انقلابِ گاز
به عهدمان وفا کرديم

مشعل  شرکت ملي گاز ايران در طول 40 سال گذشته در مسير تحقق سياستهاي محروميتزدايي و ايجاد رفاه که از برنامههاي اساسي نظام و انقلاب بود، گام برداشته و در اين زمينه «وفاي به عهد» کرده است. مديرعامل شرکت ملي گاز ايران، دوشنبه (16 بهمن ماه) در نشست خبري که به مناسبت دهه مبارک فجر برگزار شد، به ارائه گزارشي از فعاليتهاي اين شرکت در طول 40 سال پس از انقلاب پرداخت که گزيده آن را در ادامه ميخوانيم.

قدرداني از نيروي انساني
از همکارانم که در طول اين مدت براي رفاه مردم تلاش کردهاند، قدرداني ميکنم. ايران، با 30 هزار کيلومتر شبکه گازرساني، يکي از بزرگ ترين زيرساختهاي گازرساني در دنيا را در اختيار دارد. در زمينه برنامههاي تعريف شده در حوزه گازرساني و ايجاد رفاه براي مردم و محروميتزدايي که از سياستهاي کلان نظام و انقلاب است، وفاي به عهد کرديم. هم اکنون 76 درصد مردم در روستاها و 98 درصد در شهرها روزانه 800 ميليون مترمکعب گاز دريافت ميکنند.افزون بر بخش خانگي، گازرساني به بخشهاي نيروگاهي، صنايع و صادرات با وجود سرماي زير صفر در تعداد زيادي از استانها، به طور پايدار انجام شد.امسال، خط لوله انتقال گاز دامغان-نکا، خط ششم سراسري و 9 ايستگاه تقويت فشار گاز به بهرهبرداري رسيد.

بهرهبرداري از 3 هزار پروژه در دهه   فجر
همه فعاليتهاي 40 سال گذشته   در صنعت گاز سبب ايجاد اشتغال و افزايش سطح رفاه مردم شده است. براي نمونه، همه صنايع، نيروگاه‎ها و کارخانههايي که براي فعاليت خود به گاز نياز دارند، براي مردم اشتغالزايي کردند.افزون بر اين، زماني که گاز به شهرها و روستاها ميرسد، سبب اشتغالزايي در مناطق مختلف کشور ميشود، اما نکتهاي که بايد مورد توجه قرار گيرد، اين است که نميتوان انتظار داشت با اين همه کار و توسعهاي که صورت گرفته است، هم هزينهها بالا نرود و هم شرکتي که در اين سالها بسيار پرتلاش و موفق بوده است، به يک اداره کل تبديل شود. ساختارها، اختيارات، منابع مالي، سرمايه انساني و همکاري با ديگر سازمانها سبب موفقيت شرکت ملي گاز ايران در گازرساني به بخشهاي مختلف کشور در سالهاي اخير بوده است.آيا ميتوان چنين شرکتي را به اداره کل تبديل کرد، اما همچنان ميخواهيم که موفق باشد و خدماتي مطلوب ارائه دهد، افزون بر توجه به اين نکته بايد به فکر تامين منابع براي اجراي پروژههاي باقيمانده گازي در کشور باشيم زيرا تاکنون ما از بودجه دولت استفاده نکرديم، بلکه از بند «ق» تبصره دو قانون بودجه سال 93 براي توسعه شبکه گازرساني کشور استفاده کرديم و با تکيه بر همين موضوع، بخشهاي باقيمانده را تا دو سال آينده گازرساني ميکنيم.همزمان با دهه مبارک فجر، 3 هزار پروژه با 12هزار ميليارد تومان اعتبار کلنگزني ميشود يا به بهرهبرداري ميرسد. از اين ميزان اعتبار، 9هزار ميليارد تومان در بخش احداث خطوط انتقال و تاسيسات تقويت فشار گاز و سه هزار ميليارد تومان نيز در حوزه گازرساني هزينه شده است. هشت هزار روستاي باقيمانده که قابليت گازرساني دارند، تا دو سال آينده از نعمت گاز برخوردار ميشوند.

