ازتـوسعه ورزش هـمگانی تا فعالیت های سلامت محور
مشعل گزارش: طی 10 سال اخیر ، بخش ورزش همگانی به عنوان با اهمیت ترین حوزه ورزش صنعت نفت تلقی می شود که سال 1394 با ابلاغ اهداف جدید راهبردهای صنعت نفت در ورزش، دستخوش تغییراتی اساسی شد.
اکنون پایه و اساس فعالیت های ورزش در نفت، حمایت از ورزش همگانی و توسعه آن در خانواده نفت محسوب می شود و در این زمینه باید برنامه های اطلاع رسانی، تشویقی و نظارتی به شکلی مناسب برای افزایش مشارکت کارکنان و خانواده نفت تعریف شود تا فعالیت های «سلامت محور» در دستور کار حوزه ورزش قرار بگیرد.
بر اساس عملکرد 10 سال اخیر و راهبردهای ابلاغی سال 1394، می توان عمده فعالیت ها و اقدامات حوزه ورزش صنعت نفت در بخش ورزش همگانی را در موارد قابل توجهی خلاصه کرد:
1- زمینه سازی برای پایش و سنجش دوره ای وضعیت روانی و آمادگی جسمانی و حرکتی کارکنان و خانواده آنان از طریق مراکز سنجش (درون یا بیرون صنعت نفت) و تطابق آن با استانداردهای مربوطه و تعریف مبنایی الزام آور به منظور ارتقای تناسب فیزیکی و روانی کارکنان با مشاغل محوله (Fitness to work)
2- زمینه سازی برای تعریف برنامه های ورزشی مورد نیاز برای کارکنان و خانواده آنان به صورت دوره های آموزشی/تمرینی ، گنجاندن آن ها در شناسنامه های ورزشی کارکنان و خانواده آنان با ایجاد مراکز علمی و آموزشی در بهترین سطح حتی در رده جهانی با به کارگیری بهترین مربیان و متخصصان ورزشی با تکیه بر طرح سنجش سلامت کارکنان و به دنبال آن تدوین شناسنامه های ورزشی، ورزش کارکنان و اعضای خانواده آن ها منطبق با سن، جنس و محیط کار
3- ایجاد چارچوبی به منظور ایجاد استمرار در انجام فعالیت های منظم ورزشی برای کارکنان، ساماندهی آکادمی ها و مدارس ورزشی در صنعت نفت به منظور شناسایی استعدادهای ورزشی
4- گنجاندن شرط مشارکت فعال مدیران در برنامه ها و فعالیت های ورزشی به عنوان الزام و مبنایی برای انتخاب و انتصاب مدیران در تمام سطوح.
خروج از برنامه های «مسابقه محور» و تأکید بر فعالیت های «سلامت محور»
ایجاد تشکیلاتی مرتبط با موضوع ورزش و تندرستی در صنعت نفت، اهدافی افزون بر رویکرد تشکیلات رسمی و کشوری ورزش همچون وزارت ورزش و جوانان و فدراسیون های ورزشی را دنبال می کند، به گونه ای که موضوع مدال آوری و کسب رتبه های ملی و بین المللی در اولویت بعدی و پس از توجه به ورزش همگانی(کارکنان و اعضای خانواده آن ها) قرار می گیرد.
با توجه به اینکه وزارت نفت مأموریت خطیری در بین دستگاه های دولتی به عهده دارد و به عنوان پیشران اقتصادی کشور فعالیت می کند و به دلیل مأموریت شناسایی، کشف میادین نفتی، حفاری و بهره برداری از مخازن نفتی، از جمله صنایع پر خطر به شمار می آید، از این رو راهبردها و سیاست های ورزش همگانی در صنعت نفت بومی سازی شده و فارغ از مأموریت فدراسیون های ورزشی که عموماً به دنبال کسب مدال و قهرمان پروری هستند، امروزه ورزش جزء جدایی ناپذیر نیروهای انسانی صنعت نفت محسوب می شود.
روند سیاستگذاری و اجرای برنامه های کوتاه مدت و بلندمدت ورزشی صنعت نفت طیِ 10 سال اخیر بر اساس نظام ورزش صنعت نفت و طرح جامع ورزش بوده و به منظور تعمیم و گسترش حداکثری برنامه های ورزشی در میان کارکنان و خانوادهایشان، راهبردهای صنعت نفت در ورزش در سال 1394 ابلاغ شد.
از نکاتی که هم در این راهبردها مورد اشاره قرار گرفته و هم از سوی وزیر نفت بارها بر آن تأکید شده، یافتن راهکارهایی است که بتوان با عمل به آن، توسعه ورزش همگانی را تحقق بخشید.
