکايي گام بر ميدارند، سخن ميگويد که... هر يادداشت تفاهمي که امضا ميکند، مخالفاني در داخل و خارج از کشور پيدا ميکند که طرف قرارداد را از امضاي قرارداد منصرف کنند. خارجيها انشاءالله خدا شرشان را به خودشان بازميگرداند و داخليها را هم اصلاحشان کند. پاسخهاي او در برداشت گاز از پارس جنوبي که در زمان روي کار آمدن دولت يازدهم دغدغه هر ايراني بود، باعث ميشود نفس راحتي بکشيم؛ آنجا که ميگويد در برداشت از قطر مساوي و حتي جلوتر هستيم و بسياري موارد ديگر که خلاصه محورهاي مهم آن را با هم ميخوانيم:
قراردادهاي نفتي: هم اکنون گروههايي نزديک به 150 نفر بهطور مستقيم درگير اين قراردادها هستند. عدهاي با انجام اين قراردادها موافقند، اين قراردادها اما مخالفاني دارد؛ يک دسته مخالفان بينالمللي و منطقهاي که دنبال آن هستند ايران توسعه و پيشرفت نيابد و عدهاي ديگر مخالفاني در داخل کشور هستند که معلوم نيست چرا از آنها دفاع ميکنند. يعني همان حرفهاي آنها را ميزنند، منتها با يک مقدمات ديگر و در عمل نميخواهند قراردادي امضا شود. بنده حتي جرأت عنوان اسامي قراردادهايي را که در حال نهايي شدن است، ندارم. ميدانم که با عنوان اين اسامي از فردا روي اين موارد تمرکز ميکنند تا اين قراردادها امضا نشود. هر يادداشت تفاهمي که امضا ميشود، مخالفاني در داخل و خارج از کشور پيدا ميکند که طرف قرارداد را از امضاي قرارداد منصرف کنند. خارجيها انشاءالله خدا شرشان را به خودشان بازگرداند و داخليها را هم اصلاحشان کند.
ياس و نااميدي درباره قراردادهاي نفتي در کار نيست: بسياري از اين مذاکرات را پيش بردهايم و هيچ ياس و نااميدي وجود ندارد. بايد از اين روند پشتيباني کرد. اگر عدهاي در حال تخريب هستند، عده بيشتري بايد حمايت کنند. نميشود عدهاي فقط کار کنند و عدهاي بنشينند. بايد اين واقعيتها را به مردم منتقل کنيم. اگر اجراي قراردادهاي نفتي براي اشتغالزايي و براي افزايش توليد نفت لازم است، بايد از اين جريان حمايت کنيم. نميشود که هر روز يک نفر شبهه اي وارد کند. 70 درصد زمان فعال من صرف اين کار ميشود، ميگويم زمان فعال، زيرا زمان زيادي از ما را نيز هدر ميدهند. عموم اين بحثها هم روي ميدانهاي مشترک است. کشور ما دشمنان بدي در منطقه و در دنيا دارد. ديگر دوستانمان در داخل نبايد حرف آنها را به شکلي ديگر بزنند. همه حرف من اين است. اين رفتار بايد زشت جلوه داده شود که وقتي ترامپ حرفي ميزند، عدهاي هم در داخل همان حرف را تکرار ميکنند. نتيجه اين دو، يکي است.
تعداد حداقلي مذاکره کنندگان قراردادي براي حفظ سلامت کار: مهمترين قراردادي که امضا شده است، همان قرارداد حدود 5 ميليارد دلاري است که با کنسرسيومي به رهبري توتال امضا شد؛ اما اين سرمايه گذاري به مرور انجام ميشود. براي حفظ سلامت کار، تعداد افراد مذاکره کننده را به حداقل ممکن رساندهام و گفتهام بايد همه مذاکرات در ساختمان نفت انجام و مذاکرات و صورت تمام آنها تهيه شود.