شرکت گاز در مسير محروميت زدايي
شعار انقلاب اسلامي در 40 سال پيش اين بود که به دنبال محروميتزدايي از کشور  است و شرکت گاز موفق شده به اين هدف دست يابد.
هفته گذشته که 40 روز از آغاز زمستان سپري شده بود، سردترين روزهاي سال را در کشور شاهد بوديم، در اين روزها همکاران شرکت ملي گاز تلاش فراواني کردند تا مردم در رفاه باشند. تنها مقدار توليد گاز بالا نرفته، بلکه راهاندازي بخشي از خط لوله ششم سراسري انتقال گاز و خط انتقال گاز دامغان- کياسر - ساري - نکا و نيز راهاندازي ايستگاههاي جديد   از اقدامهاي شرکت ملي گاز بوده است، بنابراين ما بايد به عنوان شرکتي که اعتماد مردم را به خود جلب کرده است فعاليت کنيم تا بتوانيم در صنعت گاز صاحبنظر باشيم.از سختترين اقدامهاي انجام شده در شرکت ملي گاز در سالي که گذشت، وفاي به عهد براي گازرساني به مردم شمال کشور بود. تا جايي که اکنون با افتتاح اين خط انتقال گاز، مردم اطمينان دارند که ديگر لازم نيست نگران قطع گاز از کشور همسايه باشند، بلکه اکنون اعتماد آنها به گازرساني پايدار داخلي جلب شده و نگران قطع و افت فشار گاز نيستند.

گاز به افتخار دولت بدل شده است
هم اکنون روزانه حدود 800 ميليون متر مکعب گاز در ايران توليد ميشود و به بيشتر نقاط کشور انتقال مييابد که بر اين اساس 92 درصد مردم ايران از گاز طبيعي استفاده ميکنند.زمستان امسال شاهد سرماي شديد در بيش از 20 استان کشور بوديم، اما وفاي به عهد کرديم و گاز را بدون افت فشار يا قطع به همه مردم و شهرها و روستاهاي گازرساني شده رسانديم. هماکنون شرکت ملي گاز به نقطهاي رسيده که افتخار کشور و دولت به شمار ميآيد و زيرساختهاي لازم را براي توليد فراهم کرده است.

صادرات روزانه 200 ميليون مترمکعب در برنامه ششم توسعه
هماکنون صادرات گاز به ترکيه و بغداد عراق در جريان است و در زمينه صادرات گاز به بصره نيز قرارداد امضا شده و آمادگي داريم. درخواستهايي نيز براي صادرات وجود دارد. بر اساس برنامه ششم توسعه، بايد روزانه 200 ميليون مترمکعب به بخش صادرات اختصاص يابد. در قالب اين برنامه، خطوط نهم و يازدهم انتقال گاز سراسري اجرا، 38 ايستگاه تقويت فشار گاز احداث و گازرساني به هشت هزار روستا انجام ميشود.
ايران آماده صادرات گاز به بصره
صادرات گاز به بصره اوايل سال آينده آغاز ميشود. زيرساختهاي صادرات گاز به بصره در ايران آماده است و بهزودي و با اعلام آمادگي از سوي عراق، ارسال گاز آغاز ميشود. در آخرين مذاکرات، طرف عراقي، براي دريافت گاز از 20 اسفندماه اعلام آمادگي کرده است.

