اوپک پلاس بر موج افزایش قیمت نفت سوار است
تصمیم تولیدکنندگان عضو و غیرعضو سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) موسوم به ائتلاف اوپک پلاس، در چهاردهمین نشست وزارتی روز 14 اسفندماه 99 مبنی بر تثبیت سهمیه های کاهش تولید اعضا به استثنای اعطای مجوز افزایش اندک برای روسیه و قزاقستان در ماه آوریل، می تواند افزایش شدید قیمت نفت و بی ثباتی بیشتر در آینده را رقم بزند.
اعضای اوپک پلاس با پیش بینی بیشتر تحلیلگران و معامله گران که می گویند با افزایش تولید جلوی افزایش قیمت نفت و تشدید شرایط پیش بهین (Backwardation) در بازارهای آتی گرفته می شود، مخالفند. با این حال نباید تصمیم اخیر اعضای این گروه را بسیار غافلگیرانه برشمرد، زیرا اقدام آنها با رفتارشان در یک دهه اخیر و حتی تصمیم های کشورهای عضو اوپک به تنهایی در یک دهه پیش مطابقت دارد. ائتلاف اوپک پلاس به طورمعمول در تصمیم گیری هایش زمانی که قیمت ها در حال کاهش و حتی به ویژه در دوره افزایش، یک گام از شرایط بازار عقب است. باوجود همه تعهدهای کلامی ائتلاف اوپک پلاس برای حفظ ثبات در بازار نفت، تصمیم های پیشین اعضا در زمینه تولید از دنبال کردن هدف دستیابی به بالاترین قیمت ممکن در کوتاه مدت حکایت دارد. در شرایط افزایشی قیمت نفت، ائتلاف اوپک پلاس برای بهره بردن از روند کوتاه مدت بالا رفتن قیمت ها، سهمیه های کاهش تولید را ثابت نگه می دارد. اوپک پلاس در زمینه افزایش تولید پیشگیرانه برای مهار سریع افزایش قیمت نفت و جلوگیری از تشدید شرایط پیش بهین (Backwardation) سابقه ای ندارد. بیشتر افزایش عرضه اوپک پلاس از محل کاهش پایبندی برخی اعضا به سهمیه های کاهش تولید و رشد سریع تولید نفت شیل ایالات متحده آمریکا پدید می آید. مادامی که شتاب گرفتن تولید نفت شیل آمریکا و کاهش تقاضا، یا هر دو مورد، توازن بین عرضه و تقاضا را به خطر بیندازد، اوپک پلاس در قالب یک گروه، به طور معمول سبب افزایش شدید قیمت نفت شده است.
بهره جویی از افزایش قیمت نفت
پیش از تصمیم اخیر اوپک پلاس، قیمت نفت در معاملات آتی به سطوح پیش از آغاز موج نخست شیوع ویروس همه گیر کووید-19 (کرونا) بازگشته بود و در محدوده ای بود که سبب شد تولید نفت شیل آمریکا به بالاترین سطح در یک دهه اخیر برسد. بخش عمده ذخیره سازی های انباشته شده در سه ماه دوم سال 2020 میلادی، در نتیجه آثار منفی شیوع ویروس کرونا بر تقاضا و جنگ قیمتی عربستان و روسیه در بازارهای نفت، هم اکنون جذب بازار شده اند. طبق برآوردهای اداره اطلاعات انرژی آمریکا که در ماه فوریه آماده شده است، ذخیره سازی های تجاری نفت خام کشورهای عضو سازمان توسعه و همکاری های اقتصادی (اوای سی دی) در حال بازگشت به سطح میانگین پنج ساله (2015-2019) پیش از آغاز شیوع ویروس عالم گیر کروناست. به دنبال رقم خوردن این اتفاق ها، قیمت نفت خام برنت در معاملات آتی (Futures) بازار نفت در 6 قرارداد نخست یادشده، به سمت وضع پیش بهین با اختلاف چهار دلار برای هر بشکه (اختلاف قیمت بین زمان های تحویل) گام برداشته است، به طوری که این وضع با شرایط محدودیت عرضه که در آن ذخیره سازی ها پایین تر از سطح مورد نظر معامله گران و پالایشگران است، سازگاری دارد. ساختار پیش بهین به طور معمول زمانی رخ می دهد که معامله گران پیش بینی کنند عرضه از مصرف کم تر می شود و در این شرایط ذخیره سازی های نفت خام در سطح پایینی قرار می گیرد و با افت بیشتری هم روبه رو می شود. اختلاف قیمت های نفت برنت در شرایط قراردادی 6 ماهه به نود و پنجمین صدک برای همه روزهای معاملاتی در سه دهه اخیر رسیده است و این نشان می دهد که تولید از مصرف پایین تر است و انتظار می رود سطح ذخیره سازی ها کاهش یابد. در معاملات فیزیکی یا کاغذی بازار نفت، اختلاف های قیمت برنت موعد دار (Dated Brent) برای پنج هفته نخست با وضع پیش بهین 32 سنت برای هر بشکه، شصت و پنجمین صدک برای همه روزهای معاملاتی از سال 2010 موید عرضه محدود در بازارهای جهانی نفت خام است. اوپک پلاس ترجیح داد شاخص های کنونی مربوط به محدودیت عرضه در بازار نفت را نادیده بگیرد و در مقابل روی شرایط نامطمئن بازار و نیاز به هوشیاری و انعطاف پذیری تمرکز کند. اوپک پلاس در بیانیه پایانی چهارهیمن نشست وزارتی وزیران نفت و انرژی این ائتلاف آورده است: این نشست، تاثیر اجرای برنامه های واکسیناسیون مقابله با ویروس همه گیر جهانی کووید-۱۹ (کرونا) و ارائه بسته های محرک در اقتصادهای کلیدی را بر تحولات و بهبود اخیر بازار نفت، به رسمیت شناخت، اما به همه کشورهای مشارکت کننده هشدار داد با توجه به شرایط نامطمئن بازار، هوشیار و انعطاف پذیر باشند و در مسیری که داوطلبانه در آن گام گذاشتند و از عواید آن بهره مند شدند، باقی بمانند.
