سال افتتاح از راه دور
در سال 99 که رکورد افتتاح ها شکسته و به سال طلایی افتتاح ها معروف شد، با وجود کرونا و شرایط محدود کننده، نه تنها هیچ واحد تولیدی متوقف نماند، بلکه هیچ یک از پروژه های توسعه ای نیز از ادامه باز نماند و در موعد مقرر خود آماده افتتاح و بهره برداری رسمی شدند. در سال 99 پتروشیمی میاندوآب، پتروشیمی کیمیا پارس خاورمیانه، متانول کاوه، کاتالیست لرستان، پتروشیمی هگمتانه، سولفات پتاسیم ارومیه، پتروشیمی ایلام، پتروشیمی بوشهر، پتروشیمی لردگان و مگاپروژه بید بلند خلیج فارس، پتروپالایش کنگان با دستور آنلاین و همزمان رئیس جمهور افتتاح رسمی و عملیات اجرایی پتروشیمی کیان و اسلام آباد غرب نیز آغاز شد. به این ترتیب از تعهدات سال 99 که افتتاح 17 پروژه بوده 6 پروژه دیگر باقی می ماند در حالی که قرار است در روزهای پایانی سال و شروع سال جدید هم شاهد افتتاح و کلنگ زنی چند پروژه جدید باشیم. پروژه های در آستانه افتتاح هم از میان پتروشیمی ابن سینا، پتروشیمی مسجد سلیمان، پتروشیمی سبلان، پتروشیمی آرتا انرژی، پتروپالایش پارسیان سپهر، اکسیر حلال عسلویه و دی پلیمر آریا خواهد بود که مراحل پایانی پروژه خود را می گذرانند و در نوبت افتتاح صنعت پتروشیمی هستند.
منتظرشان نماندیم و نمی مانیم
آنچه این عملکرد صنعت پتروشیمی را چشمگیر و قابل ستایش کرده این است که مدیران و کارکنان این صنعت توانسته اند در شرایطی رو به توسعه حرکت کنند که همه شرکت ها و کشورهای خارجی پشتشان را به ما کردند و زیر همه تعهدات و قراردادهای مشترک زدند. پس از مذاکرات هسته ای و توافق برجام بسیاری از شرکت های خارجی پس از سال ها دوباره فرصتی برای حضور در ایران و صنعت پتروشیمی پیدا کردند و بلافاصله مذاکرات و تفاهم نامه ها وقراردادها شروع شدند و در فاصله یکی دو سال توافقات خوبی صورت گرفت. در همین دوران کوتاه و پنجره باز، بسیاری از خریدها و مبادلات تجاری صورت گرفت، اما با روی کار آمدن دونالد ترامپ – رئیس جمهور امریکا، ایالات متحده و خروج یکجانبه او از توافق برجام همه توافقات متوقف و شرکت های مختلف با فشار امریکا مجبور به عقب نشینی از توافقات شدند. در این دوران بسیاری از پروژه ها و توافقات توسعه ای، پژوهشی و تکنولوژی نیمه کاره باقی ماند، اما سربازان جنگ اقتصادی در صنعت پتروشیمی به قول رئیس جمهور این پرچم را زمین نگذاشتند و پروژه ها متوقف نماند. در واقع صنعت پتروشیمی یک بار در دهه 70 و 80 و با جای خالی دادن شرکت های خارجی در دور اول تحریم ها و یک بار دیگر در این چند سال اخیر با شرایط تحریمی شدید رو به رو بود، اما دقیقا در همین دوران توانست توان و شجاعت خود را به اثبات برساند. در این سال ها بارها درباره خلاقیت و توانمندی و تلاش همه جانبه شرکت های مختلف در حوزه دانش فنی، تولید انواع کاتالیست ها و بخش های فنی و اجرایی گزارش نوشتیم تا این توانمندی ها ناگفته باقی نمانند. در این دوران سخت تحریمی مدیران صنعت پتروشیمی توانستند راه ها و شیوه هایی متفاوت را در تهیه اقلام صنعتی مورد نیاز، ساخت تجهیزات و توان فنی و پژوهشی و به خصوص راه های متفاوت و خلاقانه برای فروش محصولات خود پیدا کنند. تلاش ها و خلاقیت هایی که به دلیل شرایط تحریمی و چشم و گوش های نامحرم امکان بازگویی آنها نیست، اما نتیجه این تلاش ها که همان افتتاح های پشت سر هم و موفقیت در ارزآوری است، گویاست. در این سال ها شرکت های استارت آپ و دانش بنیان زیادی در صنعت پتروشیمی شکل گرفته و توانسته اند در بخش هایی قفل و ممنوع که در انحصار چند شرکت خارجی بود، وارد شوند. آنچه امروز توسط متخصصان و جوانان و حمایت بخش خصوصی داخلی اجرایی می شود، اقداماتی قابل تقدیر و گمنام است که بسیاری از آنها به دلیل شرایط تحریمی بیان نمی شود، اما اثرات آن را در نهایت در پیشبرد اهداف و پروژه ها می توان دید.