امکان کاهش 20 درصدي مصرف گاز  
با سازوکارهاي معمولي و در شرايط عادي، امکان 20 درصد صرفهجويي در مصرف گاز وجود دارد. براي نمونه بازدهي نيروگاههاي برق کشور 30 درصد است، در حالي که اين ميزان در کشورهاي ديگر، 58 درصد است. براي افزايش بازدهي نيروگاهها نياز به سرمايهگذاري است و تنها با اين برنامه شاهد صرفهجويي قابل توجهي در مصرف گاز اين بخش خواهيم بود. در تقسيمبندي فعاليتها، ايجاد زيرساختهاي گازرساني به عهده شرکت ملي گاز ايران است و نميتوانيم به طور کلان در حوزه صرفه جويي وارد شويم. شرکت ملي گاز ايران در سالهاي گذشته با تهيه برنامههاي فرهنگي و توزيع کتابچه و... از طريق صداوسيما و رسانهها، فعاليتهاي گسترده اي در حوزه فرهنگ سازي مصرف بهينه و ايمن داشته است. رسانهها در حوزه فرهنگسازي پيشرو هستند و ميتوانند در اين زمينه فعاليت کنند.گازي که توليد ميشود به مصرف ميرسد، زيرا بايد بخش خانگي و تمامي نيروگاهها، کارخانهها و صنايع را گازرساني کنيم، اما بايد راهي بيابيم تا به صرفهجويي و ذخيره انرژي در کشور بپردازيم، زيرا با اين روش باز هم جا براي صادرات گاز باقي خواهد ماند و در غير اين صورت بايد فکري به حال آيندگان کنيم، زيرا تمام گاز توليدي را مصرف ميکنيم.در آينده بايد 50 ميليون مترمکعب گاز به عراق صادر کنيم، اما اکنون 8 تا 10 ميليون متر مکعب گاز در روز به عراق صادر ميکنيم، ظرفيت ترکيه نيز بالاتر از ميزان صادرات کنوني است، همچنين امکان صادرات گاز به کشورهاي حاشيه خليج فارس وجود دارد. اما بايد روابط سياسي نيز حل شود.
  پايداري انتقال گاز شمال بدون واردات از ترکمنستان
شايد در آينده رابطه تجاري با همسايه شمالي کشور داشته باشيم، اما ديگر به گاز آنان تکيه نميکنيم، زيرا شرايط ما ديگر شرايط اضطرار نيست، بلکه ممکن است به سوي تجارت و خريد و فروش پيش برويم که اين هم بر مبناي اضطرار قرار ندارد.اجراي طرح انتقال گاز دامغان - نکا بسيار سخت بود، زيرا از دامغان تا نکا فاصله بسيار زياد است و مناطق کوهستاني و جنگلي را بايد طي ميکرديم، اما به همت کارکنان شرکت ملي گاز در زمان تعيين شده موفق به افتتاح اين خط انتقال گاز شديم و بر اساس آن به پايداري انتقال گاز به استانهاي شمالي کشور رسيديم.اجراي خط لوله ششم سراسري که بيش از هزار کيلومتر طول دارد، بسيار پرزحمت و با پيچيدگيهاي فراوان همراه و راهاندازي آن بسيار دشوار بود، زيرا از مناطق کوهستاني و رودخانه کارون عبور ميکرد، با اين حال مسائل پيماني و تهيه کالا براي اين پروژه را به خوبي انجام داديم و بخش زيادي از کار (حدود 90 درصد) را به بهرهبرداري رسانديم.

تداوم همکاري گازي با ترکمنستان
دو موضوع کيفيت و قيمت گاز، مورد مذاکره ايران و ترکمنستان بود. اين کشور پارسال، همانند سالهاي گذشته اقدام به قطع گاز ايران کرد اما اعلام کرديم، با توجه به افزايش توليد گاز در کشور در صورت قطع گاز، براي گازرساني به شهروندان ايراني مشکلي پيش نميآيد. ترکمنستان با وجود مذاکرات پارسال شير انتقال گاز به ايران را بست و در ديوان بين المللي داوري از ما شکايت کرد. اگرچه نيازي به گاز ترکمنستان نداريم، مذاکره با ترکمنستان ادامه دارد.همکاري با ترکمنستان در ديگر بخشها از جمله سوآپ گاز ترکمنستان از طريق ايران ادامه دارد. ما هم اکنون به کشور ترکيه گاز صادر و پول آن را نيز دريافت ميکنيم، از ترکمنستان نيز گازي نميگيريم و پولي هم پرداخت نميکنيم، البته اختلافي هم در مواردي همچون پول و بدهي و غيره داريم که در داوري مطرح است و ما نيز گفتهايم براي مذاکره و راي داوري آمادگي داريم.