ورای تحولات
به نظر می رسد چرخه قیمت نفت در حال تکرار است، اوپک پلاس تصمیم دارد به جای واکنش به کاهش سطح ذخیره سازی ها، افزایش قیمت ها و تشدید وضع پیش بهین، محدودیت عرضه را ادامه دهد. آخرین باری که قیمت ها در سطوح حدود 70 دلار برای هر بشکه معامله و روند افزایشی را طی می شد و بازار نیز شرایط مشابه وضع پیش بهین کنونی را تجربه می کرد، به ماه مه سال 2019 میلادی و پیش از آن در ماه آوریل سال 2018 میلادی باز می گردد. تصمیم گیرندگان اصلی ائتلاف اوپک پلاس در هر دو مورد استدلال های مشابهی ارائه دادند. خالد الفالح، وزیر وقت انرژی عربستان در 19 مه 2019 گفته بود: بسیار حائز اهمیت است که با توجه به داده های متناقض، پیچیدگی های موجود و شرایط در حال تغییر، از گرفتن تصمیم های عجولانه پرهیز کنیم. وی یک روز پیش از طرح پرسشی مبنی بر اینکه آیا افزایش تولید به دلیل نگرانی از کمبود عرضه وجود دارد، تصریح کرده بود: من درباره کمبود عرضه مطمئن نیستم، اما به تجزیه و تحلیل بازار ادامه می دهیم و بی شک واکنش لازم را خواهیم داشت و نفت کافی هم به بازار عرضه می شود. یک سال پیش از این تاریخ هم الفالح به همین نکته اشاره کرده بود که اگر مجبور شویم در تعادل بیش از حد بازار اندکی دچار اشتباه شویم، همینطور خواهد بود. وزیر وقت انرژی عربستان در 14 فوریه سال 2018 میلادی گفته بود: به جای اینکه سریع دست از کار بکشید و متوجه شوید که با اطلاعات نامطمئنی روبه رو هستید، مسیر کنونی را ادامه دهید و اطمینان حاصل کنید که ذخیره سازی ها در سطحی است که صنعت نفت به آن نیاز دارد.
شرایط متفاوت است؟
به نظر می رسد اوپک پلاس بر این باور است که این بار شرایط متفاوت خواهد بود، زیرا تولیدکنندگان نفت شیل پس از تجربه دو رکود در مدت زمانی کمتر از نصف یک دهه از شرایط درس گرفته اند و دیگر منابع مالی لازم را برای افزایش خیره کننده تولید در اختیار ندارند. عبدالعزیز بن سلمان، وزیر انرژی عربستان سعودی روز چهاردهم اسفندماه پس از چهاردهمین نشست وزارتی اوپک پلاس گفت: افزایش حفاری های نفت شیل برای همیشه از بین رفته است، شرکت های فعال در این صنعت اکنون بر سود بیشتر تمرکز کرده اند. به نظر می رسد با قمار اوپک پلاس، تولیدکنندگان شیل حداقل برای چند ماه در حاشیه می مانند و این زمینه را برای بهره جویی از یک دوره طولانی تر قیمت های بالای نفت خام برای اعضای این ائتلاف بدون وقوع خطری دیگر فراهم می کند. مدیران صنعت شیل ایالات متحده آمریکا به تازگی در همایش های نفتی بر شعار پیشبرد راهبرد حفظ تولید تاکید می کنند. با این حال، تولیدکنندگان نفت شیل آمریکا و اعضای ائتلاف اوپک پلاس در سال های 2017 و 2018، پس از ثبت آخرین رکود قیمت نفت، موارد مشابهی را مطرح کردند، به طوری که وعده محدود کردن حفاری ها دوام نیاورد. شمار سکوهای حفاری نفت در ایالات متحده آمریکا هم اکنون به 309 دستگاه رسیده است، در حالی که در ماه اوت سال گذشته میلادی تنها 172 دستگاه بود، اگرچه هنوز پایین تر از سطح 678 دستگاه در دوره مشابه پارسال است. مهمتر از همه اینکه پیش از وقوع سرمای شدید قطبی ایالت تگزاس، تعداد دکل ها در مسیری مشابه با روند افزایشی پس از پایان دو رکود در سال های 2009 و 2016 پیش می رفت. این زمان می تواند برای شرکت های شیل ایالات متحده آمریکا از نظر محدود کردن تولید با وجود افزایش قیمت ها متفاوت باشد، همچنین اوپک پلاس از نظر عرضه اضافی پیش از گرم شدن هوا در حال تجربه شرایطی متفاوت است. اما رفتار شرکت های شیل و اوپک پلاس ریشه دار است و عاقلانه نیست که در برابر تکرار چرخه، شرط بندی کنیم.
منبع: رویترز
نویسنده: جان کمپ
مترجم : امیر دشتی