سهم پراکنده از اشتغال در پتروشیمی ها
در کنار تحولات و اثرگذاری شگرفت صنعت پتروشیمی در صنعت نفت، باید به اثرگذاری که دراشتغال زایی داشته است هم اشاره کرد. در دورانی که همه دنیا منتظر توقف و خوابیدن این صنعت زیر فشار تحریم بودند و در یک سال کرونایی که بسیاری از صنایع دنیا به خصوص در صنعت پتروشیمی تعطیل یا نیمه تعطیل شدند، صنعت پتروشیمی ایران یک روز توقف و تعطیلی و یا تعدیل نیرو نداشت. مجتمع های پتروشیمی علاوه بر چند استان جنوبی، در سایر استان ها هم پراکنده شده و به واسطه این صنعت اقتصادی و پر سود جوانان بومی و غیر بومی و تحصیلکرده و کارگران ساده از همان منطقه مشغول به کار می شوند. به عبارتی مجتمع های پتروشیمی در هر نقطه ای که قرار گرفته اند، زمینه اشتغال و رشد اقتصادی در آن منطقه و تحولات زیرساختی بوده اند.
پیشتازی 233 میلیارد تومانی در مسئولیت اجتماعی
یکی دیگر از حوزه هایی که شرکت های پتروشیمی حضوری فعال و پرثمر برای مردم و کشور داشته اند، حوزه های مسئولیت اجتماعی بوده است. شرکت های پتروشیمی به عنوان واحدهای خصوصی مسئولیت خودشان را در قبال جوامع محلی و همسایگان خود نه تنها فراموش نکردند بلکه بیشترین اثرگذاری و میدان داری را داشته اند و در بسیاری از بحران ها و حوادث طبیعی جزو اولین گروه های امدادی و گروه های حمایتی برای مردم بوده اند. در پنجمین همایش مسئولیت اجتماعی که دی ماه امسال برگزار شد، تقدیر قابل توجهی از شرکت های پتروشیمی صورت گرفت و بر این اساس اعلام شد که تنها در سال گذشته (98) شورای راهبردی صنعت پتروشیمی ۲۳۳ میلیارد تومان در حوزه اجتماعی هزینه کرده است. صنعت پتروشیمی 57 ساله ما، صنعتی جهش یافته است که توانسته موقعیتی تثبیت شده را در بازارهای جهانی و داخلی داشته باشد و همزمان برنامه های امروز و آینده خود را پایه ریزی کرده است و می تواند در تامین ارز مورد نیاز دولت و حمایت های دیگر برای صنعت نفت راهگشا باشد. صنعت پتروشیمی حالا یک رویکرد روشن دارد و آن این است که دیگر منتظر رفع تحریم نیست؛ مسئله مهم ادامه راه در شرایط پسا تحریم است، اما قرار نیست منتظر تغییرات از سوی کشورهای خارجی و همراهی آنها ماند. در شرایطی که نشان داده ایم می توانیم بسیاری از مشکلات و محدودیت ها را با اتکا به توان داخلی حل کنیم، دیگر نباید منتظر توافقات خارجی باشیم