تضمين گازرساني به غرب کشور با خط ششم سراسري
با تکيه بر خط لوله ششم سراسري انتقال گاز، ديگر نگران انتقال گاز در کريدور غرب کشور نيستيم، همچنين قرارداد براي صادرات گاز به عراق به خوبي اجرايي ميشود و صادرات گاز به ترکيه دچار خسارت نخواهد شد تا بتوانند ادعاي خسارت کنند. با راهاندازي خط انتقال ششم سراسري، تضمين گازرساني به غرب کشور استمرار يافت و هيچ افت فشاري در غرب کشور نداريم. با راهاندازي 9 ايستگاه و توربوکمپرسور، گاز از طريق اين ايستگاهها دريافت ميشود، سپس به نقاط مختلف کشور انتقال مييابد.
 کشورهاي عربي دريافت گاز از ايران را مطلوب ميدانند
در چند سال گذشته مذاکرات خوبي با کويت داشتهايم و آنها نيز به گاز ما احتياج دارند. با توجه به روابط سياسي دو کشور در آينده اين اتفاق رخ خواهد داد، اما متاسفانه زماني که اين مذاکرات انجام ميشد، اتفاقاتي افتاد که رابطه ميان ايران و عربستان تيره شد و پل ارتباطي ما را قطع کردند. هر زمان که اين رابطه برقرار شود، مذاکرات ادامه مييابد، زيرا کشورهاي عربي گرچه دريافت گاز از ايران را مطلوب ميدانند، اما ممکن است جرات يا توان امضاي قرارداد با ايران را نداشته باشند.

صدور خدمات فني و مهندسي
به نقطهاي رسيدهايم که پس از گذشت 50 سال از فعاليت شرکت ملي گاز اطمينان يافتهايم توانايي تامين گاز داخل کشور را داريم و اکنون دنبال آن هستيم که از کميت عبور کنيم و در پي کيفي کردن خدمات گاز باشيم.
توانمندسازي و اصلاح فرآيندها و ارتقاي کيفيت و رويکرد سيستمي به برنامهها از جمله محورهايي است که سبب افزايش کيفيت خدمات در حوزه گاز ميشود، افزون بر اين، صدور خدمات فني مهندسي به ديگر کشورها از جمله اهداف شرکت ملي گاز است.

علاقهمند صادرات گاز به اروپا هستيم
بازار اروپا سختتر از کشورهاي همسايه است، اما ارزش بيشتري دارد، با اين حال با دو مشکل همراه است، نخست اينکه براي صادرات گاز به اروپا تنها راه ترکيه است. در مذاکراتي که داشتهايم ترکيه ميخواهد گاز را از ايران و روسيه بخرد و خود اقدام به صادرات کند، اما ما ميخواهيم که خودمان صادرات گاز را انجام دهيم و هزينه ترانزيت را پرداخت کنيم.مشکل دوم اين است که اگر هزينه کنيم و گاز را به اروپا برسانيم اين هزينه براي ما مقرون به صرفه نيست، اما ما علاقهمند صادرات گاز به اروپا هستيم، اگر اين صادرات انجام شود خوب است، اگر انجام نشود هم خيلي مهم نيست.

اختصاص 67 ميليارد مترمکعب گاز به نيروگاهها
در سال 92، 35 ميليارد مترمکعب گاز تحويل نيروگاهها شد که اين رقم در سال 93 به 50 ميليارد رسيد، در سال 94 نيز به 57 ميليارد مترمکعب رسيد و در سال 95 به 60 ميليارد مترمکعب افزايش يافت و برآورد شرکت ملي گاز اين است که تا پايان امسال اين رقم به 67 ميليارد مترمکعب برسد. با در نظر گرفتن مجموع مصرف سوخت مايع و گاز نيروگاهها که 70 تا 75 ميليارد مترمکعب در سال است، مشخص ميشود سهم گاز در سبد مصرف سوخت نيروگاهها در هر سال چقدر است.

