نقشه راه 10 ساله برون سپاری شرکت انتقال گاز ایران تدوین شد
اجرای پروژه برون سپاری 6 تاسیسات تقویت فشار گاز
مشعل اواخر سال 96 بود که تحلیل و تدوین نقشه راه 10 ساله برون سپاری شرکت انتقال گاز ایران کلید خورد؛ نقشه راهی که در آن تمامی فرایندها و دارایی های فیزیکی قابل برون سپاری با متدهای طراحی شده مورد ارزیابی قرار گرفت و با توجه به شرایط حاکم بر آنها و معیارهای تعریف شده در بازه زمانی 10 ساله اولویت بندی شدند و راهبرد ها و اقدام ها و گام های لازم به همراه منابع و سیستم های مورد نیاز و حدود اختیارات و مسؤولیت ها تعیین و در قالب کتابچه برون سپاری در اختیار ذینفعان مرتبط قرار گرفت و طی بازه های زمانی مشخص نیز بازنگری می شود. بر اين اساس، نقشه راه 10 ساله برون سپاري تدوين شده و قرار است در سال 1400 براساس شرايط زمانی و عملياتی جديد با مشاركت مناطق عملياتی بازنگری و به روزآوری شود. مجید مصدقی، سرپرست پیشین مدیریت برنامه ریزی شرکت انتقال گاز ایران با اشاره به تاریخچه ای از ورود فرایند برون سپاری به صنعت گاز می گوید: «اقدامات مربوط به برون سپاری فرایندها و خدمات پشتیبانی، در برنامه های اول و دوم توسعه کشور در صنعت نفت آغاز و اقدامات کارشناسی در این زمینه هم انجام شده است.»
به گفته سرپرست پیشین مدیریت برنامه ریزی شرکت انتقال گاز ایران، با هدف ایجاد بسترهای قانونی برای انجام تکالیف صنعت نفت در افق 1404 و همچنین بررسی راهکارهای اجرای احکام و تکالیف برنامه های پنجم و ششم توسعه، برخی فرایندها در قالب ساختار رسمی و برخی دیگر در قالب ساختار غیررسمی ساماندهی شده اند و وزارت نفت، در سال 91 با تدوین و ابلاغ «آیین نامه اجرایی ساماندهی فعالیت های قابل برون سپاری» گام موثری را آغاز کرد. از آن تاریخ کمبود مطالعات و اقدام عملی در حوزه برون سپاری احساس و از سوی مدیران ارشد صنعت گاز کشور، مطالبه می شد و در شرکت انتقال گاز ایران اقداماتی پراکنده صورت می گرفت و با تدوین راهبردها طی سال های 94-93 موضوع برون سپاری در قالب توسعه شراکت های استراتژیک وارد اهداف استراتژیک شرکت شد و به مطالعه و بررسی فرایندها و فعالیت های بخش های قابل برون سپاری در سطح شرکت پرداخته شد. با برگزاری جلسات هم اندیشی در سطح شرکت ملی گاز ایران، ضمن مطالعه نمونه های موجود، به الگوبرداری از نمونه موفق در سطح کشور و خارج از کشور اقدام شد و ضمن شناسایی و پیشنهاد فرایندها و فعالیت های عملیاتی بهره برداری، نگهداری و تعمیرات ایستگاه های تقویت فشار و مراکز بهره برداری و تعمیرات خطوط لوله با بهره گیری از استانداردهای مرجع مانند ISO37500 (استاندارد مرجع برون سپاری) به عنوان بخش های قابل برون سپاری به کمیته اصلی برون سپاری شرکت ملی گاز ایران، دستورعمل مکانیزم و مدل ریسک برون سپاری شرکت انتقال گاز ایران نیز در سال 96 تدوین شد و تاییدیه های لازم را اخذ کرد. وی ادامه می دهد: بر مبنای مدل ریسک، تعدادی از تاسیسات منتخب، مورد ارزیابی قرار گرفتند که تاسیسات صفا شهر 4 امتیاز لازم را اخذ کرد و اقدامات لازم برای برون سپاری آن در سال 97 به انجام رسید و مطالعات منسجم و سازمان یافته در قالب تدوین نقشه راه 10ساله از اواخر سال 96 کلید خورد.
