مدیریت پساب صنعتی
پساب های صنعتی و بهداشتی تولیدی در داخل شرکت به صورت همزمان تصفیه می شوند. پایش و کنترل مستمر کیفیت پساب تصفیه شده خروجی از واحد بازیافت به صورت دوره ای هم از طریق آزمایشگاه شرکت پالایش نفت تبریز و هم از طریق آزمایشگاه معتمد سازمان حفاظت محیط زیست به منظور رعایت استانداردهای زیست محیطی صورت می گیرد. مهم ترین اقدام های صورت گرفته در شرکت پالایش نفت تبریز به منظور مدیریت پساب عبارت است از:
ارسال نشدن پساب تصفیه شده به منابع پذیرنده (مانند آب های سطحی و چاه جاذب) و استفاده مجدد از پساب تصفیه شده خروجی واحد بازیافت به میزان 150 m3/hm3 در برج های خنک کننده، دوبله سازی واحد بازیافت آب های آلوده و افزایش ظرفیت از 150 مترمکعب درساعت به 240 مترمکعب در ساعت، خنثی سازی کامل Caustic مصرفی در واحدهای عملیاتی و انجام عملیات تصفیه تکمیلی در واحد بازیافت.
درمورد آلودگی هوا، هم عملیات تولیدی در شرکت دارای اثراتی بر هواست و هم محصولات شرکت در حین استفاده، بر کیفیت هوای محیط زیست پیرامون تاثیرگذار است. شرکت پالایش نفت تبریز با اجرای پروژه ها و اقدام های اصلاحی، آثار منتج از عملیات و محصول خود بر آلودگی هوا را در دستور کار دارد. در این زمینه مدیرعامل پالایشگاه تبریز به مهم ترین پروژه ها و اقدام های صورت گرفته در زمینه مدیریت آلودگی هوا اشاره می کند و می گوید: »از کارهای انجام شده در این زمینه می توان به این موارد اشاره کرد: تولید بنزین یورو 4 و عرضه برای توزیع در کلانشهر تبریز از تیر سال 1393، بهره برداری از واحد جداسازی بنزن از بنزین تولیدی به عنوان اولین شرکت پالایشگاهی کشور که علاوه بر تأمین بنزن مصرفی پتروشیمی تبریز، باعث تولید سوخت پاک شده است. بهره برداری از واحد گرانول سازی گوگرد تولیدی به منظور کاهش انتشار ریزگردهای گوگرد و کنترل آثار مخرب در آلودگی خاک و هوا، بهره برداری از واحد بازیافت و تصفیه گازهای ارسالی به مشعل پالایشگاه همسو با پروژه هایCDM که اجرای این پروژه موجب کاهش ضایعات، حذف آلایندگی ناشی از سوخت هیدروکربون ها و کاهش انتشار گازهای گلخانه ای به میزان 35.000 میلیون تن در سال شده است.» از دیگر پروژه های مدیریت آلودگی هوا می توان به اجرای پروژه تجهیزات پایش آنلاین منابع احتراقی و هوای محیط و همچنین راه اندازی مرکز پایش زیست محیطی شرکت به منظور مانیتورینگ پیوسته و مداوم از سوی اداره کل محیط زیست استان و اداره HSEQ شرکت و راه اندازی ایستگاه هواشناسی مستقل پالایشگاه با امکان انتقال آنلاین داده به مرکز پایش زیست محیطی اشاره کرد.
مدیریت انرژی امروزه مدیریت انرژی به عنوان حوزه ای مهم در مدیریت عملیات محسوب می شود که هم دارای آثار مثبت زیست محیطی است و هم باعث مدیریت هزینه ها در هر شرکتی می شود. با توجه به بررسی های صورت گرفته در شرکت، سه دسته اصلی گاز طبیعی، سوخت های پالایشگاهی و برق شهری را می توان به عنوان انواع سوخت/ انرژی اصلی مصرفی در پالایشگاه نفت تبریز شناسایی کرد. در خصوص مدیریت انرژی، پروژه ها و اقدام های مختلفی در شرکت به اجرا درآمده است که مهم ترین آنها عبارت است از: احداث نیروگاه گازی مجهز به سیستم بازیافت حرارتی، نصب آبگرمکن های خورشیدی، نصب مبدل های Pakinox در واحد CRU و اجرای پروژه مدیریت تله بخارها، تقویت سیستم بازیافت آب مقطر برگشتی و اجرای پروژه بازیافت گازهای ارسالی به مشعل که به این ترتیب با کاهش مصرف گاز طبیعی، علاوه بر آثار مثبت زیست محیطی، سالانه 960 میلیون ریال صرفه جویی مالی نیز ایجاد می شود. اجرای پروژه نصب سیستم های کنترل مبتنی بر DCS، اصلاح وضعیت مشعل ها و کوره های عملیاتی، نصب اکونومایزر در دیگ های بخار پالایشگاه و عقد تفاهم نامه کاری با سازمان UNIDO به منظور بهینه سازی سیستم هوای فشرده پالایشگاه از دیگر اقدام های در این حوزه به شمار می آید.