وزارت نفت با انجام پروژهها ميتواند اشتغالزايي کند: مردم عزيز نبايد اشتغال را در اين بدانند که کارمند وزارت نفت شوند. اگر شما 30 ميليارد دلار قرارداد در زمينههاي مختلف صنعت نفت، گاز، پتروشيمي و . . . امضا و تلاش هم کرديد که از حداکثر توانمنديهاي داخلي استفاده شود، آن گاه اشتغالزايي شده است. معتقدم همين طرح 5 ميليارد دلاري که براي طرح افزايش، نگهداشت توليد نفت در مناطق دريا و خشکي ارائه شده است، حدود 100 هزار شغل ايجاد ميکند. در هر چاه حفر شده حدود 250 تا 300 نفر کار ميکنند. حال شما اگر 100 دکل را فعال کنيد، يعني حدود 25 هزار تا 30 هزار نفر را به کار خواهيد گرفت. هماکنون در فازهاي پارس جنوبي 22، 23، 24 و ديگر طرحها در اين منطقه بيش از 7 هزار نفر فعاليت ميکنند و نان حلال ميخورند. ما بايد پروژه تعريف کنيم، بايد طرحهاي پتروشيمي را با استفاده از خطوط مالي خارجي، منابع صندوق توسعه ملي و منابع مردمي مانند اوراق مشارکت، سند، انواع عقود اسلامي، تامين مالي و راه اندازي کنيم و البته به شرطي که بتوانيم پول مردم را بازگردانيم. از طريق فعال کردن پروژههاي نفت، گاز و پتروشيمي ميتوان اشتغال مولد سالم ايجاد کرد.
پاکستان به تعهدهاي گازي عمل نکرد، ايران وارد فاز حقوقي ميشود: هزينههاي بالايي براي احداث خط لوله آيپي تا مرز پاکستان انجام شده است، اين کشور به تعهدهاي قراردادي خود عمل نکرده است و از نظر ما بايد وارد فاز پيگيري حقوقي شود. اين مورد، مسئله سياسي هم دارد و بايد همه جوانب سنجيده شود. بايد مجموع مسائل اين موضوع در نظر گرفته شده و سپس درباره آن تصميمگيري شود.
پرونده گازي ترکمنستان:اين کشور پارسال در زمستان، گاز وارداتي ما را قطع کرد که هيچ اتفاقي نيز براي کشور نيفتاد. امسال نيز هيچ واردات گازي از کشور ترکمنستان انجام نميشود، در فاصلهاي که اين کشور شيرهاي گاز را به ايران بسته بود، اما قرارداد سوآپ گاز با اين کشور جريان داشت. ايران خط سوآپ از ترکمنستان را به بازارهاي ديگر، البته کشورهايي که مانند ترکيه و عراق نباشند، باز گذاشته است.
پيشبيني قيمت نفت در بودجه سال 97: قيمت نفت در بودجه سال 97 دست پايين گرفته شده، زيرا وزارت نفت، قيمت نفت را 55 دلار براي هر بشکه برآورد کرده و اکنون قيمت نفت بالاي 60 دلار براي هر بشکه است، اما به نظر ما اين قيمت خيلي معتدل و حتي محافظهکارانه ديده شده است.
تهاتر فروش نفت ايران و خريد سلاح از خارج، دروغ محض: خريد سلاح مطابق سياستهاي کشور انجام ميشود. در مقابل، فروش نفت نيز مطابق سياستهاي ماست و هيچ عمليات تهاتري در اين زمينه اتفاق نيفتاده است. اين موضوع دروغ محض است و هيچ ارتباطي ميان فروش نفت ايران و خريد سلاح براي کشور وجود ندارد.
اوپک و امکان تصميم جديد: در آزادگان و ديگر ميدانهاي غرب کارون، توليد نفت را بهطور مرتب اضافه ميکنيم و اکنون به دليل تصميمهاي اوپک خويشتنداري ميکنيم. اگر در ژوئن سقف توليد برداشته شود، فکر ميکنم در مدت 5 يا 6 روز حداقل 100 هزار بشکه ميتوانيم به توليد خود اضافه کنيم. برداشتم اين است که اعضاي اوپک به دنبال قيمتهاي بالاي نفت خام نيستند، زيرا در بلند مدت يا حتي در ميان مدت، اين شرايط سبب ايجاد نوسان در قيمت نفت ميشود. به هرحال بايد ديد که تا آن زمان چه خواهد شد.
سياستها در ايران ضد بهرهوري است: سياستها در ايران همه ضد مباحث بهرهوري است. با اين سياستها چطور ميتوان هزينهها را کاهش داد؟! بخشي از کاهش هزينه توليد، به فناوري و بخشي به بهرهوري مربوط ميشود. در باره آنچه که مربوط به فناوري است، بايد اقدامهايي انجام شود، اما درباره افزايش بهرهوري در ايران بسختي ميتوان اقدام کرد؛ زيرا همه سياستها ضد بهرهوري است.