افزایش بهره وری با اجرای طرح های برون سپاری
سرپرست پیشین مدیریت برنامه ریزی شرکت انتقال گاز ایران، درباره مزایا و کاهش عوارض اجرای فرایند برون سپاری در این شرکت می گوید: برون سپاری، مزایای متعددی از جمله بهبود پایداری عملیات، افزایش بهره وری، کاهش هزینه ها، کاهش ریسک های HSE، چابکی و انعطاف پذیری در بلند مدت، دسترسی به توانمندی، امکانات، خدمات و تجارب برتر، جدید و گسترده تر، بهبود عملکرد عملیاتی، کسب ایده های نوآورانه و همچنین جبران کمبود نیروی انسانی با توجه به عدم امکان جذب و استخدام نیرو دارد. چنانچه بدرستی و با مطالعات دقیق ، ابعاد مختلف ریسک های مترتب به آن ارزیابی نشود، ضمن از دست دادن همه مزایای آن، با مخاطرات متعددی همچون افزایش هزینه برون سپاری و غیربهره ور بودن آن، نارضایتی و اعتراض پرسنل، فراهم نشدن زمینه همکاری با پیمانکاران قوی و شایسته و همچنین شکل نگرفتن همکاری های مناسب داخل سازمانی رو به رو می شویم که سبب می شود برون سپاری در حد سلایق مدیران و به صورت شعار و موضوعات محدود باقی بماند.برای کاهش عوارض و مخاطرات، با توجه به استانداردها و مطالعات موفق در سطح دنیا و درس آموخته های برون سپاری، دستورعمل مکانیزم برون سپاری بر مبنای مدل ریسک، تدوین و در تدوین نقشه راه 10 ساله و مطالعات تکمیلی بعدی، سعی شد تمامی ابعاد مرتبط با برون سپاری و مخاطرات مرتبط با آن مد نظر قرار گیرد و اقدام های لازم برای تعدیل و در صورت امکان حذف آنها صورت پذیرد. مصدقی با نگاهی به تدوین طرح 10 ساله برون سپاری در شرکت انتقال گاز ایران اعلام می کند: برون سپاری، یکی از موضوعات اصلی استراتژیک شرکت انتقال گاز ایران بوده که از جهات مختلف حائز اهمیت و نیازمند نگرش کلان، یکپارچه و چند بعدی است، بنابراین تحلیل و تدوین نقشه این راه 10ساله برون سپاری از اواخر سال 96 در شرکت انتقال گاز ایران شروع شد.در این نقشه راه تمامی فرایندها و دارایی های فیزیکی قابل برون سپاری با متدهای طراحی شده مورد ارزیابی قرار گرفت و با توجه به شرایط حاکم بر آنها و معیارهای تعریف شده در بازه زمانی 10ساله اولویت بندی شدند و استراتژی ها، اقدامات و گام های لازم به همراه منابع و سیستم های مورد نیاز و حدود اختیارات و مسؤولیت ها تعیین و در قالب کتابچه برون سپاری در اختیار ذینفعان مرتبط قرار گرفت و طی بازه های زمانی مشخص نیز بازنگری می شود. بر اين اساس، نقشه راه 10 ساله برون سپاري تدوين شده كه قرار است در سال 1400 براساس شرايط زمانی و عملياتی جديد با مشاركت مناطق عملياتی بازنگری و به روزآوری شود.
