آتش سوزی در ایستگاه گاز
صنعت نفت از صنايع پيچيده و با ريسک بالاست که بروز حوادث در آن می تواند خسارت هاي جاني و مالي جبران ناپذيري به همراه داشته باشد. در طول تاريخ، حوادث زيادي در اين صنعت رخ داده که پيامدهاي فراواني در بر داشته است؛ از اين رو اهميت درس آموزي از حوادث و سوانح در اين صنعت، براي شناسايي مناطق پر ريسک چند برابر مي شود. همانطور که می دانيد، دانش به دست آمده در مورد علل حادثه، می تواند اجازه استقرار اقدام هاي پيشگيرانه و کاهش دهنده حوادث در محل را صادر کند، ضمن آنکه بازخورد ناشي از آن نیز باعث بهبود رفتار ايمني در افراد مستقر در فضاي صنعت نفت خواهد شد. با بهره مندي از نکات «درس آموزي از حوادث»، می توان از نوع وقايع ناخواسته تشديدکننده و بازدارنده آن، عواقب احتمالي وقايع ناخواسته و... به اقدام هاي کنترلي که می تواند عواقب ناشي از حوادث را محدود کند، دست يافت. به دليل اهميت اين موضوع، هفته نامه «مشعل» قصد دارد با چاپ برخي «درس آموزي از حوادث صنعت نفت ايران و جهان»، گامي در مسير کاهش حوادث بردارد. در ادامه، درس آموزي از حادثه «آتش سوزی ایستگاه گاز» در يکي از مناطق عملياتي را می خوانيد:
شرح حادثه
ساعت حدود 17:22 دقیقه، نشت گاز در ايستگاه تقلیل فشار گاز رخ می دهد و پس از حدود 27 ثانیه منجر به انفجار توده گاز محبوس در زير سايبان می شود. در ادامه با برگشت شعله به محل نشت، آتش به صورت فورانی (Jet fire ) ادامه می يابد. همچنین به علت عمل کردن شیر ايمنی فشار(PSV) مربوط به يكی از خطوط تقلیل فشار، آتش در محل خروجی این شیر اطمینان نیز مشاهده می شود که پس از مدت کمتر از 5 دقیقه با بسته شدن خودکار شیر ايمنی، آتش در اين محل خاموش شده؛ اما در زير سايبان ادامه می يابد. برای کنترل آتش سوزي، اقدام به بستن شیرگاز ورودي اصلی به ايستگاه گاز می شود و در نتیجه گاز خروجی از تاسیسات که تامین کننده سوخت نیروگاه بوده، دچار افت فشار شده و تقریبا در ساعت 17:45 دقیقه (حدود 27دقیقه پس از وقوع آتش سوزي)، به دلیل قطع سوخت نیروگاه و قطع برق، در تمامی مجتمع هاي دريافت کننده سرويس هاي جانبی (که برق آن از طريق مبین تامین می شود) توقف اضطراري کلیTotal black shut down صورت می گیرد. به دلیل فشار شبكه توزيع پايین دست و برگشت گاز به محل نشت، حريق ادامه يافته و در ساعت 17:77 دقیقه روز حادثه، آتش به طور کامل خاموش می شود. اين حادثه منجر به سوختگی 4 نفر از کارکنان بهره برداري حاضر در محل شده که سه نفر مداوا و ترخیص می شوند و نفر چهارم نیز در بیمارستان بستري می شود. همچنین تجهیزات تاسیسات تقلیل فشار گاز شامل خطوط لوله، شیرهاي تنظیم فشار، شیرهاي قطع جريان، بويژه در خطوط قديمی، خطوط اصلی و همچنین بخشی از سازه فلزي دچار آسیب کلی می شوند.
شما چه کاری میتوا نید انجام دهید؟
• رعايت ملاحظات و رويه هاي عملیاتی و ايمنی در مراحل پیش راه اندازي و راه اندازي: انجام برنامه بازبینی ايمنی راه اندازي(PSSR) به عنوان يك مرحله مهم اطمینان بخش از راه اندازي ايمن تاسیسات است.
• ارتباطات اثربخش و کافی: در زمان تغییر شرايط عملیاتی انتقال گاز در شبكه سراسري، اطلاع رسانی لازم به ذينفعان از جمله دريافت کنندگان متصل به ابتداي شبكه صورت گیرد.
• برنامه ريزي مديريت تغییر: قبل از تزريق گاز، باید تدابیر لازم در رويه هاي عملیاتی، نظیر آرايش شیرهاي ارتباطی بین خطوط سراسري از طریق عملیات انتقال گاز و شرکت گاز استانی اتخاذ شود.
• برنامه ريزي براي مديريت شرايط اضطراري: طراحی و پیش بینی شبكه آب آتش نشانی و تجهیزات ثابت و سیار اعلام و اطفای حريق در ايستگاه گاز
• پیش بینی امكان فعال سازي شیرهاي ايزوله از فاصله ايمن و مناسب (نظیرفعال سازي از اتاق کنترل)
آیا می دانستید
بازبینی ايمنی پیش راه اندازي، بررسی نهايی ايمنی طرح ها و پروژه هاي تكمیل شده يا بعد از هرگونه تعمیرات اساسی يا استفاده دوباره از فرايند اصلاح شده يا تغییر يافته است که قبل از در سرويس قرار گرفتن، فرايند انجام می شود .PSSR يكی از عناصر مديريت ايمنی فرايند (PSM) است، از اين رو طراحی موثر برنامه PSSR در صورتی امكانپذيرخواهد بود که با برنامه ايمنی فرايند همراه باشد.