ارتباط مستقيم مصرف بنزين و افزايش توليد خودرو: مصرف سوخت خودروهاي توليدي بايد به حد استاندارد برسد. افزايش توليد خودرو با افزايش مصرف بنزين ارتباط مستقيمي دارد و با توجه به افزايش چشمگير تعداد خودروها، تفاوتي بين ميانگين مصرف کل خودروهاي توليدي از زمان ناصرالدينشاه تاکنون با ميانگين مصرف خودروهاي کنوني وجود ندارد؛ البته با خودروسازان هماهنگيهايي شده است که برخي خودروها از تيرماه ديگر توليد نشود. اکنون در شهرهاي بزرگ بنزين يورو 4 توزيع ميکنيم و تکميل پالايشگاه ستاره خليج فارس هم اين فرايند را محکمتر ميکند، اما واقعيت اين است که براي توزيع چنين بنزيني در سراسر کشور، پالايشگاهها بايد سرمايهگذاري کنند و کيفيت توليد افزايش يابد.
توليد در خزر، مسئلهاي ملي: توليد نفت در خزر، تنها از نظر اقتصادي حائز اهميت نيست، بلکه به واسطه سهم و جايگاه ما در اين بخش، مسئلهاي ملي است. توليد نفت در خزر گران است و هزينه توليد ممکن است تا 30 دلار هم برسد. با اين حال، مذاکراتي با شرکت لوک اويل، شرکتي نروژي و همچنين مذاکراتي با جمهوري آذربايجان براي همکاري مشترک داشتهايم که اميدواريم به نتيجه برسد.
مذاکره با ساينوپک براي توسعه فاز دوم ميدان يادآوران: مذاکرهاي با اين شرکت براي توسعه ميدان يادآوران در جريان است که اگر آنها بيايند، ما قبول کردهايم فاز دوم اين ميدان را با آنها در قالب جديدي مذاکره کنيم.
ميزان پرداخت يارانه انرژي: براي سال 94 عدد محاسبه شده نزديک به 60 هزار ميليارد تومان بود.
پرونده بابک زنجاني: بابت پرداخت بدهي تا آنچه دادگاه تاکنون حکم داده است، نزديک به 2 ميليارد يورو بايد بپردازد که يک ميليارد و 500 ميليون يوروي ديگر هم دادخواست دادهايم که آن هم در مرحله سير حقوقي و قضايي است؛ اما آنچه از قيمت کارشناسي دست ما را گرفته است 2 هزار ميليارد تومان است. ايشان هم هر روز ميگويد که آمادهايم پول را بدهيم و يکي هست که ميآيد پول را پرداخت ميکند، اما من باور نميکنم که پولي وجود داشته باشد يا کسي حاضر باشد پولي بدهد؛ البته 2 هزار ميليارد توماني که گفته شده، پول نيست، بلکه اموالي مانند زمين ايران زمين، کيش اير و يک سري مغازه و املاک است.
ديوان محاسبات بگويد اعداد را از کجا آورده است؟ گفتند شرکت ملي گاز در سال 95، 11 هزار و 400 ميليارد تومان به درآمد عمومي خزانه واريز نکرده است که من هم گفتم اين عدد را از کجا آوردهايد؟ کل درآمد شرکت ملي گاز در اين سال زير 18 هزار ميليارد تومان بوده و شرکت ملي گاز هم حدود 8 هزار ميليارد طبق مقررات بايد به سازمان هدفمندي يارانهها پرداخت ميکرد که اين کار را انجام داده است، بنابراين عدد 11 هزار ميليارد تومان از کجا آمده است؟
بگويند 7 ميليون بشکه نفت کجا رفته است؟ در گزارشي گفتند که 7 ميليون بشکه نفت نيست؛ خب اين 7 ميليون بشکه کجا رفته است؟ شما به ما بگوييد کسي اين نفت را برده است؟ کسي آن را فروخته است؟ اين اندازه گيريها را از کجا آوردهايد؟ ما بارها گفتهايم اندازهگيري قابل استناد در نفت، اندازهگيري براي فروش است؛ هر اندازهگيري ديگري بشدت تقريبي است، حتي اگر اختلاف 2 درصد يا 3 درصد داشته باشد. وقتي در کشوري در سال، هزار و 600 ميليون تا 700 ميليون بشکه نفت و ميعانات گازي توليد ميشود 2 درصد يعني 30 ميليون بشکه نفت که براي فروش نيست. فروش ما چه فروش صادراتي، چه فروشي که به پالايشگاهها انجام ميشود، بادقت در حال انجام است و اين ملاک ما براي اندازهگيري است.
پول نفت در هيچ کشوري مسدود نيست: ما از هند 2 هزار و 400 ميليون يورو طلب داشتيم که 900 ميليون را دادند، هزار ميليون ديگر را هم در آوريل يا مارس و 500 ميليون را هم در آينده ميپردازند، يعني تکليف همه طلبها مشخص شده و دو شرکت خصوصي هم بود که پايان يافته است. در چين پول بلوکه شده نداريم و پولهايمان در بانکي است که خروجش مقداري هزينه دارد. مذاکره هم کردهايم؛ اما هنوز درست نشده است. اين که جاي ديگر پول مسدود شده باشد، من سراغ ندارم. اگر سراغ داريد، بفرماييد.