 

مجلس در تامين بودجه گازرساني به سيستان و بلوچستان ياري کند
حذف آبونمان، سبب کاهش بودجه شرکت ملي گاز شده است، از اين رو براي تامين بودجه گازرساني به سيستان و بلوچستان به کمک دولت و مجلس شوراي اسلامي نياز داريم.
12 هزار ميليارد تومان هزينه افتتاح طرحهاي شرکت ملي گاز در دهه فجر است و اين به آن معناست که سالانه حدود 7 هزار ميليارد تومان پول لازم داريم تا افزون بر تامين هزينه گازرساني به شهرها و روستاها، بتوانيم گازرساني به سيستان و بلوچستان را تکميل کنيم. متاسفانه با حذف آبونمان، هزار ميليارد تومان از مبلغ درنظرگرفته شده کاسته شده و حالا پرسش اينجاست که هزينه امدادرساني، بهرهبرداري و نگهداري از شبکه گازرساني چگونه تامين ميشود.
دولت بايد در اين زمينه به ما کمک و مجلس نيز در جريان تصويب بودجه، اگر دو پيشنهاد مطرح شده از سوي نمايندگان را تصويب کند، مشکل گازرساني به سيستان و بلوچستان نيز حل ميشود.

قطع آبونمان يعني توقف توسعه
حذف شدن رديف آبونمان در قبوض گاز مشترکان، هزار ميليارد تومان از بودجه شرکت ملي گاز را کاهش داد، اين موضوع لازمالقبول نيست اما لازم الاجراست.حذف هزار ميليارد تومان يعني خيلي از شهرها و روستاها از داشتن نعمت گاز بيبهره خواهند ماند، يعني شرکت ملي گاز قادر به ارائه خيلي از خدمات مطلوب نخواهد بود. با حذف آبونمان چگونه ميتوانيم به اجراي طرحها بپردازيم، زماني که منابع حذف شوند، خدمات دهي مطلوب بيکيفيت ميشود. قطع منابعي مانند آبونمان يعني حذف ارايه سرويس مطلوب و توقف توسعه، ضمن اينکه ساير خدمات مانند آب، برق و مخابرات نيز آبونمان دريافت ميکنند و اصولا در دنيا اينچنين است. شرکت ملي گاز در بحث نوآوري بايد به سراغ شبکه و کنترلهاي هوشمند برود، اما بدون منابع مالي نميتواند اين کار را انجام دهد.
گازرساني به 8 هزار روستا منوط به اختصاص بودجه
تاکنون به 25 هزار روستا گازرساني شده و گازرساني به پنج هزار روستا نيز در دست اجراست. پروژه گازرساني به سه هزار روستا تا پايان سال به بهرهبرداري ميرسد. در صورتي که اعتبارهاي سالهاي پيشين در مجلس به شرکت ملي گاز ايران اختصاص يابد از جمله بند «ق»، گازرساني به هشت هزار روستاي باقيمانده نيز اجرايي ميشود؛ در غير اين صورت بودجه اي در اين زمينه نداريم.

آنکارا پول گاز را ميپردازد
دوره صادرات گاز ايران به ترکيه که به دليل بدهي و بنا به حکم ديوان داوري بدون دريافت وجه انجام ميشد، پايان يافته است و اکنون صادرات گاز ايران به ترکيه با دريافت پول همراه است.مجموع درآمد شرکت ملي گاز از منبع مبالغي که از مردم دريافت ميشود، 17 هزار ميليارد تومان است که از اين مبلغ 8 هزار ميليارد تومان سهم هدفمندي يارانههاست و بقيه آن سود سهام و ماليات است و آنچه در اختيار شرکت ملي گاز ميماند، چهار هزار و 500 ميليارد تومان براي هزينه‎هاي جاري است که هزار ميليارد تومان از اين مبلغ نيز، اکنون بهدليل حذف آبونمان از قبضها از بودجه شرکت گاز کم شده است، اگرچه ما معتقديم مجلس محترم شوراي اسلامي بايد اين موضوع را حل کند. بحثي که درباره آبونمان از سوي ديوان عدالت اداري مطرح شد، يک بحث حسابداري است و اين‎که مبلغي به حساب خزانه واريز نشده، در واقع موضوعي است که خودشان اعلام کردند اين مبلغ به خزانه واريز، سپس برگشت داده شده است. در واقع اين فرآيند طي شده و منظور از اين خبر اين نبوده که در جامعه بازتاب وسيعي يابد که 11 هزار ميليارد تومان گم شده، بلکه منظور اين بوده که چرخه انتقال اين وجه به خزانه چگونه است؛ حتي يک ريال از اين مبلغ هم جابهجا نميشود.