به طور حتم یکی از راهکارهایی که در این حوزه وجود دارد، خروج از برنامه های «مسابقه محور» و تأکید بر فعالیت های «سلامت محور» است و تنها راهکار اصولی که از سوی شورای مرکزی ورزش با اجماع خبرگان و صاحبنظران به عنوان خروجی کارگروه های تخصصی حوزه ورزش مورد تایید و تصویب واقع شد، موضوع « طرح سنجش سلامت» کارکنان به همراه تدوین شناسنامه های ورزشی در کنار شناسنامه های پزشکی تمامی کارکنان و خانواده های آنان است.
طرح هایی برای بازنشستگان
تمامی سیاست ها و برنامه های ورزشی وزارت نفت، شامل 4 حوزه «بدو استخدام»، «حین استخدام»، «خانواده ها» و «بازنشستگان» می شود. فعالیت های ورزشی ویژه ای برای بازنشستگان که سرمایه گرانقدر صنعت نفت محسوب می شوند، در نظر گرفته شده که با جدیت پیگیری و اجرا می شود؛ اما یکی از مواردی که در دولت یازدهم و به دنبال درایت وزیر نفت اجرایی شد، موضوع ایجاد امور ورزش و گردشگری صندوق های بازنشستگی بود. ریاست شورای مرکزی ورزش و ریاست هیأت رئیسه صندوق های بازنشستگی صنعت نفت نیز در حمایت و ایجاد این دپارتمان نقش بسزایی داشتند. ایجاد این واحد، فعالیت های ورزشی بازنشستگان را ساماندهی کرد و افزایش امید به زندگی، یکی از نتایج این حرکت با ارزش خواهد بود.
شناسنامه های ورزشی، طرح ویژه حوزه ورزش همگانی
حوزه ورزش برای کسب اطلاعات جامع از وضعیت مشاغل و تأثیر آنها بر جسم و روان کارکنان و همچنین دریافت اطلاعات طبقه بندی شده و آماری از سوابق سلامت کارکنان و خانواده آنان، چند سالی است که فرآیند ایجاد ارتباط فرآیندی و دائمی میان تمامی حوزه های متولی امر سلامت در صنعت نفت را به صورت جدی در دستورکار خود قرار داده است تا با اطلاعات کسب شده از این حوزه ها، بتواند برنامه ریزی های ورزشی مؤثرتری را برای ارتقای سطح سلامت کارکنان و خانواده آنان و ارائه مشاوره های ورزشی در این زمینه انجام دهد. راهی را که حوزه ورزش صنعت نفت برای ایجاد این ارتباط فرآیندی با حوزه های اچ اس ای، سازمان بهداشت درمان و روابط کار و مددکاری اجتماعی و همچنین حوزه منابع انسانی برگزیده، عبارت است از: تشکیل کمیته تخصصی مشترک با حوزه های مذکور و تدوین بانک اطلاعاتی واحد از اطلاعات سلامت افراد که در قالب شناسنامه ای به نام «شناسنامه ورزشی و توانمندی جسمانی» تجلی یافته است.
این شناسنامه که به تمامی اداره های امور ورزش 4 شرکت اصلی صنعت نفت نیز ابلاغ شده است، همانند شناسنامه های پزشکی و آموزشی در سیستم جامع نیروی انسانی برای کارکنان بدو استخدام، شاغلان، بازنشستگان و تمامی خانواده ها تغذیه خواهد شد و رؤسای ورزش در سراسر صنعت نفت ملزم خواهند بود در آینده ای نزدیک، اطلاعات جامع این شناسنامه را مبنای برنامه ریزی های ورزشی و تخصیص اعتبارات حوزه ورزش قرار دهند.
انگیزه اصلی مجموعه ورزش وزارت نفت برای اجرای طرح شناسنامه ورزشی و طرح سنجش سلامت، حساسیت ویژه وزیر نفت در بحث سلامت کارکنان است. وزیر نفت با حضور در یکی از جلسات شورا ضمن تأکید بر این بحث، اعضای شورا را مکلف کرد تا به دنبال راه حلی باشند که بتوان آن دسته از کارکنان و اعضای خانواده آن ها را که به حضور در اماکن ورزشی مایل نیستند، به میادین ورزشی سوق داد. طرح سنجش سلامت و تدوین شناسنامه های ورزشی، یکی از بهترین راه حل هاست که می توان هر فرد را بنا بر علایق و شرایط جسمی و روحی اش، به یکی از افراد فعال در حوزه ورزش تبدیل کرد.
اجرای این طرح به دلیل شرایط خاص مشاغل وزارت نفت و همچنین شیوع بیماری های غیرواگیر نظیر فشار خون، دیابت، کبد چرب و ... میان افراد جامعه، ضرورت دارد و با اجرایی شدن کامل این طرح، گام بلندی در مسیر سلامت کارکنان و اعضای خانواده آن ها برداشته خواهد شد. با اجرای این طرح، توزیع عادلانه سرانه ورزشی از «مسابقه محوری» خارج شده و بودجه ورزش با قدرالسهم مشخص، برای تمامی کارکنان و خانواده آنان تخصیص می یابد.