نگاهی به مجموعه ای از آثار فرهنگی که بوی محرم و عاشورا می دهند (بخش سوم)
خط به خط نوشتن با محرم و عاشورا
روزها از پی هم می آیند و ماه ها و سال ها می گذرند؛ اما نام و یاد آقا اباعبدالله الحسین(ع) و اولاد و اصحابش، هیچگاه در پهنه تاریخ به فراموشی سپرده نمی شوند. قرن هاست که ایرانیان با ذوق و سلیقه، با بهره مندی از شعر و فنون ادبیات و هنر نویسندگی، کوشیده اند تا در بیان ها و قالب های مختلف، در پهنه فرهنگ، ادای دینی به قیام تاریخ عاشورا داشته باشند. ایرانیان در دوران معاصر نیز بر همتشان در این باره افزوده شده و آثار بسیار زیادی در این حوزه خلق کرده اند. در مطلب پیش رو که بخش سوم آن را می خوانید، کوشیده ایم تا بخشی از تلاش های اهل ادب و نویسندگی را در حوزه معارف مربوط به محرم و قیام عاشورا به شما نشان دهیم. با این مطلب همراه باشید تا در این ایام پیش رو، علاوه بر برگزاری عزاداری ها، اندکی تأمل و مطالعه بر حرکت عظیم امام حسین(ع) داشته باشیم:
مدرسه حسینی
مصطفی دلشاد تهرانی از نویسندگان معتبر حوزه اندیشه اسلامی، نویسنده کتابی است به نام «مدرسه حسینی»، کتابی معتبر و خواندنی در حوزه تربیت اسلامی. دلشاد تهرانی در این کتاب می کوشد تا با محور قراردادن واقعه عاشورا، رفتار اصحاب امام حسین(ع) و اتفاقات تاریخی آن دوران، نکات تربیتی و آموزشی متنوع و مختلفی را در قالب اخلاق اسلامی، استخراج کند و به مخاطب خود بیاموزد. از این روست که او این کتاب را «مدرسه حسینی» نامیده است. پشت جلد کتاب درباره روش و محتوای آن آمده:«مدرسه حسینی(ع) عنوانی است برای رویکردی تربیتی به بزرگترین حماسه انسانی، حماسه ای فرا تاریخی و فرا جغرافیایی برای دمیدن روح حقیقت انسانی در همگان. مدرسه حسینی، مدرسه احیای اسلام نبوی و اسلام علوی است. امام حسین(ع) با بنیادگذاشتن چنین مدرسه ای اسلام را زنده کرد. مدرسه حسینی برخاسته از مدرسه تربیتی پیامبر اکرم(ص) و امیرالمومنین(ع) بود. مدرسه ای که به انحراف و اضمحلال رفته بود و امام حسین(ع) آن را به تمامه برپاکرد و پرچمی برافراشت که همیشه تاریخ در اهتراز باشد.» اگر می خواهید فرزندتان با مبانی تربیتی قوی و اسلامی آشنا شود و یا خودتان در راه و روش های تربیتی بیش از پیش از مبانی معرفتی عاشورایی بهره ببرید، پیشنهاد می کنیم حتما این کتاب را دنبال کنید.
مهمان کوچک
کتاب «مهمان کوچک» نوشته مسلم ناصری بوده و محمد حسین صلواتیان کار تصویرگری آن را انجام داده است. «مهمان کوچک» کوشیده با محوریت زندگی دوران خردسالی امام حسین(ع) و بخصوص نحوه ارتباط ایشان با پیامبر اسلام(ص)، داستانی خواندنی روایت کند. ریشه کتاب در منابع تاریخی و حدیثی شیعه بوده و منابع دینی معتبری آن را تغذیه کرده است. کتاب داستان «مهمان کوچک» شامل قصه های کوتاه تر و کوچکتر دیگری نیز می شود که از جمله آنها می توان به «یک بازی دوست داشتنی»، «مهمان کوچک»، «گل همیشه بهار» و «شبیه همان مرد» اشاره کرد. اگر می خواهید فرزندتان ضمن اینکه یک کتاب سالم و آموزنده بخواند، با ابعاد تربیتی و آموزشی زندگی امام حسین(ع) و پیامبر اسلام(ص) آشا شود، توصیه ما این است که خیلی سریع کتاب«مهمان کوچک» را به عنوان یک هدیه برای او تهیه کنید. توجه داشته باشید که دنیای انیمیشن های هالیوودی بسیار بی رحم است، پس توجه به محصولات فرهنگی- مذهبی مخصوص کودکان را در دستورکارتان بگذارید؛ البته این را هم بگوییم که «مهمان کوچک» جلد پنجم از مجموعه بزرگی از داستان های مذهبی است به نام «قصه هایی شیرین از زندگی معصومین(علیهم السلام)».