اولویت گذاری برای توانمندسازی بخش خصوصی
وی با اشاره به اهداف اجرای طرح برون سپاری در شرکت انتقال گاز ایران تاکید می کند: همان طور که اشاره شد، از جمله اهداف اصلی برون سپاری می توان به ارتقای شاخص های پایداری عملیات، افزایش بهره وری، کاهش هزینه ها، کاهش ریسک های HSE، کاهش تصدی گری بخش دولتی، توانمندسازی بخش خصوصی، چابکی و انعطاف پذیری، دسترسی به تجارب برتر، کسب ایده های نوآورانه و همچنین جبران کمبود نیروی انسانی با توجه به عدم امکان جذب و استخدام نیرو اشاره کرد. سرپرست پیشین مدیریت برنامه ریزی شرکت انتقال گاز ایران یادآور می شود: به عنوان یک شرکت پیشرو در این حوزه، یکی از مشکلات اصلی در برون سپاری، در دسترس نبودن تجارب موفق قابل الگوبرداری در کشور است. بنابراین باید تلاش مضاعفی را برای یافتن راهکارهای این موضوع داشته باشیم. همچنین در خصوص مدل های به روز برون سپاری، از جمله برون سپاری عملکردی و شاخص محور، باید کمی دست به عصا و مرحله به مرحله پیش برویم و در هر مرحله، از درس آموخته های مراحل قبلی استفاده کنیم تا در نهایت به یک مدل مطلوب دست یابیم.یکی دیگر از چالش ها و مشکلات در این حوزه، کمبود شرکت های توانمند در بخش خصوصی برای ورود به این بخش است؛ چراکه تجارب پیمان سپاری در کشور، عمدتا محول کردن کارها به صورت حجمی یا نیروی انسانی است و تجربه قابل توجهی در خصوص پرداخت به صورت شاخص های عملکردی حداقل در صنعت نفت وجود ندارد و شرکت های بخش خصوصی تاکنون با این موضوع و چالش های آن روبه رو نشده اند. همچنین در برون سپاری یکپارچه باید پیمانکارانی وارد شوند که همزمان دارای دانش و تجربه در حوزه های مرتبط با تجهیزات، نگهداری و تعمیرات، بهره برداری، بازرسی فنی، HSE، تدارکات کالا، خدمات و ... باشند. بنابراین در این خصوص لازم است ضمن توانمندسازی شرکت ها، از روش هایی مانند کنسرسیوم و مشارکت شرکت ها نیز استفاده شود.
نتایج اثربخش برون سپاری در حوزه های عملیاتی
وی با اشاره به پروژه های کلانی که هم اکنون در قالب برون سپاری در جریان است، می گوید: تأسيسات تقويت فشار گاز صفاشهر 4 در سال 98 برون سپاری شده و نتايج اثربخشی آن در حوزه های عملیات، اچ اس ای و کاهش هزینه ها مشهود بوده است. همچنين برون سپاری تأسيسات سمنان ظرف چند ماه آینده در دست اقدام بوده و برون سپاری 5 تأسيسات گستره BOT (کوهدشت، دیلم، اهواز، حسینیه و بیدبلند) نيز در برنامه قرار دارد. از جمله اقدامات زیر ساختی که در برنامه 10 ساله نیازمند توسعه در شرکت مدنظر قرار گرفته، موضوع آموزش و توانمند سازی است که برای این منظور باید هم به کارکنان شرکت انتقال گاز ایران و هم به شرکت های برون پذیر توجه کرد. برای هر دو گروه هدف با همکاری مدیریت توسعه منابع انسانی و واحد آموزش، برنامه ریزی های لازم صورت گرفته و ضمن شناسایی شرکت های توانمند مرتبط با برون سپاری، اقدامات لازم برای توانمندسازی، آموزش و به اشتراک گذاری تجارب و دانش در حال انجام است. در خصوص کارکنان برون پذیر در چارچوب قرارداد فی مابین، کارکنان دارای مشاغل کلیدی شناسایی و براساس صلاحیت های مورد انتظار مورد ارزیابی قرار می گیرند و تا پایان قرارداد، این ارزیابی صلاحیت ادامه دارد. سرپرست پیشین مدیریت برنامه ریزی شرکت انتقال گاز ایران با اشاره به دغدغه نیروی انسانی با اجرای طرح های برون سپاری تصریح می کند: نیروی انسانی، ارزشمندترین دارایی هر سازمان است. در خصوص برون سپاری به عنوان یک تغییر عمده، نگرانی نیروی انسانی شاغل شرکت، از پیامدهای برون سپاری بر امنیت شغلی شان، قابل درک و توجه است. بنابراین یکی از موضوعات مهمی که مورد توجه قرار داده ایم، وضعیت اشتغال همکاران شاغل در شرکت انتقال گاز و مناطق عملیاتی بوده است. به طوری که در تجربه برون سپاری تأسیسات صفاشهر 4 به عنوان اولین نمونه، علاوه بر اینکه حتی یک نفر از شاغلان این تأسیسات بیکار نشدند، برای بیش از 20 نفر نیز اشتغالزایی شد.