تعديل مدرک کارکنان صنعت نفت: ما تصميممان را گرفتهايم. بايد با سازمان اداري و استخدامي کشور هماهنگ کرده و سپس نتيجه را اعلام ميکنيم.
تهيه کارت سوخت: بر اساس قانون، خودروها ملزم به سوختگيري با کارت سوخت هستند. ما گفتيم برويد کارت بگيريد، چه آنهايي که گم کردهاند، چه آنهايي که تا به حال دريافت نکردهاند، زيرا ممکن است ما سهميه جايگاهها را محدود کنيم. اکنون بعضي وقتها با کارت جايگاه سوختگيري ميکنند، اما تهيه کارت سوخت لزوما به معناي سهميهبندي نيست.
تأثير برجام در صنعت نفت: اگر برجام نبود، ما نه ميتوانستيم اين مقدار نفت بفروشيم، نه اين که 6 فاز پارس جنوبي را به بهره برداري برسانيم، توليد مستمر بنزين در پالايشگاه ستاره خليج فارس هم آغاز نميشد، زيرا پالايشگاه ستاره خليج فارس بسياري از تجهيزاتش در خارج از مرزهاي ايران توقيف شده بود و پس از اجرايي شدن برجام وارد کشور شد. برجام مشکلي ندارد. تعدادي از تحريمها را آمريکا به ما تحميل کرده است و تعدادي از بانکها هم خودشان حاضر به همکاري نيستند.
چالشهاي بانکي صنعت نفت: اين چالشها مربوط به تحريمها يا اقدامهاي محدود کننده آمريکاست. ما هنوز در مسائل بانکي مشکل داريم، شک نکنيد. اين حرفها را حتما بنويسيد. مشکل مسائل بانکي ارتباطي با برجام ندارد و به بقيه مسائل مربوط است. براي نمونه پولشويي، مسئله مهمي است. درباره موضوع حمايت از تروريسم هم، ما که حمايتي از تروريسم نميکنيم. ما همه کارمان شفاف است. مظلوم و خودمان قرباني تروريسم هستيم.
گزارش عملکرد صنعت نفت اززبان زنگنه
نتايج برجام در توليد و صادرات نفت خام: ميانگين توليد نفت خام و ميعانات گازي در 10 ماه امسال نسبت به دوره مشابه پارسال، روزانه 165 هزار بشکه افزايش يافته، صادرات در اين مدت نسبت به مدت مشابه سال گذشته 60 هزار بشکه افزايش يافته است، همچنين نسبت به 5 ماه سال 92 با افزايش توليد يک ميليون و 180 هزار بشکهاي روبهرو بودهايم. پس از برجام، توليد و صادرات نفت، يک ميليون بشکه افزايش يافته است.
تعيين تکليف ميدانهاي مشترک در دولت دوازدهم: در دولت دوازدهم، تکليف ميدانهاي مشترک تعيين ميشود، افزايش برداشت از ميدانهاي مشترک از اولويتهاي وزارت نفت است. اين ميدانها با واگذاري به يک پيمانکار قوي، به سامان خواهد رسيد. در سال 95 توليد نفت در ميدانهاي مشترک غرب کارون به 160 هزار بشکه در روز رسيد و ديماه امسال اين ميزان به 305 هزار بشکه در روز افزايش يافت که از افزايش توليد روزانه 145 هزار بشکهاي در طول يک سال حکايت دارد. براي نخستين بار ايران از لايههاي نفتي پارس جنوبي، ياران جنوبي و ميدان آذر توليد داشته است. مجموع توليد از اين ميدانها به 63 هزار بشکه در روز رسيده است.
برداشت گاز از پارس جنوبي: دي ماه پارسال برداشت گاز از اين ميدان به 470 ميليون مترمکعب در روز رسيد و هم اکنون اين ميزان به 553 ميليون مترمکعب در روز رسيده است. برداشت گاز از ميدان مشترک پارس جنوبي نسبت به سال 92، 2 برابر شده و نسبت به پارسال 83 ميليون مترمکعب در روز افزايش يافته است، همچنين ايران در سال 91، 285 ميليون مترمکعب در روز از ميدان مشترک پارس جنوبي برداشت ميکرد. 70 درصد گاز مصرفي کشور از ميدان گازي پارس جنوبي تأمين ميشود، براي نخستين بار است که ايران در برداشت گاز از اين ميدان مشترک يا با کشور قطر مساوي است يا در توليد از آن پيش افتاده است.