دریای تشنه
کتاب «دریای تشنه» نوشته مرضیه محمدزاده، در واقع پژوهشی تاریخی است که زندگی و زمانه حضرت عباس(ع) را روایت می کند. نویسنده با نگاهی دقیق به منابع حدیثی و تاریخی تلاش دارد تا جزئیات و کلیات زندگی و زمانه حضرت عباس(ع) را به طور یکپارچه و در قالب یک شخصیت نگاری تاریخ محور به مخاطب خود ارائه کند. شیوه نگارش نویسنده ضمن اینکه علمی و دانشگاهی است؛ اما نیم نگاهی هم به ذائقه عموم مخاطبان دارد. نمی توان گفت کتاب حالت داستان وار پیدا کرده؛ اما قطعا می توان به این نکته اشاره کرد که کتاب «دریای تشنه» روایتی دارد که نمی توان آن را از داستان نویسی های حرفه ای دور دانست. در توضیحی درباره فصل ها و ساختار کتاب «دریای تشنه» آمده است: «فصل اول، با عنوان عباس(ع) در جاری تاریخ به 11 بخش تقسیم می شود که تولد، شرح زندگانی مادر ایشان، شخصیت حضرت عباس(ع)، نقش تاریخی آن حضرت تا نهضت امام حسین(ع)، نقش حضرت ابوالفضل(ع) در واقعه کربلا، فضایل شهدای کربلا، زیارت نامه های آن حضرت، محل دفن و مزار شریف ایشان، اعقاب، کرامات و سرانجام شرح احوال و فرجام قاتلان ایشان را در بردارد. فصل دوم با عنوان عباس (ع) در پرتو کلام معصومین علیهم السلام است و شامل پنج بخش می شود. فصل سوم با نام ادب در آینه ادب در سه بخش، به اهمیت و جایگاه شعر عاشورایی، اشعار شاعران عرب و پارسی گوی در مدح و رثای آن بزگوار اختصاص دارد.»
هفت شهر عشق
کتاب «هفت شهر عشق» را مهدی خدامیان آرانی نوشته است. کتابی که نه می توان گفت داستان است و نه می توان گفت یک پژوهش تاریخی دانشگاهی با معیارهای علمی و تحقیقاتی آن. «هفت شهر عشق» را می توان یک تحقیق تاریخی در نگارشی داستان وار دانست. به عبارتی دیگر، پژوهشی تاریخی که خصلتی داستان گونه دارد و می کوشد تا مخاطب را جذب مطالب علمی و دقیق تاریخی مربوط به فاجعه کربلا کند. خدامیان آرانی درباره انگیز ه و هدفش از نوشتن کتاب را در مقدمه اینگونه بیان کرده است: «هر سال با فرا رسیدن ماه محرم، مادرم لباس سیاه به تنم می کرد و مرا به حسینیه می فرستاد تا برای امام حسین(ع)، عزاداری کنم. زمانی که بزرگ شدم، همیشه به دنبال آن بودم که کسی پیدا شود و همه حوادث کربلا را از اول تا آخر برایم تعریف کند، اما از هر کسی که پرسیدم فقط قسمتی از این حادثه بزرگ را به خاطر داشت. سال ها گذشت تا سرانجام تصمیم گرفتم با مطالعه و تحقیق و مراجعه به متون معتبر تاریخی، به بررسی حماسه عاشورا بپردازم و در واقع، این کتاب، نتیجه همان بررسی های انجام شده است که به کمک خود امام حسین(ع) به آن رسیدم و توانستم آن را به رشته تحریر درآورم. اکنون آماده باشید تا در این کتاب، همراه کاروان امام حسین(ع)، از مدینه به سوی مکّه حرکت کنیم و بعد از آن نیز، حوادث مسیر مکّه تا کربلا و حماسه عاشورا را از نزدیک ببینیم و همچنین با داستان قهرمانی حضرت زینب(س)، در سفر کوفه و شام، آشنا شویم.»
رد پای خورشید
کتاب «رد پای خورشید» نوشته نویسنده ای خوش ذوق به نام مهدی محدثی است که سال هاست آثار مذهبی و آیینی او در قالب داستان های کوتاه و بلند، خوانندگان زیادی دارد. «رد پای خورشید» سرگذشت نامه حضرت اباعبدالله الحسین(ع) است و نویسنده در نگارش آن کوشیده تا با مخاطبان جوان و نوجوان ارتباط برقرار کند. قلم شیوا و ساده و در عین حال جذاب محدثی را نمی توان نادیده گرفت. بعید است خواننده، مطالعه «رد پای خورشید» را شروع کند و نخواهد آن را به پایان برساند. در مقدمه این کتاب آمده است: «آنچه تاریکی ها را می زداید، ظلمت را در هم می شکند و به همه چیز و همه کس قابلیت دیده شدن می دهد، نور و روشنایی است؛ خورشید منبع عظیم این روشنایی است که پس از پایان شبی سیاه، با طلوع نویدبخش خود، صبحی سپید را به هستی هدیه می کند. امام حسین(ع) خورشیدی عالم تاب است که در روزگار سیاه یزید درخشید؛ اما دیو سیرتان خواستند به خیال خام خود، جلوی روشنگری او را بگیرند. خورشید را سر بریدند و بر نیزه کردند؛ غافل از آنکه خورشید هر چه بالاتر رفت، پرتو پرفروغ آن، از کوچه پس کوچه های کوفه گذشت و شام و حجاز و سپس دنیا را روشن کرد.»