مدیریت آثار بر آب و خاک
باقری دیزج با بیان اینکه، شرکت پالایش نفت تبریز نسبت به آثار منتج از عملیات خود بر آب و خاک توجه ویژه نشان می دهد، می گوید: »به دلیل وابستگی تاثیرات بر آب و خاک به یکدیگر، پروژه ها و اقدام های مشترکی به شرح زیر اجرایی شده اند: انجام پروژه طراحی شبکه پایش آب های زیرزمینی و شعاع تأثیرپذیراز طریق دانشگاه تبریز و اجرای چاه های گمانه برای نمونه برداری و آنالیز کیفیت آب های زیرزمینی، احداث pit بتنی غیرقابل نفوذ برای جمع آوری و بازیافت ضایعات و لجن های روغنی قبل از ورود به حوضچه تبخیر اضطراری، اجرای برنامه پایش دوره ای از خاک و آب های زیرزمینی از سوی آزمایشگاه معتمد محیط زیست، تعریف پروژه اصلاح و نوسازی لاینینگ و عایق بندی حوضچه های تبخیر مورد استفاده در مواقع اضطراری، بهره برداری اصولی از واحد بازیافت برای تصفیه کامل پساب های صنعتی در واحدهای عملیاتی و استفاده مجدد از پساب تصفیه شده در واحد آب صنعتی.»
توسعه و فرهنگ سازی عملکرد زیست محیطی در کسب و کار
روش هزینه یابی جریان مواد، جدیدترین روش کاهش ضایعات، افزایش بهره وری و کاهش قیمت تمام شده محصولات در صنایع و سازمان ها بوده و اجرای آن در برگیرنده توامان اقتصاد و محیط زیست در واحدهای صنعتی است. این روش بعد از اجرا در بیش از 300 واحد صنعتی در کشور ژاپن به شکل استاندارد ISO14051 به دنیا ارائه شده است. اجرای مرحله اول این روش در شرکت پالایش نفت تبریز از مهر سال 1394 شروع شده و در شهریور سال 1395 به اتمام رسیده است. استقرار این استاندارد برای برنامه ریزی در زمینه رفع مشکلات زیست محیطی، فرایندی و مدیریت منابع انرژی و ساختار سازمانی مؤثرخواهد بود.
مدیریت آثار زیست محیطی و فرهنگ سازی
به منظور مدیریت آثار زیست محیطی فعالیت های ستادی در شرکت پالایش نفت تبریز، مدیریت و کاهش مصرف کاغذ مورد توجه قرار گرفت. در این زمینه دو دسته اقدام اصلی اجرا شده است. اقدام اول مرتبط با فرهنگ سازی سازمانی و تغییر رفتار برای کاهش مصرف کاغذ و اقدام دسته دوم، مرتبط با بهبود سیستم ها و امکانات کاری برای عدم وابستگی به کاغذ در فرایندهای اداری بوده است. به این منظور اتوماسیون اداری به صورت کامل در شرکت پیاده سازی شد و سیستم های نرم افزاری و سخت افزاری لازم نیز استقرار یافتند. همچنین در تعامل با پیمانکاران، از دریافت مستندات و گزارش های کاغذی که دارای تعداد و حجم بالایی بودند، اجتناب شده و فایل های الکترونیکی مورد پذیرش قرار می گیرند. ضمن آنکه به منظور فرهنگ سازی زیست محیطی، فراهم آوردن محیط با نشاط و روح افزا برای کارکنان و کاهش آثار زیست محیطی عملیات شرکت بر سلامت کارکنان، فضای سبز در محل شرکت پالایش نفت تبریز توسعه یافته و نگهداری می شود. در حال حاضر فضای سبز شرکت، 28 درصد از فضای در اختیار آن را شامل می شود.
شناسنامه بزرگترین طرح زیست محیطی صنعت نفت در شمال غرب کشور
بزرگترین طرح زیست محیطی در شمال غرب کشور با سرمایه گذاری 170 میلیون دلاری در شرکت پالایش نفت تبریز تعریف شده و در مرحله اجرا قرار دارد. این طرح از پنج پروژه به شرح زیرتشکیل شده است:
آیزومریزاسیون
این پروژه برای اصلاح مشخصه های بنزین موتور تولیدی و کاهش سطح آروماتیک آن است. با اجرای این پروژه کل بنزین موتور تولیدی شرکت براساس استاندارد EU-IV عرضه خواهد شد.
استحصال گوگرد از محصولات تولیدی
این پروژه با هدف افزایش راندمان بازیافت گوگرد و افزایش توان استحصال گوگرد با توجه به احداث واحد تصفیه گازوییل احداث می شود. با اجرای این طرح، تبدیل گازهای اسیدی به گوگرد تا 99.8 درصد ارتقا یافت که به میزان قابل ملاحظه ای از حجم گازهای آلاینده ارسالی به آشغال سوز می کاهد و گازهای آلاینده خروجی کوره آشغال سوز به کمتر از حد استاندارد جهانی می رسد.
تصفیه نفت گاز
این پروژه به منظور کاهش سطح گوگرد فراورده های نفتگاز و حصول به الزام های کیفی استاندارد EU-V اجرا می شود. با اجرای این پروژه، کل محصول نفتگاز تولیدی پالایشگاه با استاندارد رور EU-V عرضه خواهد شد. مدت زمان اجرای این پروژه سه سال پیش بینی شده است.