سوخترساني در روزهاي سرد 96: با اتکا به افزايش روزانه 83 ميليون مترمکعبي در برداشت گاز از پارس جنوبي، توانستيم در روزهاي سرد امسال بدون هيچ مشکلي سوخترساني را انجام دهيم. ما در حالي افزايش صادرات گاز داشتيم که هيچ وارداتي در اين مدت انجام نشد، همچنين در اين مدت بجز در موارد معدود، هيچ محدوديتي براي تحويل سوخت به صنايع نيز نداشتيم.
سال آينده 5 فاز پارس جنوبي به توليد ميرسد: 6 فاز پارس جنوبي در فروردين امسال افتتاح شد و تا آخر سال آينده نيز 5 فاز پارس جنوبي شامل فازهاي 13، 22 تا 24 و نيمي از فاز 14 به توليد خواهد رسيد.
گازرساني به شهرها و روستاها: در پايان سال 96، 76 درصد جمعيت روستايي و حدود 92 درصد کل جمعيت ايران به صورت مستقيم از شبکه گاز استفاده ميکنند، اين در حالي است که در سال 91، 54 درصد جمعيت روستايي از گاز بهرهمند بودند. پارسال هم گازرساني به زاهدان انجام شد و گسترش شبکه گاز به زاهدان با سرعت در حال انجام است.
توسعه شبکه گاز و تامين سوخت نيروگاهها: سال 92، 43 درصد سوخت تحويلي به نيروگاهها مازوت و گازوييل بود. با وجود اين که مقدار مصرف سوخت نيروگاهها هر سال حدود 7 تا 8 درصد اضافه ميشود، اما اميدواريم امسال مقدار تحويل سوخت مايع به نيروگاهها را به زير 10 درصد برسانيم.
افزايش تقاضاي محصولات پتروشيمي: فروش داخلي محصولات پتروشيمي از 1/5 ميليون تن، امسال به 6 ميليون تن ميرسد که رشد 17 درصدي، نشانه فعالتر شدن شرکتهاي پايين دست داخلي است.
قرارداد توسعه فاز 11 طبق برنامه: با توجه به امضاي قرارداد توسعه فاز 11 پارس جنوبي با کنسرسيوم توتال، سيانپيسيآي و پتروپارس با ارزش حدود 5 ميليارد دلار در تيرماه سال 96، اين قرارداد طبق زمانبندي در حال اجراست.
مذاکره با 20 شرکت داخلي و خارجي: هم اکنون براي امضاي قراردادهاي توسعه ميدانهاي نفت و گاز با شرکتهاي خارجي و برخي شرکتهاي داخلي در حال مذاکره هستيم. تعداد اين شرکتها بالغ بر 20 شرکت است که برخي از آنها اولويت بيشتري دارند. اميدوارم به محض اين که مذاکرات به نتيجه رسيد، نتايج آن اعلام شود.
ارائه بسته 5 ميليارد دلاري به منظور نگهداشت توليد نفت و مقداري هم افزايش توليد: اجراي اين طرح که با هدف استفاده از توانمنديهاي داخلي به شرکتهاي ايراني واگذار ميشود، هم اکنون براي تصويب به شوراي اقتصاد رفته است. نزديک به 20 قرارداد جداگانه امضا و 20 مناقصه به منظور اجراي اين بسته برگزار خواهد شد. هم اکنون مقدمات اين کار بخوبي در حال انجام است و اسناد مناقصه آن هم آماده ميشود.
افزايش 28 درصدي توليد بنزين: امسال نسبت به پارسال، شاهد افزايش توليد روزانه 5/16 ميليون ليتري بنزين هستيم که از افزايش 28 درصدي حکايت دارد. 12 ميليون ليتر از اين ميزان از فاز نخست پالايشگاه ستاره خليج فارس توليد شده است. بخشهاي مهمي از فاز دوم پالايشگاه ستاره خليج فارس نيز تا پايان امسال وارد مدار ميشود. اميدوارم سال آينده فازهاي باقيمانده اين پالايشگاه وارد مدار شود.
صادرات گاز به عراق: هماکنون ايران روزانه 13 ميليون مترمکعب گاز طبيعي از خط لوله نفتشهر به بغداد صادر ميکند و خط لوله صادرات گاز ايران به بصره نيز در طرف ايراني تکميل شده است. در همين ايام که کشور با سامانه هواي سرد مواجه بود، صادرات به عراق برقرار بود.